Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Başkanı Mesud Barzani'nin ilk olarak 7 Haziran'da duyurduğu referandum, Erbil, Süleymaniye ve Duhok'un yanı sıra Türkmen şehri Kerkük gibi tartışmalı bölgelerde de gerçekleştirildi.
Referandum ile ilgili bu gelişmeler yaşanırken Kuzey Irak'ta gerçekleşen referandumla ilgili ABD'den 3 farklı açıklama geldi. Beyaz Saray, Dışişleri Bakanlığı ve Savunma Bakanlığı'ndan ayrı ayrı yapılan açıklamalarda ‘birleşik Irak'tan yanayız' vurgusu olsa da IKBY'ye yönelik herhangi bir yaptırımdan söz edilmedi. Savunma Bakanlığı Pentagon, ABD ordusunun IŞİD ile mücadele kapsamında Peşmerge'ye desteğinde bir değişiklik olmadığını bildirdi.
Iraklı Kürtlerin bağımsızlık referandumuna günler kala arka arkaya sert, hatta tehditkar açıklamalar yapan ABD'nin referandumun yapılmasının ardından ortaya koyduğu ölçülü tepki Washington'ın topu Türkiye başta bölge ülkelerine bıraktığı yorumlarına neden oluyor. Beyaz Saray, Dışişleri Bakanlığı ve Savunma Bakanlığı'ndan ayrı ayrı yapılan açıklamalarda ‘birleşik Irak'tan yanayız' vurgusu ve hayal kırıklığı teması olsa da IKYB'ye yönelik herhangi bir yaptırımdan söz edilmedi. Savunma Bakanlığı Pentagon, ABD ordusunun IŞİD'le mücadele kapsamında peşmergeye desteğinde bir değişiklik olmadığını bildirdi.
ABD KÜRT REFERANDUMUNA TEPKİ DE DOZ DÜŞÜRDÜ
Pentagon Sözcüsü Robert Manning pazartesi günü basınla sohbetinde Kuzey Irak'ta yapılan bağımsızlık referandumu konusunda ‘Umarız IŞİD'le mücadelede dikkat dağıtmaz' demekle yetindi. Manning, ABD'nin peşmergeye desteğinin kesilmesi anlamına gelecek herhangi bir yaptırım ya da tedbir uygulayıp uygulamayacağına ilişkin sorulara ‘Bildiğim kadarıyla böyle bir şey yok' yanıtını verdi. Pentagon kaynakları referanduma yönelik hafif tepkiye gerekçe olarak IŞİD'le mücadeledeki kritik aşamayı gösteriyor. Öte yandan Pentagon'un ‘referandum hemen bağımsızlık ilan edileceği anlamına gelmiyor' şeklindeki argümana önümüzdeki süreçte sıklıkla başvurulacağı anlaşılıyor.
BEYAZ SARAY AÇIKLAMASI İRAN KAYGISININ TEZAHÜRÜ
Iraklı Kürtlerin referandumu pazartesi günü Beyaz Saray'ın da gündemindeydi. Beyaz Saray Sözcüsü Sarah Huckabee Sanders, ‘Referanduma olan tepkilerinde ağırlıklarını koyması için Türkiye, İran ve Irak'a bir mesajınız var mı?' şeklindeki soruya yanıtı Washington yönetiminin referanduma en önemli itirazının İran'ın Irak üzerindeki nüfuzunu arttırma olasılığı olduğunu açık eden bir cümleyle yanıtladı. Sanders, ‘IŞİD'ı ortadan kaldırmak ve İran'ı püskürtmek için birleşik bir Irak olmasını umut ediyoruz' dedi.
Referanduma ilişkin en kapsamlı açıklama ise geçen hafta boyunca IKYB üzerinde ‘referandum yerine Bağdat'la müzakere' baskısı kurmaya ABD Dışişleri'nden geldi. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Heather Nauert'in yaptığı yazılı açıklamadaki ‘tarihi ilişkimiz değişmez' vurgusu dikkat çekti.
Açıklamada Erbil'in de kendisini tanımladığı ifade olan ‘Kürdistan Bölgesel Hükümeti' ifadesi kullanıldı. Nauert'in açıklamasında şu unsurlar yer aldı:
- ABD Kürdistan Bölgesel Hükümeti'nin Irak Kürdistan Bölgesi'nin dışında kalan alanları da kapsayacak şekilde tek taraflı bir bağımsızlık referandumu gerçekleştirmiş olması nedeniyle derin hayal kırıklığı içinde.
- ABD'nin Irak Kürdistan Bölgesi halkıyla tarihi ilişkisi bugün yapılan ve bağlayıcılığı olmayan referandum nedeniyle değişmeyecek ancak bu adımın istikrarsızlığı ve hem bölge için hem de bölge halkı için zorlukları arttıracağına inanıyoruz.
- Tek taraflı referandum Kürdistan Bölgesel Hükümeti'nin Irak hükümetiyle ve komşu ülkelerle ilişkilerini fazlasıyla karmaşık bir hale getirecektir. DEAŞ ile mücadele bitmiş değil ve aşırıcı gruplar istikrarsızlıkla anlaşmazlıkları istismar etmek için beklemede.
- Tüm tarafların Iraklıların geleceğini yoluna koymak için yapıcı bir diyalog içinde olması gerektiğine inanıyoruz. ABD şiddete ve sınırları değiştirecek her türlü tek taraflı adıma karşı.
- ABD birleşik, federal, demokratik ve müreffeh bir Irak'ı destekliyor. Iraklıların arzularını anayasa çerçevesinde gerçekleştirmesine destek olmak için olasılıkları araştırmaya devam edeceğiz.
