Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, bugüne kadar 10 bini geçen test yaptıklarını belirterek ''Önümüzdeki 1-2 gün içerisinde, yarın sabah itibarıyla olma ihtimalini yüksek gördüğümüz, hızlı tanı kiti devreye girmiş olacak'' şeklinde konuştu. Eski Kara Kuvvetleri Komutanı Aytaç Yalman'ın vefatı ile ilgili de konuşan Bakan Koca, Yalman'ın koronavirüs sonucu vefat etmesiyle vaka sayısının 3'e yükseldiğini açıkladı.
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, TBMM Genel Kurulu'nda, yeni tip koronavirüsle (Kovid -19) mücadele kapsamında yürütülen çalışmalara ilişkin bilgilendirme yaptı.
Milli iradenin, tam bir kesinlikle kendini ortaya koyması gereken günlerde olunduğunu belirten Koca, "Bugünler, düşünüş ve anlayışlardaki farklılıkların, tehdit karşısında kesinlikle çok geri plana çekildiği günlerdir. Türkiye, tüm kuvvetiyle yüce Meclis'te ve hayat sahnesinde ortak iradenin ortaya konmasını beklemektedir. Karşı karşıya olduğumuz tehdit şartlarında bütün enerji, bu tehdidin kendisine yönelmelidir" diye konuştu.
Verilen her mücadelenin, riskten bir şey eksiltmesi, söylenen her sözün de başarıya doğru atılmış bir adım gibi olması gerektiğinin altını çizen Koca, yarışın ve üstünlüğün tek konusunun çözüme katkı olduğuna dikkati çekti.
"Düşünülmemiş şeyleri düşünmeye, hesaplanmamış şeyleri bulup ortaya çıkarmaya ihtiyacımız var" diyen Koca, milletin, seçkin zekalarından, stratejik akla sahip temsilcilerinden yapıcı ve yaratıcı katkılar beklediğini ifade etti.
Koca, Meclis'in, tarihi boyunca kritik önemde pek çok olayla karşı karşıya kaldığını hatırlatarak, şöyle devam etti:
"Yüce Meclis, hiçbir zaman bu tasvir ettiğim kararlılık dışında olmadı. Sahada sorunla mücadele eden profesyonellerine gerekli tüm desteği sağladı. Meclis'in iradesi, psikolojisi, yapıcı tutumu, toplumun direnme ve başarma kararlılığının kat kat artması demektir. Bugün burada bütün konuşmalardan sonra kurulacak özet cümlesi; umut verici, enerji dolu bir cümle olacaktır. Sizler çekirdekten yetişmiş siyasetçiler olarak, toplum psikolojisini çok iyi bilen kimselersiniz. Bireyleri doğrudan tehdit eden bir risk ortamında mücadelenin ilk şartı başarı, motivasyondur. Her bir arkadaşımı kendi ortamında bu ilkenin lideri olarak görüyorum."
KOVİD-19'UN TARİHÇESİ
Kovid-19'un ortaya çıkış sürecine ilişkin bilgi veren Koca, Dünya Sağlık Örgütü'nün Çin ülke ofisinin, 31 Aralık 2019'da Wuhan şehrinde sebebi bilinmeyen zatürre hastalarını bildirdiğini anımsattı.
Koca, 7 Ocak 2020'de etkenin daha önce insanlarda tespit edilmediğini, olayın yeni bir koronavirüs olarak tanımlandığını anlatarak, "Daha sonra bu yeni hastalığın adı Kovid-19 olarak kabul edildi. Hastalarda ateş ve solunum zorluğu, radyolojik olarak her iki akciğerde zatürreyle uyumlu bulgular tespit edildi" dedi.
Ölümlerin, genellikle ileri yaşlarda veya hipertansiyon, diyabet, kalp damar hastalığı, kanser, kronik kalp akciğer hastalıkları başta olmak üzere, eşlik eden sistemik hastalığı olan bireylerde gerçekleştiğini söyleyen Koca, ilerleyen günlerde vaka bildiren ülke sayısının giderek arttığına işaret etti.
