Türkiye, Sırbistan, Bosna Hersek Üçlü Ticaret Komitesi'nin ilk toplantısı Bakan Zeybekci, Sırbistan Başbakan Yardımcısı ve Ticaret Turizm ve Telekomünikasyon Bakanı Rasim Ljajic ve Bosna Hersek Bakanlar Konseyi Başkan Yardımcısı ve Dış Ticaret ve Ekonomik İlişkiler Bakanı Mirko Sarovic'in katılımıyla gerçekleştirildi.
Toplantıda konuşan Zeybekci, Balkanların geleceği, refahı ve istikrarı adına önemli bir adım attıklarını ifade ederek, toplantıda bu üçlü mekanizmanın önümüzdeki günlerde hızlı bir dostluk sürecine girmesi yönünde karşılıklı iyi niyetlerini dile getirdiklerini anlattı.
Ülkeler arasında daha önce cumhurbaşkanlığı düzeyinde balkan zirvelerinin gerçekleştirildiğini hatırlatan Zeybekci, geçen sene de başarılı bir iş forumu yapıldığını bildirdi.
Zeybekci, bu adımlar sonrasında ticari ilişkilerde istenilen düzeyde olmasa da önemli bir yol katedildiğini anlatarak, "Bugün çok tarihi bir güne tanıklık ediyoruz. 2013 Mayıs ayında Balkanlarda eşine benzerine az rastlanır bir inisiyatif olarak kurduğumuz ancak bugüne kadar konjonktürel bazı gelişmelerden dolayı toplantısını gerçekleştiremediğimiz Türkiye, Sırbistan, Bosna Hersek Üçlü Ticaret Komitesi'nin ilk toplantısını yapıyoruz. Bu ilk toplantının çok güzel bir başlangıç olduğunu, toplantıyla beraber üç ülkenin ilişkilerinin geleceğinin çok parlak olduğunu, gerek coğrafyamıza gerekse dünyaya örnek teşkil edecek güzel bir başlangıç olduğunu belirtmek istiyorum" diye konuştu.
Ülkeler arasında üçlü iş forumları düzenleme yolunda da çalışmalar olduğunun altını çizen Zeybekci, "Bu haftadan itibaren bürokratlarımız çok hızlı bir çalışmaya giriyorlar. Hedefimiz ekimin başında üçlü iş forumunu sektörleri bir araya getirerek yapmak üzere bir anlaşmamız var" ifadelerini kullandı.
Zeybekci, üçlü bakanlar toplantısını Sırbistan'da, İş Forumunu Bosna Hersek'te yapacaklarını dile getirerek, "Yıl sonuna kadar somut adımlar atacağımıza inanıyorum. Üçlü devlet başkanları veya başbakanlar zirvesine kadar çok önemli sonuç hazırlayacağız" dedi.
-"Serbest ticaret anlaşmalarımız revize edilmeli"
Bosna Hersek ve Sırbistan ile serbest ticaret anlaşmaları imzaladıklarına dikkati çeken Zeybekci, bu anlaşmaların tüm sanayi ürünlerini kapsadığını ancak bunun üç ülke arasındaki potansiyelin dörtte birine denk geldiğini kaydetti.
Zeybekci, hizmet sektörlerinin, kamu alanlarının, tarım, gıda, turizm alanlarını da kapsayacak bir serbest ticaret anlaşmasına dönüştürülmesinin anlamlı olacağını söyledi.
"Serbest ticaret anlaşmalarımızı çağın gerekliliği olan hizmet, kamu alımları, gıda, tarım, e-ticaret gibi alanları kapsayacak şekilde genişletmeye sonuna kadar hazır olduğumuzu belirtmek istiyorum" diyen Zeybekci, gerek Bosna Hersek, gerek Sırbistan ile ticaretin son 10 yılda yaklaşık 9-10 kat arttığına dikkati çekti.
Zeybekci, Sırbistan ile 2001 yılında 89 milyon dolar olan dış ticaret hacminin 2014 yılı sonu itibarıyla 780 milyon dolara ulaştığını hatırlatarak, 2015 yılında ihracatta yüzde 1, ithalatta da yüzde 12 düşüş olduğunu bildirdi.
Bosna Hersek ile 2001'de 32 milyon dolar olan dış ticaret hacminin geçen yıl sonu itibarıyla 490 milyon dolara ulaştığına vurgu yapan Zeybekci, 2015 yılında Bosna Hersek'e ihracatın yüzde 7,5 azaldığını, ithalatın yüzde 56 arttığını belirtti.
