Rusya'nın Ukrayna'ya işgaliyle gündeme gelen Avrupa Birliği'nde (AB) 'genişleme süreci' krizi yaşanıyor.
Ursula von der Leyen'in AB bloğunu genişletme hayallerine Sırplar tarafından darbe vurulduğunu yazan İngiliz Express gazetesi, "AB, Sırbistan'ın sadece %20'si katılmak istediği için küçük düşürüldü. Brüksel süper devleti çözülüyor" yorumunda bulundu
Express gazetesinin haberine göre; Ekim ayında, Avrupa Birliği'nin 27 lideri altı Balkan komşusuna gelecekte üyelik sözü vererek, ilk kez 18 yıl önce verdikleri sözü yinelediler. Haftalarca süren müzakerelerin ardından AB liderleri, Sırbistan, Karadağ, Bosna-Hersek, Kuzey Makedonya, Kosova ve Arnavutluk'un yargı reformundan ekonomiye kadar birçok alanda kriterleri yerine getirmeleri halinde dünyanın en büyük ticaret bloğunda bir yeri olacağı konusunda anlaştılar.
Ancak Brüksel'deki çeşitli anlaşmazlıklar tarafından engellenen "genişleme süreci" ve Kosova'nın 2008 bağımsızlığını tanıma konusunda isteksiz olan Sırp siyasi liderler nedeniyle, Balkanlar'daki birçok kişi AB bildirgesinin boş bir açıklama olduğunu hissetti.
Ekim ayında yapılan son zirve bildirisinde, "AB, Batı Balkanlar'ın Avrupa perspektifine verdiği açık desteği yeniden teyit ediyor." denildi.
Liderler bloğun "ortaklar tarafından inandırıcı reformlar, adil ve titiz koşulluluk ve kendi liyakat ilkesi" üzerinde odaklanmasında ısrar etmesine rağmen, "AB genişleme sürecine olan bağlılığını yeniden teyit ediyor."
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen Balkan ülkelerini "aile" olarak nitelendirirken, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da uzlaştırıcı bir tavır takınarak Balkanlar'ın "Avrupa'nın kalbinde" olduğunu ve üyelik yolunu hak ettiğini söyledi.
Ancak Mart ayında tamamlanan bir ankete göre, Sırbistan vatandaşlarının yalnızca yarısı AB üyeliğini destekliyor ve yalnızca beşte biri Brüksel bloğu hakkında olumlu görüşe sahip.
"Batı Balkanlar'da Avrupa Birliği'nin Algısı" adlı bir konferansta konuşan önde gelen anket uzmanı Srdjan Bogosavljevi, anketin Sırp vatandaşlarının yüzde 46'sının bir referandumda ülkenin AB üyeliğini destekleyeceğini gösterdiğini, ancak bunun sadece Ankete katılanların yüzde 21'i Birlik hakkında olumlu görüş bildirdi.
Bakan, Sırbistan'ın AB'ye asla katılmayacağına inananların sayısının son yedi yılda üç katına çıktığını da sözlerine ekledi.
2015'te yapılan ankete katılanların yüzde 14'ü, yüzde 43'ünün aynı fikirde olduğu bu Nisan ayının aksine Sırbistan'ın AB'ye katılmasını hiç beklemediklerini söyledi.
2008'de Sırpların yüzde 32'si, Kosova'nın bağımsızlığının tanınması şartına bağlı olsaydı ülkenin AB üyeliği yolunu izlememesi gerektiğini düşündüğünü, ancak 2022'de bu rakamın yüzde 49'a çıktığını da sözlerine ekledi.
AB, Yugoslavya'nın dağılmasından ve Doksanların etnik savaşlarından doğan altı ülkenin açık ara en büyük dış yatırımcısı ve ticaret ortağı.
Dünya Bankası'na göre Çin, Balkanlar'ın uluslararası ticaretinin yalnızca yüzde 8'ini oluştururken, AB ile bu oran neredeyse yüzde 70'e ulaştı. Gazete, Çin'in karayolu ve demiryolu bağlantılarından yoksun bir bölgede altyapı için büyük ölçekte para teklif ettiğini yazdı.
AB ve ABD'nin katılımına meydan okumak için bölgedeki bağlantı geçmişinden yararlanmaya çalışan Rusya ise, Balkan devletlerinin Avrupa bloğuna katılımına karşı çıkıyor.
Danimarka, Fransa ve Hollanda gibi AB'nin kuzey ülkeleri de, 2007'de Romanya ve Bulgaristan'ın alelacele katılımının tekrarlanmasından korkuyorlar.
Bulgaristan, zaten bir NATO üyesi olan Kuzey Makedonya'nın dil anlaşmazlığı nedeniyle katılmasına karşı.
Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic Ekim ayında, Kosova'yla ilgili çözülmemiş sorunları çözmedikçe ülkesinin AB'ye katılamayacağını her zamankinden daha fazla kamuoyu önünde kabul etmişti.
Vucic, "Priştine ile sorunları çözmeden Sırbistan AB'ye üye olamaz." dedi.