'SALGININ MERKEZİ AVRUPA'YA KAYDI''
Koca, şubat sonlarında yerli bulaşın yaşandığı ülkelerin ortaya çıkmaya başladığını anımsatan Koca, salgının hızının Marat 2020 başı itibarıyla Çin'de yavaşlarken İran, Güney Kore ve İtalya'da Kovid-19 vakaları ve buna bağlı ölümlerin hızla arttığını belirtti.
Salgının merkezinin Avrupa'ya kaydığını vurgulayan Koca, Dünya Sağlık Örgütü'nün, 11 Mart 2020'de pandemi yani tüm dünyayı etkileyen ve can kaybına yol açan salgın ilan ettiğini dile getirdi.
Fahrettin Koca, hastalığın, esas olarak damlacık yoluyla bulaştığına dikkati çekerek, hasta bireylerin öksürme, hapşırma yoluyla ortaya saçtıkları damlacıklara, diğer kişilerin elleriyle temas etmesi sonrasında ellerini ağız, burun ve göz mukozasına götürmesiyle yayıldığını bildirdi.
Kuluçka süresinin asgari 2, azami 14, ortalama 5-6 gün olduğunun gözlendiğine işaret eden Koca, virüsün bulaştırıcılık süresinin kesin olarak bilinmediğini belirtti.
Hastalığın, semptomatik dönemden 1-2 gün önce başlayıp, semptomların kaybolmasıyla sona erdiğinin düşünüldüğünü söyleyen Koca, enfeksiyonun yaygın belirtilerinin ateş, öksürük ve solunum sıkıntısı olduğunu anlattı.
Ciddi vakalarda zatürre, ağır akut solunum yolu enfeksiyonu, böbrek yetmezliği hatta ölüm gerçekleşebildiğine değinen Koca, "Ölüm hızı SARS salgınında yüzde 11, MERS salgınında yüzde 35 ile 50 arasıyken Dünya Sağlık Örgütü'nün Çin Halk Cumhuriyeti'ne ait Kovid-19 raporuna göre ölüm hızı yüzde 3,8 olarak bildirilmiştir" dedi.
"REFERANS LABORATUVARLARDA ÇALIŞILIYOR"
Kovid-19 olası vaka tanımına uyan hastalarda solunum yolu numunelerinin referans laboratuvarda çalışıldığını ve 16 ilde hizmet veren laboratuvarlarda değerlendirildiğini bildiren Koca, "Laboratuvar sayımız kısa zaman içinde 25 ilde toplam 36'ya çıkacaktır. Bugün itibarıyla iki vakıf üniversitesinin devreye girmesiyle 18 merkez çalışmaya başladı" bilgisini verdi.
Virüsün dünyaya açıklandığı 10 Ocak'tan itibaren Türkiye'nin hızlı ve aktif davrandığın belirten Koca, şöyle devam etti:
"Daha önce yaşanan ve yine aynı gruptan virüslerin yol açtığı SARS ve MERS hastalıklarının yayılma hızının ve etkilerinin bilgisine sahip bir sağlık sistemine sahip ülke olarak, hızlı hareket etmenin hayati değerde olduğunu biliyorduk. Riskten koruyucu tedbirleri erkenden aldık. Sürecin ilk gününden itibaren Sayın Cumhurbaşkanımızın hassasiyet ve yakından takip etmeleri; Bilim Kurulu ve bakanlığımızın önerilerinin hızla daha ötesinde, önünde kararlar alarak devreye girmiş olmasının, bu başarıda büyük ve en önemli pay olduğunu söylemek istiyorum. İşe, Koronavirüs Bilim Kurulunu oluşturarak başladık. Çoğu tedbirimiz Dünya Sağlık Örgütünün gereklilik ilanından önce uygulanmaya konmuştur. Tüm dünyadan gelen verileri analiz ettik. Avrupa ve Amerika olayın daha farkına varmamışken ülkemizde hastalık hakkında ilk rehber hazırlıkları başladı ve Bilim Kurulu, bu rehberi hızla yayınlamış oldu."
