Avrupa’ya Irak gazı mı?

Gazeteci Kilislioğlu'nun Milliyet'te yayımlanan bugünkü yazısından ilgili bölüm:

Avrupa'ya Irak gazı mı?

ABD Dışişleri Bakanlığı Siyasi İşler Müsteşarı Victoria Nuland'ın bu haftaki Ankara ziyaretinden sonra Güney Kıbrıs Rum Kesimi'nde yaptığı East-Med (Doğu Akdeniz) projesi açıklaması dikkat çekiciydi. ABD zaten, İsrail-Mısır-Güney Kıbrıs ile Yunanistan'ın Türkiye'yi dışlayarak 2020'de imza attığı, Doğu Akdeniz gazını Avrupa'ya taşıyacak boru hattı projesine desteğini çektiğini açıklamıştı.

Nuland, bu projeye neden soğuk baktıklarını iki sebebe vurgu yaparak anlattı: Proje hem fazla maliyetliydi hem de Avrupa'nın acil gaz ihtiyacı ortadayken 10 yıl beklenemezdi. Nuland'ın “İsrail, Yunanistan, Kıbrıs ve Türkiye ile doğalgaz için alternatif yollar üzerinde çalışıyoruz” ifadesi, elbette herkeste merak uyandırdı ve bu sözlerin, Türkiye-İsrail enerji iş birliğine atıfta bulunduğuna dair yorumlar yapıldı. Ama bu, pek öyle görünmüyor. Kulislerden edindiğim bilgiler, Washington'ın aklında başka bir plan olduğunu gösteriyor: Irak'ın Kürt bölgesindeki gazını Avrupa'ya taşımak.

Edinebildiğim bilgilere göre Victoria Nuland, Ankara'da İsrail gazının Türkiye üzerinden Avrupa'ya taşınmasına dair doğrudan veya dolaylı bir görüş beyan etmiş değil. Görüşmelerde enerji çeşitliliği yaratacak, az maliyetli ve hızlı şekilde hayata geçirilebilecek projeler konuşulmuş, Irak'tan gelebilecek gaz gündeme gelmiş.

İlk sinyali verilmişti

Bu noktada Mart ayı sonunda Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi Başbakanı Masrur Barzani'nin şu açıklamasını hatırlatalım: “Avrupa'daki enerji açığının en azından bir kısmını karşılama kapasitesine sahibiz. Yakın gelecekte Irak'ın geri kalanına, Türkiye'ye ve Avrupa'ya doğalgaz ihracatçısı olacağız,”

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan bunun ilk sinyalini Şubat ayı başında Kiev dönüşünde vermiş, doğalgaz sıkıntısı haberleri sorulduğunda “Irak'tan da belki doğalgaz noktasında Türkiye'ye bir arz olabilir” demişti. Erdoğan, Şubat başında Türkiye'ye gelen Neçirvan Barzani ile bu konuyu konuştuğunu, onun da Iraklı yetkililerle görüşmeler yapacağını, muhtemel anlaşmaların ilerleyen günlerde yapılacağının sinyalini vermişti. Cumhurbaşkanı'nın NATO Liderler Zirvesi'nden dönerken yaptığı şu açıklama da dikkat çekiciydi.

“Önümüze enerjide çok daha farklı alanlar açılacak ve bunu duyduğunuzda ‘Bu da nereden çıktı?' diyeceksiniz.”

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Parlamentosu Enerji Komisyonu Başkanı Ali Hama Salih'in Türkiye'ye 2025'te doğalgaz satmaya başlayacaklarına dair bir açıklaması da var. Bu arada Kuzey Irak doğalgazını Türkiye şebekesine bağlayacak Şırnak hattının tamamlandığını, o bölgedeki altyapıların iyileştirildiğini ama 2017'de bağımsızlık referandumundan sonra iş birliğinin durmak zorunda kaldığını da biliyoruz. Tüm bu açıklamaları yan yana koyduğumuzda, önümüzdeki süreçte Irak gazıyla ilgili önemli gelişmeler olabilir.