Temelleri 1997 yılında atılan Bireysel Emeklilik Sistemi bugün de tartışma konusu. Geçtiğimiz yıl sonu 7 milyon kişi BES'e girerken istemin avantaj ve dezavantajları hususunda da vatandaşın kafası karışık...
Bireysel Emeklilik Sistemi'ne (BES) girdiğinizde ve sisteme 10 yıl düzenli olarak para yatırdığınızda isterseniz paranızı toplu olarak da alabilme şansınız bulunuyor. Kısacası BES sadece emeklilik sürecinde katkı amacıyla kullanılmaz. İhtiyacınız olan nakit desteğini sağlama imkânı da sunmaktadır. BES sayesinde edineceğiniz ek gelir ile yaşam standartlarınızı koruyabilir ve emeklilik hayallerinizi daha kolay gerçekleştirebilirsiniz.
Bu sisteme yapılan bütün tasarruflar, alanlarında uzman portföy yöneticileri tarafından yönetilen fonlarda değerlendiriliyor. BES için kullanılan fonlar uzun vadeli yatırımlar olarak düşünülmekte ve buna göre tasarruflar değerlendirilmekte.
Yüzde 25 devlet katkısı
Bireysel Emeklilik Sistemi'nin en büyük faydası devlet tarafından sağlanan devlet katkısıdır. Katılımcıların yaptıkları tasarrufların yüzde 25'i oranında devlet katkı sağlamakta. Bu katkılarda fonlarda değerlendirilmekte.
BES katılımcılarına tasarruf disiplini sağlarken katılımcılar uzun dönemde tasarruf yapmaya teşvik ediliyor.
Ödeme dönemlerini katılımcılar kendileri belirleyebilmekte.
Ödemeler aksayabilir mi?
Herhangi bir ödeme zorluğu yaşanması durumunda belirli süreler ile ödemelere ara verilebilmekte veya ödemelerin miktarı düşürülebilmekte.Emeklilik döneminde SGK gelirine ek bir gelir elde edilmekte.Yapılan tasarruflar uzmanlar tarafından hazırlanan fonlarda değerlendirilirken yatırım yapılacak fonlarda gerekli görülmesi durumunda değişiklik yapılabilmekte. Bu da katılımcıların getirilerini daha fazla yükseltiyor.Emeklilik döneminde azalacak gelire katkı sağlayarak yaşam standartları korunur.
Dezavantajları neler?
Bireysel Emeklilik Sistemi gönüllü katılım öngören bir uygulama olduğu için buna aksi yönde kanaat bildirenler de yok değil ve bu sayı hiç de azımsanacak değil. BES'in dezavantajlarına yönelik kanaat ise şu noktada yoğunlaşmakta:
Sistemden 1 yıldan önce çıkılması durumunda devlet tarafından ciddi bir kesinti yapılmaktadır. Bu sebeple katılımcıların ciddi bir problemi olmadığı sürece sistemde kalmalıdır.BES tasarrufunu tercih eden kişilerin fonları her zaman kontrol altında tutmaları gerekmektedir. Aksi taktirde beklenilen getiriler elde edilemeyebilir.
Hangi haklar kazandırıyor?
Devlet katkısı hesaplaması emeklilik şirketleri tarafından iletilen veriler üzerinden Emeklilik Gözetim Merkezi (EGM) tarafından yapılır. Devlet katkısı tutarı, katkı payı ödemesinin emeklilik şirketi hesaplarına nakden intikal ettiği ayı takip eden ay hesabınıza ödenir.
Bireysel emeklilik devlet katkısı hesabınızda kayıtlı bu tutarların;
Sistemde en az 3 yıl kalırsanız %15'ine,
Sistemde en az 6 yıl kalırsanız %35'ine,
Sistemde en az 10 yıl kalırsanız %60'ına,
Emekli olmanız, vefat etmeniz ya da maluliyetiniz halinde %100'üne hak kazanırsınız.
7 milyon kişiyi BES'ledi
Emeklilik Gözetim Merkezi (EGM), verilerine göre 31 Aralık 2020 itibarıyla BES'teki katılımcı sayısı 6 milyon 900 bin 565 oldu. Söz konusu dönemde katılımcıların fon tutarı 137 milyar 93,9 milyon lirayı bulurken, devlet katkısı fon tutarı da 21 milyar 253,5 milyon lira olarak gerçekleşti. Böylelikle katılımcıların fon tutarı ile devlet katkısı fon tutarının toplam büyüklüğü BES'te 158 milyar 347,4 milyon lira oldu. Geçen yılın sonu itibarıyla BES'ten emekli olan kişi sayısı da 137 bin 676'ya ulaştı.
Otomatik Katılım Sistemi nedir?
Merak edilen konulardan birisi de Otomatik Katılım Sistemidir...
4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu'nun 1 Ocak 2017 tarihinde yürürlüğe giren otomatik katılıma ilişkin hükümleri uyarınca, işverenler çalışanlarını Otomatik Katılım Sistemi'ne (OKS) dahil etmekle yükümlüdür. Bu çerçevede işverenler çalışanlarının, özel sektör için prime esas kazançlarının, kamu için ise emeklilik keseneğine esas aylığın en az %3'ünü sisteme aktarırlar. Çalışanlar bu sistemde dilediği kadar kalma hakkına sahiptir. OKS, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı ya da mavi kart sahibi olan, 45 yaşını doldurmamış, kamuda veya özel sektörde bir işverene bağlı olarak ücretli çalışanları (5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 4a ve 4c maddeleri kapsamındaki çalışanlar ile 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu'nun geçici 20'nci maddesi kapsamında kurulmuş olan sandıkların iştirakçisi olan çalışanları) kapsamaktadır. Bu sisteme otomatik olarak dahil edilen çalışanlar sistemde kalmaları halinde, sosyal güvenlik sisteminin sağladığı emeklilik gelirine ek bir gelire kavuşurlar.