Koca, hastalığın Çin'den dünyaya yayıldığının anlaşıldığı anda oradan gelen uçuşlara tedbir konulduğunu, salgının Türkiye'ye gelmesi halinde alınacak tedbirlere dair algoritmaların geliştirilmeye başlandığını anlattı.
"BAŞARILI ÖRNEKLERİ MODEL ALDIK"
Sağlık Bakanı Koca, Dünya Sağlık Örgütünün, 31 Ocak'ta "kamu sağlığı acil durumu" ilan ettiğinde, durumun vehametini önceden kavramış olarak salgına yönelik hazırlıkları tamamlamaya başladıklarını ifade etti.
Virüsün görüldüğü ülkelere yönelik uçuş yasağı koyduklarını anımsatan Koca, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Sınır komşularımızın virüsle mücadelesinin zafiyet içinde olduğunu görerek kara sınır kapılarımızı kapattık. Gelen vatandaşlarımızı sağlık kontrolü ve 14 günlük izolasyon tedbirleriyle ülkemize kabul ettik. Bu arada uçuş yasağı ve sınır kapatması uyguladığımız ülkelerdeki vatandaşlarımızı tahliye etmek üzere operasyonlara başladık. İlk operasyonumuz, salgının kaynağı Wuhan şehrindeki vatandaşlarımıza yönelikti. Olay, 11 Mart'ta pandemi olarak tanımlandı. Mücadelemizin mantığı baştan beri böyleydi. Atılacak adımlar kamu kurumlarımıza bildirilmişti. Virüsün hızla yayıldığı ülkelerin yaptığı hatalardan sonuç çıkardık."
Başarılı örnekleri model aldıklarını bildiren Koca, İran'ın Kum ve Meşhed şehirlerinde odaklanan vakaları izole etmeyerek, virüsün tüm ülkeye yayılmasına neden olduğunu dile getirdi.
Koca, İtalya'nın ise Çin'den gelenlerin ülke içinde serbest dolaşmasına izin vererek salgının tüm Avrupa'ya yayılmasına neden olduğunu vurguladı.
"4 MİLYON 603 BİN YOLCU TERMAL TARAMADAN GEÇİRİLDİ"
Tüm uluslararası uçuşları risk görerek hava meydanlarında termal kamera uygulamasıyla 4 milyon 603 bin yolcuyu kontrolden geçirdiklerini bildiren Koca, deniz giriş noktalarında ise termal taramadan geçirilen yolcu sayısının 15 bin 200 olduğunu belirtti.
Koca, kara hudut kapılarında termal kamera kontrolünden geçirilen 189 bin yolcudan 1103'ünün, kurulan sahra hastanelerinde gözetim altına alındığını, 189 kişinin hastaneye sevk edildiğini bildirdi.
Umreden dönen vatandaşların önce sağlık muayenesiyle evlerinde izolasyona alındığını anlatan Fahrettin Koca, "Son dönemde gelen sayının yüksekliği ve özellikle umreden gelen bir vakada pozitif görülmesi üzerine, umreden gelecek vatandaşımızın artık evlerinde değil, boş öğrenci yurtlarımızda, tekli odalarda izole edilmelerine, vaka görüldükten sonra hızla karar verdik. Uçuş yasağının neredeyse tüm Avrupa'yı kapsaması sebebiyle buralarda çeşitli sebeplerle bulunan vatandaşlarımızı da ülkemize getiriyor, yine yurtlarda izole ederek 14 günlük süreyi gözlem altında geçirmelerini sağlıyoruz. Halen toplamda 20 ülkeye uçuş yasağı uyguluyoruz" değerlendirmesinde bulundu.
