Taraflar aylar süren müzakerelerin ardından, 17 Temmuz'da, Irak İçişleri Bakanı Kasım El Aracı'nın Riyad ziyareti sırasında anlaşmaya vardı. 812 kilometrelik sınır hattı boyunca birçok sınır kapısı açılması planlanıyor.
ABD'li temsilci Brett McGurk de anlaşmaya destek vermek için 16 Ağustos'ta Irak ve Suudi Arabistan arasındaki Arar geçişini ziyaret etti ve Suudi Arabistan'ın Körfez'le İlişkiler Bakanı Tamer El Şaban'la bir araya geldi.
Bu yılın ilk Iraklı hacıları Mekke'ye 7 Ağustos'ta Arar sınır geçişinden geçerek gitti. Arar geçişi 2003'ten bu yana yılda sadece bir kez açılıyordu. Bu sene ise Iraklı hacılar sınırda Suudi yetkililer tarafından bizzat karşılandı. Kuzey Sınırı Bölgeleri Valisi Prens Faysal Bin Halit Bin Sultan Iraklı hacılara sıcak bir karşılama töreni düzenledi.
Al Monitor'un haberine göre; Irak'ın Müthena Valisi Falih El Ziyadi de şöyle dedi: “Umuyoruz eylüldeki Kurban Bayramı tatili sırasında Cemime geçidi de önce hacılara sonra da ticarete açılacak. Kapıdan halkın ve malların geçişi için Suudi tarafıyla bir anlaşma yapılıyor.”
Irak'taki güvenlik durumu son on yıl içinde hızla kötüleşmiş ve IŞİD'in 2014'te Musul'u ele geçirmesinin ardından Suudi Arabistan güvenlik önlemlerini artırarak Irak sınırına 30 bin asker yığmıştı. Şimdi ise sınır ticareti artık yeniden canlanmış durumda ve vatandaşların karşılıklı ziyaretler yapmaları serbest. Bu, Bağdat ile Riyad arasındaki iş birliğinde yeni bir döneme işaret ediyor.
Basına konuşma yetkisi olmadığı için isminin açıklanmasını istemeyen Irak sınır muhafızlarından bir kaynak Al-Monitor'a şu bilgileri verdi: “Sınır kapılarının açılması için başlatılan Irak-Suudi eş güdümü neredeyse günlük olarak sürüyor. Irak İçişleri Bakanlığı da sınır geçişlerine giden yollardaki güvenliği artırmış durumda.”
Irak-Suudi iş birliğinin sadece sınır geçişlerindeki ekonomik faaliyetlerle sınırlı olmadığı görülüyor. Kaçakçılığı önlemek ve istihbarat paylaşımı için de ortak eş güdüm merkezleri kuruluyor.
Aracı da Dubai merkezli Suudi televizyonu El Arabiya'ya 23 Temmuz'da verdiği röportajda Irak hükümetinin Arar ve Cemime geçişlerinin sadece hacılara değil ticarete açılması için de Suudi yetkililerle anlaşıldığını doğrulayarak şöyle konuştu: “İki taraf da iş birliğini ileri taşımak istiyor. Sınırın açılmasına dair müzakerelerde artık sona gelindi, uygulama aşamasına geçildi. Bu esnada ziyaretçiler, turistler ve tüccarlar için yeni sınır kapıları da açılacak.”
Irak Ulaştırma Bakanı Kadim El Hamami de 25 Temmuz'da Suudi Arabistan ile Irak arasında bir demiryolunun faaliyete geçebileceğini söyledi. Bakana göre bu gelişme “iki ülke arasındaki ekonomik faaliyetleri artırarak Arap ülkelerinin arasındaki bağı güçlendirecek.”
Hamami şöyle devam etti: “Irak ile Suudi Arabistan arasındaki Cemime ve Arar da dâhil yedi sınır kapısının açılması için çalışmalar sürüyor. İki ülke arasındaki malların taşınmasını kolaylaştıracak bu sınır kapıları önemli. Irak'ın Suudi yapımı mal ve ürünlere ihtiyacı var.”
