Endonezya'da yaşanan 7,5 büyüklüğündeki depremden sonra ülkedeki acı bilanço her geçen gün artıyor. Merkezi Sulawesi Adası'nın kuzeyinde olan deprem ve ardından gelen tsunami dalgaları, en son verilere göre bin 234 kişinin ölümüne yol açtı.
Sayının daha da artması beklenirken, deprem bölgesinde bulunan ülkede bu denli büyük bir felaketin yaşanmasındaki sebepler ne?
Her ne kadar 7,5 büyüklüğündeki deprem başlı başına bir çok binanın yıkılmasına neden olsa da, en büyük zararı veren etkenler arasında 6 metreyi bulan tsunami dalgaları ve sıvı etkisi denilen doğa olayı bulunuyor.
Sıvı etkisi nedir?
Sıvı etkisi (liquefaction) özellikle kum ve kil gibi zeminlerin deprem sırasında sıvı gibi davranarak üzerindeki yapıları yutmasına deniyor. Benzer bir etki aynı zamanda dolgu toprak zeminlerde de görülebiliyor.
Endonezya'da yaşanan 7,5 büyüklüğündeki depremden sonra ülkedeki acı bilanço her geçen gün artıyor. Merkezi Sulawesi Adası'nın kuzeyinde olan deprem ve ardından gelen tsunami dalgaları, en son verilere göre bin 234 kişinin ölümüne yol açtı.
Sayının daha da artması beklenirken, deprem bölgesinde bulunan ülkede bu denli büyük bir felaketin yaşanmasındaki sebepler ne?
Her ne kadar 7,5 büyüklüğündeki deprem başlı başına bir çok binanın yıkılmasına neden olsa da, en büyük zararı veren etkenler arasında 6 metreyi bulan tsunami dalgaları ve sıvı etkisi denilen doğa olayı bulunuyor.
Depremle sallanan zeminde parçacıklar arasındaki bağların zayıflaması sonucunda sıvı özellikleri göstermeye başlayan toprağın üstündeki ağır yapılar gömülmeye başlıyor.
Bu şekilde toprak altında kalan yapılara ve bina içinde sağ kalanlara ulaşma imkanı çok daha zor hale geliyor.
Endonezya'da nerelerde yaşandı?
Endonezya'nın Doğal Afet Yönetimi Kurumunun açıkladığı verilere göre Palu şehri yakınlarındaki Balaroa mahallesinde bin 700'e yakın binanın sıvı etkisi nedeniyle toprak tarafından yutuldu.
Palu çevresindeki kırsal alanlarda havadan çekilen fotoğraflar bu doğal afetin etkilerini gözler önüne serdi.
Bir başka mahalle olan Petobo'da da sıvı etkisiyle kaybolan evler uydu görüntülerinde gözlemlendi.
Endonezya Doğal Afet Yönetimi Kurumu sözcüsü, Petobo'da toplamda 744 hanenin bulunduğunu ve bunların çoğunun toprak tarafından yutulduğunu söyledi.
Toplamda 1,4 milyon nüfusa sahip olan Palu ve çevresindeki kentlerde zamanla bilançonun daha netleşeceği düşünülürken, toprak altında kalan insanların bulunmasıyla ölü sayısının çok daha artmasından endişeleniliyor.
Türkiye'de de tehlike var
Türkiye'de İstanbul ve Trabzon gibi kentlerde deniz üzerine toprak doldurularak oluşturulan alanlarda sıvı etkisinin görülme riski yüksek.
Sahil şehirlerinde deniz üzerine yapılan bu eklemeler ve üzerindeki yapılar, şiddetli bir deprem durumunda sıvı etkisine maruz kalarak ağır zararlara neden olabilir.
Kyoto Üniversitesi'nden profesör Toshita Kamai, sıvı etkisini şu şekilde açıklıyor: "Doğal olarak uzun yıllar boyunca oluşmuş topraklara kıyasla, insan eliyle kısa zamanda oluşturulmuş topraklarda zemin parçacıkları birbirleriyle zayıf şekilde bağlı oluyor."
Sıvı etkisi birçok ülkede deprem sonrasında yaşanan bir doğa olayı. Japonya'da 2011 yılında yaşanan 9 büyüklüğündeki depremde görülen etki, 2010 ve 2011'de Yeni Zelanda ve 1964'te Alaska da gözlemlenmişti.
Euronews Türkçe