"PANİĞE YOL AÇMAYI HEDEFLEYEN BAZI KİŞİLER VAR"
Koca, dünyada ülkelerin en hayati gündem maddesi haline gelen Kovid-19 hastalığı ve benzeri pandemilerle mücadelede Dünya Sağlık Örgütünün ısrarla dikkati çektiği, adeta güvence olarak gördüğü iki nokta bulunduğunu belirterek, "Mücadelede güvence değeri taşıyan bu iki unsur, kapsamlı bir sağlık sistemi ve bunun beraberinde getirdiği güçlü bir liderliktir. Devletimizin bu iki hayati güce sahip olduğuna milletimizin inancı tamdır. Vatandaşımızın bu sağduyusunu zayıflatmayı, paniğe yol açmayı hedefleyen bazı kişiler olduğunu da maalesef gözlüyoruz. Uydurma haberler, sosyal medyadaki bazı mesnetsiz iddialar, tümüyle ahlak sınırları dışındadır. Bunlarla mücadelede bize lütfen yardımcı olun. Millet temsilcilerine güvenecektir" dedi.
Bakan Koca, hastanelerin durumunu ve sağlık altyapısını anlattı. Hastalığın ülkeye yayılarak bir salgın halini alması durumunda, kamu ve özel sektörün birlikte hizmet vereceği 13 bin 211'i ileri düzeyde olmak üzere toplam 25 bin 466 erişkin yoğun bakım kapasitesinin söz konusu olduğunu bildiren Koca, "Son zamanlarda art arda açtığımız şehir hastanelerine rağmen yatak sayımız Avrupa ve OECD ortalamalarının altındadır; 10 bin kişiye 28 yatak düşmektedir. OECD ortalaması 40'tır" dedi.
Türkiye'nin yoğun bakım yatak sayısında ise şanslı durumda olduğunu ifade eden Koca, erişkin ve çocuk yoğun bakımlar dahil 100 bin kişiye, Almanya'da 29, İtalya'da 13, Fransa'da 12 yoğun bakım yatağı bulunuyorken, Türkiye'de bu sayının 40 olduğunu bildirdi.
Hastanelerde toplam 99 bin 797 hasta odasının tek kişilik olup gerektiğinde izolasyon ya da yoğun bakım yatağı olarak kullanılmaya uygun olduğunu dile getiren Koca, şehir hastanelerinin bu konuda önemli bir katkı sağladığını kaydetti.
''AMERİKA'DAN 500 BİN TANI KİTİ SİPARİŞ ALDIK''
"Fiziki ve teknolojik altyapı açısından olası kötü senaryolara karşı hazırız" diyen Koca, şunları söyledi:
"Vatandaşlarımızın hastalıkla ilgili tereddütlerini gidermek ve şikayet ortaya çıkması durumunda onları yönlendirmek ve gerektiğinde bazı hizmetleri de vermek üzere 184 Sağlık Bakanlığı İletişim Merkezi (SABİM) korona hattını devreye soktuk. 184 SABİM aynı zamanda sesli yanıt sistemine de sahip. 500 çağrı personeli ve 100 sağlık personelimiz burada görev yapmaktadır. Buradaki algoritma da Bilim Kurulu tarafından geliştirilen bir algoritmadır.
Hastalığın teşhisinde güvenilir ve hızlı sonuç vermek adına kendi tanı kitimizi geliştirdik. Amerika'dan 500 bin tanı kiti sipariş aldık ve bunları verdik. Laboratuvarımızda 40 gündür kullanılan yerli tanı kiti kısa zamanda rağbet görerek başka ülkelere de bu şekilde satılmış oldu. Yedisi İstanbul'da olmak üzere farklı illerimizde bugün itibarıyla 18 laboratuvarımızda tanı koymak üzere analiz yapıldığını söylemiştim. Yakında neredeyse bütün büyükşehirlerde test yapabilir olacağız. Ayrıca özellikle önümüzdeki 1-2 gün içerisinde, yarın sabah itibarıyla olma ihtimalini yüksek gördüğümüz, hızlı tanı kiti devreye girmiş olacak. Çin'de geliştirilen antijen üzerinden hızla sonuç verebilen, tarama amaçlı olan bu tanı kitini bütün illerimize vererek, pozitif çıktığında referans laboratuvarımızda doğrulamak üzere bir planlama yaptığımızı, sabah itibariyle bugün kargoya verilip yarın geleceğini buradan müjdelemek istiyorum.
