Ader tarafından müzayedeye çıkarılmadan önce 11 Ocak'ta Paris'teki Hotel Drouot'ta 500'den fazla eşya sergilendi. (FOTO: Céline Martelet/MEE)
Ellerinde kataloglar, heyecanlı sanat simsarları, Fransa'nın en büyük sanat pazarı olan Paris'teki Hotel Drouot'un birinci katında koşuşturdu.
Fransız müzayede evi Ader tarafından yapılan özel bir satışta, önümüzdeki iki gün içinde açık artırmaya çıkmak üzere dört odaya kanepeler, masalar, tablolar, avizeler, porselen yemek takımları ve kilimler dahil 536 lüks parça yerleştirildi.
Ader'e göre eşyalar, Batı Paris'teki zengin bir bölge olan Avenue Foch'taki büyük bir malikaneden geldi.
Her bir lüks parçanın karmaşık detaylarının hiçbir yerinde, geçen yıl Suriye'ye gitmek üzere Fransa'dan ayrılan 85 yaşındaki eski Suriye Devlet Başkan Yardımcısı Rıfat Esad'ın eski malikanesinden geldiklerinden bahsedilmiyor.
Middle East Eye, Le Journal du Dimanche ve L'Orient le Jour'dan aktardığı bilgilere göre, Suriye hükümetinin zimmetine geçirilen parasıyla satın alındığı bildirilen mülkün bir zamanlar kendisine ait olan birçok mülkten biri olduğunu doğruladı.
Ancak devlet konağa el koyabilirken, içindeki mobilyalar yasal bir boşluktan dolayı kurtuldu, bu da mevcut verilere göre isimsiz bir satıcının en az 1,6 milyon avro (1,8 milyon dolar) değerinde parça satmaya devam edeceği anlamına geliyor.
Bununla birlikte, geçen Çarşamba günü sergi salonlarında dolaşan sanat simsarı ve kumarbazların çok azı ne aradıklarını anlamış görünüyordu.
50'li yaşlarında zarif giyimli bir kadın kulağındaki telefonla, "Sizi hemen aramak istedim, gelmelisiniz. Hepsi çok güzel."" diye fısıldadı.
Ancak bu gürültünün ortasında, 2015 yılında Esad hükümetinden ve muhalefete yönelik acımasız baskısından kaçarak Fransa'ya gelen iki genç Suriyeli, etraflarını saran şeyin ne olduğunu anladı:
“Bütün bunlar biz Suriyelilere ait. Esad klanı burayı yağmaladı, ama kimse bir şey söylemiyor." dedi içlerinden biri alçak sesle ve olası tepkilerden korktuğu için adının gizli kalmasını istedi.
MEE'nin birkaç kez temasa geçtiği müzayede kuruluşu Ader, müşterisinin kimliğini açıklamadı ve malların kaynağını doğrulamayı reddetti: "Bilgiler gizlidir ve satış ilgili yasalara uygundur"
Savaş suçları ve yolsuzlukRıfat Esad, kendisine karşı başarısız bir darbe girişimine öncülük ettikten sonra 1984 yılında kardeşi Hafız Esad tarafından Suriye'den sürüldü.
O zamandan beri Fransa'da yaşıyor ve bildirildiğine göre devlet koruması karşılığında Fransa'ya terör örgütleri hakkında istihbarat sunuyor.
2013 yılında İsviçre makamları, onun 1980'lerin başında Hama ve Tedmur'daki katliamlar sırasında "birkaç bin kişinin" ölümünde rol oynadığı iddiasıyla ilgili bir savaş suçları soruşturması açtı, o ise suçlamaları reddediyor.
2017'de İspanyol yetkililer ayrıca kendisine ait 736 milyon dolar değerinde 500'den fazla varlığa el koydu.
Esad, Haziran 2020'de Suriye devlet fonlarını en az 90 milyon avro (9,7 milyon dolar) değerinde bir "Fransız emlak imparatorluğu" kurmak için yasadışı bir şekilde kullanmak suçlamasıyla Fransa'da dört yıl hapis cezasına çarptırıldı. Mal varlığına el konuldu.