Irak Ekonomi Bakanı Besim Cemil de Al-Monitor'a şu değerlendirmeyi yaptı: “Bu Irak'taki ekonomik durumu, Irak'a giren mallara uygulanan vergileri olumlu etkileyecek bir gelişme. Bilhassa da Suudi tarafından Irak'a çok büyük miktarda mal gireceği düşünüldüğünde. Yeni iş imkânları da yaratacak. Ayrıca Irak devlet hazinesine yılda 10 milyar dolar kazandıracak. Yani bu adımla gelecek ekonomik menfaatler son derece önemli.”
Sınır kapılarının açılması Irak pazarındaki Suudi mallarının konumunu da güçlendirecek ve 2003'ten bu yana pazara hâkim olan İran mallarının pazar payı düşecek. Irak ve Suudi Arabistan bu gelişmeden hem ekonomik hem de siyasi alanda fayda görecek. Aracı, güvenlik boyutuna ilişkin ise şöyle diyor: “iki ülke arasındaki kaçakçılık faaliyetlerini önlemek için iş birliği yapılıyor.”
Iraklı Güvenlik uzmanı Hişam El Haşimi'nin değerlendirmesi ise şöyle: “Irak-Suudi sınırı Irak'ta durumun en kötü olduğu dönemde bile güvenliydi. Irak-Suudi sınırının açılması güvenlikten ziyade ekonomik açıdan önemli. Sınır, Suudi Arabistan tarafından iyi korunuyor ve Irak'a bu bölgeden giren terörist yok. Kaçakçılık da nadir.”
İki ülke sınırının açılması Irak ekonomisini güçlendirecek. Daha da önemlisi yıllarca durağan seyreden ilişkilerin ardından Bağdat ile Riyad arasındaki bağları güçlendirerek Irak açısından bölgesel bir güç dengesi yaratacak.
Taraflar aylar süren müzakerelerin ardından, 17 Temmuz'da, Irak İçişleri Bakanı Kasım El Aracı'nın Riyad ziyareti sırasında anlaşmaya vardı. 812 kilometrelik sınır hattı boyunca birçok sınır kapısı açılması planlanıyor.
ABD'li temsilci Brett McGurk de anlaşmaya destek vermek için 16 Ağustos'ta Irak ve Suudi Arabistan arasındaki Arar geçişini ziyaret etti ve Suudi Arabistan'ın Körfez'le İlişkiler Bakanı Tamer El Şaban'la bir araya geldi.
Bu yılın ilk Iraklı hacıları Mekke'ye 7 Ağustos'ta Arar sınır geçişinden geçerek gitti. Arar geçişi 2003'ten bu yana yılda sadece bir kez açılıyordu. Bu sene ise Iraklı hacılar sınırda Suudi yetkililer tarafından bizzat karşılandı. Kuzey Sınırı Bölgeleri Valisi Prens Faysal Bin Halit Bin Sultan Iraklı hacılara sıcak bir karşılama töreni düzenledi.
Irak'ın Müthena Valisi Falih El Ziyadi de şöyle dedi: “Umuyoruz eylüldeki Kurban Bayramı tatili sırasında Cemime geçidi de önce hacılara sonra da ticarete açılacak. Kapıdan halkın ve malların geçişi için Suudi tarafıyla bir anlaşma yapılıyor.”
Irak'taki güvenlik durumu son on yıl içinde hızla kötüleşmiş ve IŞİD'in 2014'te Musul'u ele geçirmesinin ardından Suudi Arabistan güvenlik önlemlerini artırarak Irak sınırına 30 bin asker yığmıştı. Şimdi ise sınır ticareti artık yeniden canlanmış durumda ve vatandaşların karşılıklı ziyaretler yapmaları serbest. Bu, Bağdat ile Riyad arasındaki iş birliğinde yeni bir döneme işaret ediyor.