Şu an 10 bini geçen test yaptık fakat önümüzdeki günlerde bu test sayımızın çok artacağını düşünüyoruz. Çünkü görülen vakaları tarama durumunda özellikle oluyoruz, bulaşıcılığını araştırmak üzere yaygın saha araştırmaları yapıyoruz, o nedenle önümüzdeki günlerde bu taramaların çok yoğunlaşacağını özellikle ifade etmek istiyorum. Hedefte günlük en az on 10-15 bin tarama yapabilir hale gelmek istiyoruz."
Yurt dışından 1 Mart'tan bugüne kadar gelen kişi sayısının 372 bin olduğunu, bu kişilerin adres ve telefon bilgilerine ulaşarak her birine mesaj gönderdiklerini ve her birinin takiplerinin aile hekimleri üzerinden de yapıldığını bildiren Koca, "Sadece bir günde 132 bin aile hekimlerimiz üzerinden tarama yapıldığını söylemek istiyorum. Başta aile hekimlerimiz olmak üzere tüm çalışanlarımıza teşekkür ediyorum" dedi.
"6 ÜNİVERSİTENİN HER BİRİNE 50 BİN MASKE GÖNDERİLDİ"
Salgının seyrine bakarak, Bilim Kurulu'nun da önerisi doğrultusunda stratejilerini değiştirdiklerini dile getiren Koca, artık her hastanenin hasta kabul edebileceği şekilde yeni bir planlama yaptıklarını açıkladı.
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, sağlık personelinin çalışma düzenlerinde bazı değişikliklere gittiklerini, personeli riskten koruyacak tedbirler almaya başladıklarını söyledi. Bu kapsamda üniversite hastaneleri dahil tüm kamu hastanelerine koruyucu malzeme dağıttıklarını dile getiren Koca, 2 gün önce talepleri olmadığı halde 6 üniversitenin her birine 50 bin maske gönderdiklerini belirtti.
Bu süreçte görevi gereği riskleri göğüsleyerek hastalarla doğrudan temas etmeyi gerektiren kişilerin sağlık personeli olduğuna dikkati çeken Koca, toplumun tüm kesimlerinde riske açık gruplar izin kullanabilirken, sağlık personelinin daha yoğun çalıştığını ve izinlerinin iptal edildiğini hatırlattı.
"SAĞLIK ORDUMUZA KOLAYLIKLAR VE GÜVENCELER SAĞLANMALIDIR"
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, sağlık personelinin hem iş yükü hem de maruz kaldığı riskin arttığına işaret ederek, "Bu mücadelede büyük fedakarlık gösteren sağlık personelimizin önemini toplumumuzun hiç kuşku duyulmayacak şekilde fark etmesini sağlayacağımızı umuyorum. Bu, ortak sorumluluğumuzdur. Mücadelenin başarıya ulaşması için neredeyse şarttır. Sağlık çalışanlarımıza, her biri bir asker gibi özverili ve fedakar çalışan sağlık ordumuza kolaylıklar ve güvenceler sağlanmalıdır. Sadece fedakarlık duygularına yönelik bir motivasyon yetersizdir. Başta doktorlar olmak üzere tüm sağlık personelimizin böyle durumlarda verdikleri mücadeleye karşılık hak ettiği itibarın milletimizin nezdinde yerini biliyorum" değerlendirmesinde bulundu.
