11 Eylül terör saldırılarından sonra kurulan bir araştırma komisyonu, Suudi Arabistan'ın veya Suudi Kraliyet ailesine mensup kişilerin saldırıda yer alan kişilere bireysel veya devlet içinden destek sunmadığı sonucuna ulaşmıştı. 2002 yılında Amerikan Kongresi tarafından açılan bir soruşturma kapsamında hazırlanan 28 sayfalık bir rapor ise yaklaşık 15 yıldır ABD kamuoyundan gizleniyordu. Bu raporda Suudi Arabistan'ın 11 Eylül saldırılarında dahlinin olabileceği yönünde ifadeler yapılıyordu. Konu ABD basınında da sık sık gündeme getiriliyordu. Geçtiğimiz yıl Zekeriya Musa isimli 11 Eylül tutuklusunun "Suudi Arabistan elçiliğinden başkanın uçağını vuracaktık" sözleri gündemde geniş yer almış Obama yönetimi yetkilileri bu iddialar için "deli saçması" demişti. Musa'nın açıklamaları sonrasında 28 sayfalık gizli raporun kamuoyu ile paylaşılması yönünde kongrede ciddi bir kanat oluşmuştu.
Temsilciler MEclisi'ndeki yasa tasarısı 11 Eylül saldırılarında Suudi Arabistan'ın rolünün olduğunu ima eden ve Riyad yönetimine ABD'de dava açılabilmesi ihtimalini barındırıyor.
SUUDİLER TEPKİLİ
Konuyu yakından takip eden Suudi arabistan Dışişleri Bakanı Adil el-Cubeyr, ABD Başkan Obama'ya geçen ay ilettiği bir mektupta ABD Kongresi'nde hazırlıkları devam eden tasarının engellenmesi çağrısında bulunarak yasanın kabul edilmesi halinde 750 milyar dolar tutarındaki Amerikan hazine bonolarının ve diğer varlıkları satacaklarını söylemişti.
OBAMA LOBİ FAALİYETLERİ DÜZENLEMİŞTİ
Bu gelişmenin ardından Beyaz Saray yönetiminin kongre nezdinde tasarıyı engellemek için lobi çalışmalarına başladığı belirtilmişti. Obama yönetiminin, tasarının yasalaşmasını engellemek için "yurt dışında yaşayan Amerikan vatandaşlarının can güvenliği riski doğabileceğini belirttiği" iddia edilmişti.
OBAMA BU KONU İLE GİDECEK
20 Nisan Çarşamba günü Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'a resmi ziyarette bulunacak olan Obama'nın çantasında bu konu ile gitmesi bekleniyor.
BEYAZ SARAY'DAN AÇIKLAMA
Bugün günlük basın toplantısında konuşan Beyaz Saray Sözcüsü Josh Earnest, ABD Kongresi'nde, "11 Eylül saldırılarında Suudi Arabistan'ın rolünün olduğunu ima eden ve Riyad yönetimine ABD'de dava açılabilmesi ihtimalini barındıran yasa tasarısıyla ilgili" değerlendirmelerde bulundu.
"TASARI BU HALİYLE GEÇMEYECEK"
Earnest, yasa tasarısının mevcut halinin Kongre'nin iki kanadı olan Temsilciler Meclisi ve Senato'dan geçerek Başkan Obama'nın önüne gelmesi durumunda tasarının imzalanmasının söz konusu olmayacağını vurguladı. Tasarının mevcut haliyle Amerikan çıkarlarına uygun olmadığını savunan Earnest, bu haliyle tasarının, ABD'nin dünyanın dört bir yanındaki müttefikleriyle işbirliği yapmasını zorlaştıracak bir adım teşkil ettiğini belirtti.
"SUUDİ ARABİSTAN'DAN ABD'YE 750 MİLYAR DOLARLIK TEHDİT"
Earnest, Suudi Arabistan'ın yasa tasarısı ile ilgili olarak ABD yönetimini "finansal olarak tehdit ettiği" iddiasıyla ilgili soruları da cevapladı. Ocak ayında Temsilciler Meclisi Adalet Komitesi'nden geçen yasa tasarısının Riyad yönetiminde ciddi tepkiyle karşılandığını aktaran New York Times'ın haberine göre Suudi Dışişleri Bakanı Adil Cubeyr, önceki ay Washington'a yaptığı ziyarette Kral Selman'ın sert mesajını bizzat iletti.
