Tera Yatırım Başekonomisti Enver Erkan, TIMETURK'e yaptığı değerlendirmede yurt içi ve yurt dışı piyasaların gelişim seyrini yorumlarken dolar/TL, altın, petrol ve faizin yönüne dair projeksiyon çizdi.
Mayıs ayı başta olmak, yurt içi ve yurt dışı gelişmelere bakıldığında; Türk piyasalarını ikinci çeyrekte nasıl bir hava bekliyor?
Zayıf bir lira enflasyonist riskleri artırması bakımından ve büyümeye odaklı ekonomi yaklaşımının yan etkilerinin oluşturacağı makro dengesizlikleri artırması açısından risk teşkil etmektedir. Eski TCMB Başkanı Naci Ağbal'ın görevden alınmasının ekonomi açısından maliyetleri oldu. Lira %10'dan fazla değer kaybetti ve Türkiye'nin risk maliyeti yeniden arttı. Ağbal'ın son faiz artırımından sonra 7,20'lere kadar gerileyen dolar/lira kuru bugün 8,30 seviyelerinde. CDS 300 baz puan seviyelerine kadar gerilemişken, yeniden 400 civarlarında. Faiz yüksek kalmayı sürdürmesine rağmen bu böyle. Enflasyon daha yüksek ve lira da daha değersiz. Türkiye, kendisi gibi ülkelerden enflasyon ve risk primi açısından negatif ayrışıyor. Bu Türkiye'nin ülkeye olan yatırımcıları cazip kılabilmesi için uygulaması gereken faiz oranının da benzer ülkelere kıyasla daha yüksek olmasını gerektiriyor.
Dolar kuru açısından öngörülemezlikten bahsedebiliriz. Fed “tapering” iletişimine başladığında EM'lerin buna uyum sağlaması gerekecek ve reel getirinin düştüğü bir ortamda bu cazibeyi sağlayamamamız ve TL'nin değer kaybetmesi söz konusu olabilir. Tek etkenin de TCMB ve Fed politika dengesi olmadığını unutmamak gerekli… Risk algısını ve makroekonomik dengeyi ilgilendiren her faktör fiyatlandırmaya konu olabilir.
Merkez Bankası'nın faiz öncelikli, sıkı para duruşu sürer mi, nasıl yorumlamalıyız?
Merkez Bankası'nın güncel enflasyon ve beklentilere dair riskleri değerlendirerek sıkı kalmaya devam etmesi önemli. Zayıf liranın ve artan enerji maliyetlerinin etkisiyle enflasyon yükselmeye devam etti ve ana metriklere dair belirsizlikler enflasyonun nisandan sonra yeni bir zirve yapıp yapmayacağını da belirsiz kılıyor. enflasyona baz etkisi dışında yardımcı olacak bir faktör olmaması, bunun da etkisinin dönemsel kalacak olması çerçevesinde tahminlere dair yukarı yönlü risklerin ağırlıkta olduğundan söz edilebilir. Bu da daha düşük borçlanma maliyetlerinin uygulanmasında politika gevşetmesi için fazla bir alan olmayacağını göstermektedir.
Bayram sonrası yurt içi piyasalarda BIST başta olmak üzere ne yönde ve nasıl bir seyir beklenebilir?
Küresel borsalar, sabit getirilerin yükseldiği bir ortamda hız kaybetti ancak boğa piyasasında kalmayı sürdürdü. Güncel olarak ise enflasyon endişeleri piyasalara hakim oluyor ve bu durum küresel borsalarda özellikle büyük teknoloji şirketlerinde satışı tetikliyor. Ekonomik toparlanma ise önemli ölçüde fiyatlandırılma aşamasında. Yurt içinde durum daha karışık… Yabancı satma davranışını sürdürüyor ve makro politikalar noktasında daha çok belirsizlik söz konusu.
Uluslararası piyasalara baktığınızda orta-kısa vadede altın ve petrolün seyrinde nasıl bir hareketlenme bizi bekliyor?
Yatırımcılar artan enflasyon risklerini değerlendirirken, Fed yetkililerinin de özellikle işgücü piyasası özelinde ileriye yönelik para politikası ipuçlarını takip etmektedirler. Fed üyelerinin tapering sürecinden kaçınan tutumları ve buna yönelik eğilimleri altın fiyatlarının 3 aylık sürenin en yüksek seviyesine çıkmasını sağlarken, enflasyon beklentilerindeki hareket de altın fiyatları ile doğrusallık göstermektedir.
Enflasyonun önümüzdeki 5 yıllık hızına ilişkin beklentiler, 5 yıllık başa baş noktasındaki artışla beraber gösteriliyor. Emtia fiyatlarındaki artış, enflasyon beklentilerine de yukarı yönlü etki ediyor. Bu kapsamda tahvil piyasasının fiyatlaması da şekillenme gösterebilir. Ancak uzun vadede altının enflasyon beklentilerinden destek alması beklenen bir durumdur. Emtia fiyatları ve tedarik sıkıntılarından ileri gelen maliyet enflasyonu ile büyüme beklentilerini iyileştiren altyapı harcama planları ve salgınla ilgili teşvik önlemleri kanalından gelecek iyileşme ve talep etkisi enflasyonun durumunu karmaşıklaştırmaktadır. Fed'in en çok zorlanacağı konu, enflasyon olarak öne çıkıyor.