Eylül 2022'de üst düzey bir Fransız mahkemesi kararı onayladığında, Beşar Esad 30 yılı aşan sürgününün ardından yeğeni Beşar tarafından geri dönmesine izin verildikten sonra Suriye'ye gitti. Fransa'da "hayal kırıklığına uğramış" olarak, 1986'da Devlet Başkanı François Mitterrand'ın kendisine verdiği Legion d'Honneur nişanını geri verdi. 'Ekselansları REE (Rıfat El-Esad) için'
Ader kataloğundaki ürünlerin yarısı ilk günde 1.673.000 avro'ya (1.8 milyon dolar) satıldı. İkinci gün satışları hakkında bilgi kamuoyuna açıklanmadı.
Esad'ın mahkum edilmesinden önce verdiği röportajlar sırasında çekilen fotoğraflardan tanınabilen birkaç lüks kanepe ve koltuk da dahil olmak üzere müzayedede satılan bazı mallar arasında. Ader'in katalogunda ayrıca "REA ekselansları için" yapılmış iki yemek takımı mevcut.
MEE ayrıca müzayedeye çıkacak tablolardan ikisini de tespit etti. Biri 17. yüzyıl Fransız sanatçısı Claude Gellee tarafından 3.000 avro'ya (3.200 dolar) satıldı ve bir diğeri 19. yüzyıl Rus sanatçısı Gaspard de Toursky tarafından 1.200 avro'ya (1.298 dolar) satıldı.
Avenue Foch'taki konak, içerisindeki mobilyalar hariç 2022'deki mahkeme kararının ardından Fransız makamları tarafından el konulmuştu.
Yolsuzlukla elde edilen varlıkların iadesi için Temmuz 2021'de Fransa'da kurulan yeni bir yasal birime göre, konağın değerinin bir şekilde Suriye "halkına" iade edilmesi gerekiyor. (Bunun nasıl yapılacağı Paris için bir baş ağrısı olmaya devam ediyor. 2012'de Fransa hükümeti uluslararası yaptırımlar altında olan Suriye ile diplomatik ilişkilerini kesti.)
Ancak Fransız yetkililer, mobilya satışına karışmadıklarını söylüyor. Devlet tarafından alınan varlıkları satan bir Fransız kamu idaresi olan "El Konulan Varlıkların Yönetimi ve Geri Kazanımı Dairesi", MEE'ye "Ader tarafından düzenlenen müzayedenin arkasında olmadığını" söyledi.
2013'ten beri Rıfat el-Esad aleyhinde Fransa'da açılan davalarda sivil taraf olan Fransız Sivil Toplum Kuruşu Sherpa'nın yasadışı mali akışlara ilişkin avukatlık yapan başkan Chanez Mensous, "Mobilyaların nasıl elde edildiğini bulmak mümkün değildi" dedi.
Mensous, "[Fransa davasıyla ilgili] soruşturmalar çok uzundu, prosedürler 2013'te başladı. Gayrimenkul varlıklar için geçerli yasal hükümler var, ancak mobilya için durum böyle değil. Mahkemelerce haczedilen mallardan farklı olarak, bu durumda satıştan elde edilen kazanç, bu malın sahibine gidecektir. Unutulmamalıdır ki bu satış teknik olarak yasa dışı değildir. Ader, müzayededeki kârının yüzde 25'ini aldı. Geri kalanının nereye gittiği bilinmiyor" dedi.
Anonim (ismi gizli) satıcıHotel Drouot'un 9 numaralı odasında, müzayedenin ikinci günü olan 13 Ocak'ta, teklif verenler daha yüksek değerli eşyalara yöneldikçe fiyatlar fırladı.
"Burada neyimiz var?" diyen genç bir müzayedeci, 70 kristal bardaktan oluşan bir seti 5.000 avro'ya (5.400 dolar) sattıktan sonra, elinde çekiçle izleyicilere heyecanla sordu:
"Parti 294. Napolyon döneminden düz bir masa, 1.000 avro ile başlıyoruz.”