Haberde Suudi yönetiminin Obama'yı "Hazine bonoları dahil ABD'deki toplam 750 milyar dolarlık varlığını satmakla tehdit ettiği" iddia edildi.
Bu iddiayla ilgili açıklamasında Sözcü Earnest, Riyad yönetiminin böyle bir şey yapacağını düşünmediğini belirterek "Suudiler de en az bizim kadar, küresel finansal sistemin istikrarını korumanın iki ülkenin de ortak çıkarı olduğunun farkındadır" şeklinde konuştu.
Yabancı egemen devletlerin ABD hukukuna karşı dokunulmazlığı konusunun önemli bir uluslararası hukuk ilkesi olduğunu ifade eden Earnest, bu ilke sayesinde dünyanın dört bir yanındaki ülkelerle iş yapılabildiğini anlattı.
Finans uzmanları ise bu büyüklükte bir satışın gerçekleşmesinin çok zor olacağını ve bu tür bir adımın Suudi Arabistan'a da en az ABD kadar zarar vereceğini belirtiyor.
KİRBY'DEN DE AÇIKLAMA GELDİ
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü John Kirby de günlük basın brifinginde konuyla ilgili soruları cevapladı. Tasarının mevcut halinin ABD'nin çıkarlarıyla örtüşmediğini savunan Kirby, Dışişleri Bakanı John Kerry'nin konuyla ilgili sözlerine de atıf yaptı. Kirby, şubat ayında Temsilciler Meclisi'nde katıldığı bir oturumda Kerry'nin söz konusu tasarının kabul edilemez olduğunu söylediğini dile getirdi. Suudi Arabistan'ın, ABD'nin bölgedeki en önemli müttefiklerinden biri olduğuna işaret eden Kirby, mevcut tasarının bu ittifak ilişkisine zarar vereceğini vurguladı.
"TERÖRİZM SPONSORLARINA KARŞI ADALET" YASASI
Teksas Senatörü Cumhuriyetçi John Cornyn ve New York Senatörü Demokrat Chuck Schumer tarafından 2015 yılının eylül ayında Kongre'ye taşınan "Terörizm Sponsorlarına Karşı Adalet" yasa tasarısı, ocak ayında Temsilciler Meclisi Adalet Komitesi'nden geçmişti. Tasarının mimarlarından Cumhuriyetçi Senatör Cornyn, "Ülkemiz yeni terör tehditleriyle karşı karşıyayken teröristlere finansal olarak destek verenleri durdurmak çok önemli" ifadelerini kullanmıştı.
Yasa tasarısı, Amerikan yasaları tarafından yabancı ülkelere sağlanan "egemenlik dokunulmazlığı" korumasının, "terörle ilişkili olduğu tespit edilen ülkelerin" üzerinden kaldırılmasını öngörüyor.
Mevcut tasarının yasalaşması halinde Suudi Arabistan'ın egemenlik dokunulmazlığının ortadan kalkabileceği ve bu durumda başka birçok ülkenin ABD'nin egemenlik dokunulmazlığını ortadan kaldırarak Washington yönetimi aleyhine davalar açılmasını mümkün kılabileceği kaydediliyor.
Bu durumda ABD'de aleyhine dava açılabilmesi ihtimali ortaya çıkacak olan Suudi yönetimi ise başından beri 11 Eylül olaylarıyla hiçbir bağının olmadığını iddia ediyor.
Tasarıya karşı olduğunu açıklayan Beyaz Saray yönetimine 11 Eylül mağdurları ise "Bizim hükümetimiz kendi vatandaşlarının değil Suudilerin yanında duruyor" şeklinde tepki gösteriyor.
Bu konunun, 21 Nisan'da Suudi Arabistan'ı ziyaret edecek olan Obama'nın gündeminde en üst sıralarda yer alması bekleniyor.