Petrol fiyatları tarafında pozitif beklentiler daha fazla ön plana çıkmıştır. Pandemi döneminde ekonomilerin küçülmesiyle azalan talep fiyatlarda önemli bir baskı unsuru oluştururken; üretici ülkelerin arz kesintileriyle fiyat “düşük talep” döneminde dengelenmişti. Aşılama ve mali teşviklerin etkisiyle krizden çıkış konusunda daha olumlu senaryolar üretilebilirken, talep beklentileri de pozitif yönde eğilim göstererek fiyatlardaki artışı desteklemektedir. Emtia fiyatlarında genel olarak yükselişin devam etmesi ve Brent'in 70-75 USD fiyat aralığına yükselmesi beklenebilir.
"Faiz sebep enflasyon sonuçtur" gibi "sebep-sonuç ilişkisi" açısından sizin değerlendirmeniz ne olabilir?
Merkez Bankası uzun zamandır enflasyon hedeflerini başaramıyor. Önceki Enflasyon Raporu'nda ilan edilen yüzde 9,4'lük yılsonu beklentisinin başarılamayacağı anlaşıldı ve nisan sonundaki Enflasyon Raporu'nda bu beklenti yüzde 12,2'ye revize edildi. Muhtemelen bu da başarılamayacak. Yüksek faiz, bize doğru politikaları devreye sokmamız için zaman verir. Enflasyon yüksek oldukça bireyseller, enflasyondan kaçınmak için daha çok döviz talep edecekler. Yüksek faize sebep olan, yüksek enflasyondur.
Altın ve Dolar için 2021 yılı bağlamında nasıl bir projeksiyon çizebilirsiniz?
Altın, yükseliş imkanı buldu ve stabilizasyon oluşturmaya çalışıyor. Ekonomideki iyileşme nedeniyle Fed'in tapering değerlendirme aşamasında durumu bir defa daha ele almakta fayda olacaktır. Gram altın açısından; USDTRY'de yükseliş ve ons altının son zamanlarda toparlanma çabası yukarı trendi destekler.
Amerikan Merkez Bankası yetkilileri, enflasyondaki artışın geçici ve dönemsel şartlara bağlı olduğunu düşünüyor. Ancak enflasyonu besleyecek ve daha da yükseltebilecek etki bu sefer maliyet kanalından geliyor. Çünkü, küresel arz sıkıntısı devreye girdi ve bu imalat sanayisinin maliyetlerini artırıyor. Muhtemelen enflasyonun yüzde 3'lerde seyrettiğini göreceğiz. Yaz aylarında gerçekleşecek FOMC'ler kritik. Son gelişmeler “tapering” konusunu tam ortaya noktaya getirdi. Piyasalar, geçen hafta kötü veriyi “kutladı”. 2013 model Fed'den biraz daha farklı dinamikler söz konusu, ancak piyasa mantığı benzer doğrultuda işleyecektir. Fed bu iletişimi başlatır ve parasal sıkılaşma değerlendirir bir pozisyona gelirse küresel çapta doların arttığını görürüz.
Küçük yatırımcılara yatırımlarını belirleme ve değerlendirme (pozisyon) noktasında neler önerebilirsiniz?
Dengeli portföy uygulamasına devam edilmeli, çünkü riskler önemli ölçüde koruma pozisyonu almayı da gerektiriyor. Gereksiz risk almamalı ve aceleci bir şekilde pozisyonlanma veya pozisyon değişimi yapılmamalı. Hisseye genişe vade için bakmakta fayda var. Mevduat tarafında yüksek faiz etkisi ve stopaj avantajı önemli.
Kripto paranın "Türkiye özelinde" geleceğine yönelik sizin bir değerlendirmeniz olabilir mi?
Yüksek oynaklıkları, anonim yapıları ve bilgisayar korsanlığı hususu bazı endişelere neden oluyor. Düzenleme için gerekli altyapıyı oluşturma çabası ve bu dönemde olası mağduriyetlerin önlenmesi amacı düşünülebilir. Elbette yasadışı para akışını engellemeye yönelik endişeler de olabilir. Tüm dünya kripto para birimi için yasal ve teknolojik bir altyapı oluşturmaya çalışıyor. Bu nedenle, dijitalleşme ve blockchain meselesi onun önünde çözülemeyecek gibi görünüyor. Gelenekçi para otoriteleri de merkezi dijital para birimleri oluşturarak bu sistemin bir parçası olacak ve kağıt paranın yerini dijital sayılar alacaktır.