Eller çabucak havaya kalktı. Telefondaki diğerleri fiyatı yükseltti. İki dakika içinde masa, ilk değerinin on katı olan 10.000 avro'ya satıldı. Alıcılar anonim kalıyor, satıcı da öyle.
Rıfat el-Esad'ın Fransız danışmanı Elie Hatem, Paris'te müzayedede satılan malların müvekkiline ait olduğunu yalanladı.
Hatem MEE'ye verdiği demeçte, "Şu anda Şam'da, hem Fransız yasalarına hem de ülkesinin yasalarına uyuluyor. Sonuç olarak, kendisine el konulan mülkün hiçbirini geri almak niyetinde değil" dedi.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde (AİHM) kendisine karşı başka yasal işlemlerin devam ettiğini, dava sonuçlanır sonuçlanmaz ülkeden aktarıldığı beyan edilen her türlü malın iadesinin yapılacağını belirten Hatem, bu hususta "Suriye devletinin talepte bulunacağını" sözlerine ekledi.
Hatem'e göre, “Ader tarafından açık artırmaya çıkarılan mallar, Bay Esad'ın sancılı boşanma davası kapsamında uzun zaman önce eski karısına verdiği Avenue Foch konağının üçüncü katından geliyor. Ve şimdi muhtemelen müvekkilimin onayı olmadan kâr elde etmek için o malları satıyor.”
Rıfat el-Esad'ın iki eski eşi Line el-Hayer ve Raja Bereket'in birbirlerine karşılaşmalarını önlemek için tasarlanmış ayrı asansörlerle geldikleri binada kendi daireleri vardı. Elie Hatem, iddia ettiği iki kişiden hangisinin Ader'in müzayedesinin arkasında olduğunu belirtmedi.
Rıfat Esad ve Bereketi'in oğlu Sivar, Rıfat Esad'ın Suriyeli mültecilere yardım ettiğini ve Levant bölgesinin tarihi mirasının korunması için çalıştığı söylenen, onun başkanlığını yaptığı Aramea Vakfı'nın Londra sözcüsü olarak görev yaptı.
Sivar Esad, Paris'teki 2022 duruşmasında tek bir günlük duruşmayı bile kaçırmadı. Aynı zamanda babasının iş ortağıdır. Rıfat el-Esad'ın Fransa'daki davası hakkında derinlemesine bilgi sahibi olan ve kimliğinin gizli kalmasını isteyen biri, "Rıfat el-Esad tarafından fonlarının kaynağını gizlemek için kurulan tüm paravan şirketlerde onun adı taraf olarak görünüyor" dedi.
İki eski eş Hayer ve Bereket, Sivar el-Esad ile birlikte Fransız soruşturmalarında adı geçen şirketler ağında da yer alıyor. Bununla ilgili yorumları için hiçbirine ulaşılamadı. 'Tatsız sürprizler'
Fransız-Suriyeli aktivist ve hukukçu Firas Kontar, MEE'ye "Bu paranın nihayetinde Esad klanının cebine geri döneceğinden korkuyorum. Elbette bu satışı düzenleyen müzayede evinin buna hakkı var ama bu insanlar kendilerine ahlaki sorumluluklarını sordular mı? Kanunun arkasına saklanıyorlar, hepsi bu” dedi.
Sherpa'nın Fransız avukatı Vincent Brengarth, MEE'ye şunları söyledi:
"Rıfaat el-Esad'ın mahkumiyeti 'dürüstlük ihlallerine' karşı mücadelede önemli bir zafere işaret ettiyse, bu varlıkların satışı maalesef bu mahkumiyetin ardından pek çok hoş olmayan sürprize katkıda bulunuyor. Fransız soruşturmalarının, Rıfat Esad'ın mal varlığının büyük bir bölümünü hileli bir şekilde biriktirdiği hakkında ortaya koyduğu şey göz önüne alındığında, bu, yolsuzlukla mücadelede adaletin hâlâ yumuşatıldığını gösteriyor. Çok sayıda mala el konulsa bile, müzayedede satılan ve değeri büyük olan malın adaletten kaçırıldığı açıktır.”
Kaynak: MEE
