Tahran yönetiminin, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) ile nükleer müzakereleri zora sokan Perçinaskeri tesisleriyle ilgili olarak, Viyana'da P5+1 ülkeleriyle imzalanan anlaşmadan farklı ve tesislerin "İranlı yetkililerce denetlenmesini öngören gizli bir anlaşma yaptığı" iddiası netlik kazanmadı.
UAEA Başkanı Yukiya Amano, Associated Press (AP) ajansının gündeme getirdiği "Gizli bir anlaşma ile İran'ın Perçin tesislerindeki denetimi kendi uzmanlarını ve ekipmanını kullanmasına izin verildiği" iddiasına açıklık getirmedi.
P5+1 ile İran arasında nükleer anlaşmanın yapıldığı 14 Temmuz'dan hemen sonra Viyana'da İran'ın dini lideri Ali Hamaney'in danışmanı Ali Ekber Velayeti'yle imzalanan anlaşmanın teknik olarak gizli olduğunu ve tarafların içeriğini açıklamama yükümlülüğü bulunduğunu kaydeden Amano, denetim konusunda kesin ifadeler kullanmaktan kaçınarak "Perçin tesislerini denetim sorumluluğunun İran'a verilmediği ve kurumun her tesisi denetleyebileceği" vurgusu yaptı.
"Hiçbir ülke İran'ın askeri ve hassas merkezlerini denetleme hakkına sahip değil"
Öte yandan, Tahran yönetimi de Perçin tesisleri için "büyük bir taviz" kopardığı iddiasını reddetmedi. İran Dini Lideri'nin Uluslararası İşlerden Sorumlu Özel Danışmanı ve eski Dışişleri Bakanı Ali Ekber Velayeti, bir süre önce İran'ın, hiç bir askeri tesisinin denetlenmesine izin vermeyeceğini söylemişti. Velayeti, "Askeri merkezler ile ilgili tüm haklar İran'a saklı kalacak. Hiçbir ülke İran'ın askeri ve hassas merkezlerini denetleme hakkına sahip değil" şeklinde açıklama yapmıştı.
Başkent Tahran'ın 30 kilometre güneydoğusunda yer alan Perçin, İran için kilit öneme sahip askeri tesislerden biri olarak görülüyor. UAEA'nın, Cenevre Anlaşması çerçevesinde İran'dan, "Nükleer faaliyetlerinin barışçıl amaçlı olduğunun doğrulanabilmesi" için denetime açmasını ısrarla istediği tesisin denetiminin nasıl yapılacağı İran'ın kırmızı çizgilerinden biri olarak biliniyordu.
İranlı yetkililer, başta Perçin olmak üzere tüm askeri tesis ve bölgelerin denetiminin İran'ı ilgilendiren "Askeri ve stratejik konular" olduğunu belirterek, Perçin'le ilgili Batılı ülkelerin gündeme getirdiği tüm iddiaları reddediyordu. Ancak İran'ın bu iddialarla ilgili şeffaf olmaması ve tesiste nükleer ya da askeri ne tür bir faaliyet gösterdiğine ilişkin dünya kamuoyunu bilgilendirmemesi konuyla ilgili tarafların tepkisine neden olmuştu.
UAEA Başkanı Amano, İran'ın nükleer programına ilişkin hazırladığı bir raporda ise " Perçin nükleer tesisinde askeri faaliyetlerde bulunulduğundan kaygı duyduklarını" bildirmiş, İran yönetiminin UAEA müfettişlerinin Perçin'de denetim yapmalarına izin vermemesinin de "bu yöndeki kaygılarını güçlendirdiğini" belirtmişti. UAEA'nın Haziran 2013'teki kurul toplantısında da P5+1 ülkeleri adına açıklama yapan Almanya, "İran yönetimini UAEA ile ilişkilerinde daha esnek ve şeffaf davranmaya" çağırmış,Perçin tesislerinde askeri faaliyetlerde bulunulduğu yolundaki kaygıların giderilmesi ve nükleer faaliyetlerin barışçıl olduğunun doğrulanabilmesi için UAEA'nın denetim yapmalarına izin verilmesini istemişti.
Ayrıca ABD'nin Bilim ve Uluslararası Güvenlik Enstitüsü de (ISIS), Ağustos 2013'te ellerindeki uydu görüntülerinin, İran'ın nükleer silah geliştirmek için kullandığından şüphelenilen Perçin askeri tesislerinde büyük tadilat çalışmasının sürdüğünü gösterdiğini açıklamıştı. İran ise tesisteki asfaltlama ve diğer tadilatın nükleer çalışmaları gizleme çabasına dahil olduğu yönündeki iddiaları kesin bir dille yalanlamıştı.