Zeybekci, üç ülke arasındaki ticaretin geliştiğini ancak potansiyele bakıldığında rakamların son derece mütevazi olduğunu kaydetti.
Sektörlerinde öne çıkmış Türk firmalarının Sırbistan ve Bosna Hersek'te yatırım yapmalarını desteklediklerinin altını çizen Zeybekci, bunu teşvik etmeye hazır olduklarını bildirdi.
Zeybekci, 3 ülkenin enerji, hayvancılık, tarım, tarımsal ürünlerin işlenmesi gibi çok hızlı adım atılabilecek yatırım alanların bulunduğunu vurgulayarak, "Serbest bölgelerde işbirliği olanakları ve bu alanlardaki bilgi ve deneyimlerimizin paylaşımına sonuna kadar açığız" ifadesini kullandı.
- Türk firmalarının Bosna Hersek'te 300 milyon dolar yatırımı bulunuyor
Türk firmalarının Sırbistan'da 57 milyon dolar, Bosna Hersek'te 300 milyon dolar civarında yatırımlarının bulunduğunu, bunu yeterli bulmadıklarını anlatan Zeybekci, ülkeler arasındaki serbest ticaret anlaşmalarının bir an önce revize edilmesi gerektiğini kaydetti.
Bosna Hersek'te Türk tırları geçerken tam anlamıyla bir liberilizasyon olduğunu ancak Sırbistan'da değişik sınırlamalarla karşılaştıklarını dile getiren Zeybekci, "Karşılıklı olarak Türkiye olarak Sırbistan, Sırbistan olarak da Türk tırlarının, ihraç ürünlerinin hiçbir sınırlamaya gerek kalmaksızın ülkelerden geçmesini çok önemsiyoruz. Ücrete, kısıtlamaya kotaya tabi olmak çağ dışı olarak görünüyor" şeklinde konuştu.
Zeybekci, Sırbistan ve Bosna Hersek ile Türkiye'nin diğer ülkelerindeki tüm ticaret müşavirliklerinden yararlanabileceğini ifade ederek, bunu hukuki anlamda bir resmiyete kazandırmak konusunda da hazır olduklarını belirtti.
İstanbul'da Bosna Hersek ve Sırbistan ortak ticaret temsilciliğini kurma konusunda yardımcı olacaklarının altını çizen Zeybekci, bu temsilciliğin mekanını bütün öğeleri ile hazırlayabileceklerini ve sonraki masrafları karşılayabileceklerini bildirdi.
- "Barış ekonomiden geçiyor"
Toplantıda konuşan Ljajic de üçlü iş birliğini operatif hale getirerek somut sonuçlar elde edilmesi gerektiğini söyledi.
İmzalayacakları protokollerin önemine dikkati çeken Ljajic, İstanbul'da açacakları temsilciliğin çok yararlı olacağını, özellikle turizmi çok olumlu etkileyeceğini belirtti.
Ljajic, üçlü komitenin ekonomilerini çok yakından ilgilendirdiğini ifade ederek, "Barışın ekonomiden geçtiğini vurgulamak istiyorum. Ekonomi sorununu çözebilirsek büyük siyasi sorunları da çözebileceğimizi düşünüyorum" diye konuştu.
Türk iş adamlarını ülkelerinde yatırıma davet eden Ljajic, son zamanlarda Sırbistan'da otomotiv sanayinde Türk firmalarının yatırım yapmasını beklediklerini kaydetti.
- "İthalat dolayısıyla teşekkür ediyoruz"
Sarovic de bu komite ile üç ülkenin çok daha fazla gelişeceğine inandıklarını dile getirerek, "Türkiye ülkemizdeki etkinliğini çok açık bir şekilde ortaya koyuyor. Sadece ihracat değil Bosna Hersek'ten yaptığı ithalat dolayısıyla çok teşekkürlerimizi sunuyoruz" şeklinde konuştu.
Türkiye'nin Bosna Hersek'ten ithalatının bu sene ilk 6 ayda, geçen senenin aynı dönemine göre yüzde 50 arttığını ifade eden Sarovic, bunun artırılması gerektiğini söyledi.
Serbest ticaret anlaşmasının revize edilmesine açık olduklarını vurgulayan Sarovic, "Bahsedilen gümrük sınırlamalarını ortadan kaldırmak için gerekli çalışmaları yapmaya gönülden hazır olduğumuzu ifade ediyorum. Bosna Hersek Türkiye ile ikili işbirliği açısından her zaman açık olduğunu ifade etmiştir" diye konuştu.
Açıklamaların ardından bakanlar arası sonuç bildirgesi, komitenin uygulama usul ve esasları metinlerine ilişkin protokolleri de imzalandı.