Basına konuşma yetkisi olmadığı için isminin açıklanmasını istemeyen Irak sınır muhafızlarından bir kaynak Al-Monitor'a şu bilgileri verdi: “Sınır kapılarının açılması için başlatılan Irak-Suudi eş güdümü neredeyse günlük olarak sürüyor. Irak İçişleri Bakanlığı da sınır geçişlerine giden yollardaki güvenliği artırmış durumda.”
Irak-Suudi iş birliğinin sadece sınır geçişlerindeki ekonomik faaliyetlerle sınırlı olmadığı görülüyor. Kaçakçılığı önlemek ve istihbarat paylaşımı için de ortak eş güdüm merkezleri kuruluyor.
Aracı da Dubai merkezli Suudi televizyonu El Arabiya'ya 23 Temmuz'da verdiği röportajda Irak hükümetinin Arar ve Cemime geçişlerinin sadece hacılara değil ticarete açılması için de Suudi yetkililerle anlaşıldığını doğrulayarak şöyle konuştu: “İki taraf da iş birliğini ileri taşımak istiyor. Sınırın açılmasına dair müzakerelerde artık sona gelindi, uygulama aşamasına geçildi. Bu esnada ziyaretçiler, turistler ve tüccarlar için yeni sınır kapıları da açılacak.”
Irak Ulaştırma Bakanı Kadim El Hamami de 25 Temmuz'da Suudi Arabistan ile Irak arasında bir demiryolunun faaliyete geçebileceğini söyledi. Bakana göre bu gelişme “iki ülke arasındaki ekonomik faaliyetleri artırarak Arap ülkelerinin arasındaki bağı güçlendirecek.”
Hamami şöyle devam etti: “Irak ile Suudi Arabistan arasındaki Cemime ve Arar da dâhil yedi sınır kapısının açılması için çalışmalar sürüyor. İki ülke arasındaki malların taşınmasını kolaylaştıracak bu sınır kapıları önemli. Irak'ın Suudi yapımı mal ve ürünlere ihtiyacı var.”
Irak Ekonomi Bakanı Besim Cemil de Al-Monitor'a şu değerlendirmeyi yaptı: “Bu Irak'taki ekonomik durumu, Irak'a giren mallara uygulanan vergileri olumlu etkileyecek bir gelişme. Bilhassa da Suudi tarafından Irak'a çok büyük miktarda mal gireceği düşünüldüğünde. Yeni iş imkânları da yaratacak. Ayrıca Irak devlet hazinesine yılda 10 milyar dolar kazandıracak. Yani bu adımla gelecek ekonomik menfaatler son derece önemli.”
Sınır kapılarının açılması Irak pazarındaki Suudi mallarının konumunu da güçlendirecek ve 2003'ten bu yana pazara hâkim olan İran mallarının pazar payı düşecek. Irak ve Suudi Arabistan bu gelişmeden hem ekonomik hem de siyasi alanda fayda görecek. Aracı, güvenlik boyutuna ilişkin ise şöyle diyor: “iki ülke arasındaki kaçakçılık faaliyetlerini önlemek için iş birliği yapılıyor.”
Iraklı Güvenlik uzmanı Hişam El Haşimi'nin değerlendirmesi ise şöyle: “Irak-Suudi sınırı Irak'ta durumun en kötü olduğu dönemde bile güvenliydi. Irak-Suudi sınırının açılması güvenlikten ziyade ekonomik açıdan önemli. Sınır, Suudi Arabistan tarafından iyi korunuyor ve Irak'a bu bölgeden giren terörist yok. Kaçakçılık da nadir.”
İki ülke sınırının açılması Irak ekonomisini güçlendirecek. Daha da önemlisi yıllarca durağan seyreden ilişkilerin ardından Bağdat ile Riyad arasındaki bağları güçlendirerek Irak açısından bölgesel bir güç dengesi yaratacak.