TBMM'ye bu konuda bazı önerileri olacağını kaydeden Koca, şöyle devam etti:
"Pandemi öncesi 'Yeterli tedbirler alınmıyor' veya 'Gereksiz yasaklar alınıyor' diye eleştiriler geldi. Bana kalırsa Türkiye, en rasyonel orta yolu bulmuş ve en önde tedbirleri almış durumda. Pandemiler, bir toplumu çökertme şekli sadece sağlık üzerinden olmaz. Pandemiye karşı alınan irrasyonel tedbirler, toplumu ekonomi yoluyla da çökertebilir. Bu sebeple Sayın Cumhurbaşkanımızın yaptığı açıklamalar, olayın bütünlükle ele alındığının çok bariz bir kanıtıdır. Elbette kritik günlerden geçiyoruz. Kritik günler, olağan tedbirlerle atlatılamaz. Fakat, hayat bir rasyonalite işidir, bir yönüyle ödevler toplamıdır. Mutluluk ve sağlık kanımca sorumlulukla doğrudan ilişkilidir."
Koronavirüs ile mücadeleye tam destek veren TBMM Başkanı Mustafa Şentop, siyasi parti genel başkanları, partilerin grup başkanvekillerine ve milletvekillerine teşekkür eden Koca, siyasi partilerin il, ilçe ve genel kongrelerini erteleme karalarını da değerli bulduğunu ifade etti.
Milletvekillerini, önemli kanaat önderleri olarak gördüklerini dile getiren Koca, hem Meclis'te hem de kendi seçim çevrelerindeki uyarıcı nitelikte ifadelerini ve davranışlarını önemsediklerini belirtti.
TBMM'deki bu tür davranışların koronavirüsle mücadelede sağlık çalışanlarına büyük bir moral olduğunun altını çizen Koca, "Milletimize duyduğum sorumluluk yanında sağlık personelimize karşı da büyük bir sorumluluk duyuyorum. Bugüne kadarki başarımız, stratejik bir başarı olduğu kadar operasyonel bir başarıdır. Bu başarının çok daha fazlasına ihtiyacımız var" dedi.
Koronavirüse karşı verilen mücadeledeki kahramanlara teşekkür eden ve onlar için milletvekillerinden alkış isteyen Koca, tüm milletvekillerinin alkışları üzerine "Ama sadece alkış değil" karşılığını verdi.
AYTAÇ YALMAN AÇIKLAMASI
Bakan Koca, eski Kara Kuvvetleri Komutanı Aytaç Yalman'ın (80) vefatıyla ilgili de konuştu.
Koca şu ifadeleri kullandı:
''Aytaç Yalman'ın vefatı ile ilgili. Bu konu net ifade etmek istiyorum. 4 gün önce bizim eski GATA denilen hastanemize müracaat ediliyor. Gelir gelmez entübe ediliyor. Daha önce KOAH tanısı ile takip edilen bir hasta. Yaklaşık 6 saat sonra EX kabul ediliyor. O dönemde yapılan test negatif çıkıyor. Klinik bulgusu KOAH olmasına rağmen şüpheli olabilir düşüncesiyle çevresi taranıyor. Orduevi dahil olmak üzere. Eşi dahil olmak üzere herkes taranıyor. Eşi dahil pozitif çıkanlar oldu dün. Böyle bir vakada başta negatif sonra pozitif olabilir mi? Olabilir. Biz bunu yeni tanıyoruz. Başta pozitif olup yine yoğun bakım şartlarında yatan halen 3 gün sonra negatif olan 7 gün sonra pozitif olan vakamız da var. Pencere dönemi olduğu söyleniyor. Eşi ve yakınlarında pozitif çıkması nedeniyle de hekim arkadaşlar bunu koronavirüs olabilir şeklinde yorumladılar. Bu anlamda hayatını kaybeden vaka sayımız 3 kişi olmuş oldu.''
