Zeytinburnu Belediyesi ile Merkezefendi Geleneksel Tıp Derneğinin yürüttüğü proje çerçevesinde 14 dönümlük alanda 2005 yılında kurulan "Tıbbi Bitkiler Bahçesi", tıbbi bitkileri araştırmak, üretmek, tanıtmak, bitki çeşitliliğinin korunup geliştirilmesine katkıda bulunmak için hizmet veriyor.
Tıbbi floradan faydalanma konusundaki çalışmalara zemin oluşturmak amacı taşıyan bahçede, bitki atıkları doğal gübre olarak değerlendirilerek, sentetik gübre ve ilaç kullanımından kaçınılıyor.
Bahçede su israfının önüne geçmek için damlama ve yağmurlama yöntemleri uygulanırken, dünyanın sıcak ve ılıman iklime sahip bölgelerinden gelen bitkilere en uygun şartlar sağlanıyor.
Ülkede yetişmesi mümkün olmayan "kırmızı muz", "mango", "avokado" gibi meyvelerin de üretilebildiği Tıbbi Bitkiler Bahçesi'nde, çok az toprakta yetişebilen "limon otu" bitkisini de bulmak mümkün. Çamaşırları ve cildi yumuşatmak için deterjanlarda ve kozmetik ürünlerde kullanılan "Aloe vera" bitkisi de bahçede koruma altına alınmış bitkiler arasında yer alıyor.
Bahçede "gönüllü bahçıvanlık" adı altında verilen uygulamalı eğitimlerle her yaştan vatandaşın bahçıvanlık yapmasına da olanak sağlanıyor.
- "Modern tıpta kullanılan bitkiler yetiştiriliyor"
Zeytinburnu Tıbbi Bitkiler Bahçesi'nden Uzman Biyolog Tuğçe Ağba, 11 yıldır bahçenin faaliyette olduğunu, 300 türle faaliyetlerine başlayan bitki bahçesinde şu an 800 türe yaklaşıldığını söyledi.
Yurtdışından gelen tropikal bitkilerin yetiştirildiği seranın da bahçede mevcut olduğunu ifade eden Ağba, genellikle yerel tohumları kullanmaya özen gösterdiklerini belirterek, amaçlarının üretim değil, bitki çeşitlerini artırıp bitkinin doğal halini göstermek olduğunu kaydetti. Ağba, günlük hayatta kullanılan aktarlardan alınan zencefil, melisa, biberiye gibi bitkilerin toprak formlarını bahçeye gelen ziyaretçilerin görebildiğini anlattı.
Bahçede geleneksel olarak kullanılan bitkilerin yanı sıra modern tıpta da kullanılan ürünlerin olduğuna işaret eden Ağba, şöyle konuştu:
"Bahçede örneğin, ekinezya, melisa, ıhlamur, adaçayı, papaya, muz, mango ve pepino gibi şifalı bitki türleri mevcut. Bunun dışında İstanbul şartlarında yetişemeyen daha sıcak ortamı seven bitkileri serada tutuyoruz. Ayrıca Isparta gülü, Anadolu sığlası, Osmanlı çileği gibi endemik bitkiler bahçede yetişiyor. Dünyada ender görülen, yurtdışından, Malezya'dan gelen limon çimeni (lemon grass) denilen bitki türünü de bahçemizde yetiştiriyoruz. Böcek kovucu ve C vitamini sağlayan bu bitki, çay olarak tüketiliyor. Ama Türkiye'de çok fazla tüketilen bir bitki değil. Türkiye'de olmayan kırmızı muz, tropikal meyvelerden mango, papaya, pepino, avokado gibi türler yetişiyor. Japonya ve Çin'de kanalizasyon atıklarında kullanılan su sümbülü adlı bir bitki var. Bu bitkiyi kanalizasyon ve suları temizlemek için kullanıyorlar. Kanalizasyon çıktılarının diplerine atıyorlar, bitki kirlilikleri alarak bünyesinde temizleyebiliyor. Bu şekilde değişik kullanımda olan bitkilerimiz bahçemizde yetiştiriliyor."
Bahçede şifalı bitkilerin önemli birçok hastalığın tedavisinde kullanıldığından bahseden Ağba, kanser ya da MS gibi hastalıklar için bitkisel olan hiçbir şeyi önermediklerini söyledi.
Kullanılabilecek bitkiler konusunda herkesi bilgilendirmeye çalıştıklarını ifade eden Ağba, bitkilerin bilinçsiz kullanımının çok fazla olduğunu vurguladı.
Tıbbi Bitkiler Bahçesi'nde sadece bitki çeşitliliğine yönelik çalışmaların bulunmadığına dikkati çeken Ağba, Bezmialem Vakıf Üniversitesi tarafından hastalıkların "bitkilerle" tedavisi için kurulan Türkiye'nin ilk Fitoterapi Merkezi'ne de destek sağlayan Tıbbi Bitkiler Bahçesi'nin örnek projelere imza atmaya devam ettiğinin altını çizdi.
Ağba, kurulacak Fitoterapi Tıp Merkezi'ne at kuyruğu, taflan, melisa, biberiye gibi bitkilerle destek sağlanacağını kaydederek, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Fitoterapi denilen bitkilerle tedavi terimi, artık Sağlık Bakanlığı tarafından onaylandı. Yurtdışında nasıl bitkisel reçeteler yapılabiliyorsa, Türkiye'de de bu uygulama başlayacak. Bezmialem Vakıf Üniversitesi Öğretim üyesi Prof. Dr. Murat Kartal'ın yürütücülüğünde Türkiye'nin ilk Fitoterapi Merkezi adlı bir proje verilmişti. İstanbul Kalkınma Ajansı tarafından da proje kabul edildi. Burada hekimler eğitilecek ve bilgiler verilecek. Bahçemiz de bunun uygulama alanı olacak. Bahçemizde, çok uygulama alanı olduğu için hekimlere burada bitkiler tanıtılacak. Bahçede uygulamalar yapılacak. Zeytinburnu Belediyesi ve Bezmialem Vakıf Üniversitesi'nin ortaklaşa yürüttüğü projeyle birlikte, Türkiye, ilk kez modern tıbbın da içine entegre edildiği Fitoterapi Merkezi'ne kavuşacak. Hem bitkisel ham maddeli ilaçlar hazırlanacak hem de krem gibi uygulamalar yapılacak."
- Türkiye'nin İlk Fitoterapi Merkezi kuruluyor
Zeytinburnu Belediye Başkanı Murat Aydın, Bezmialem Vakıf Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ali İhsan Taşçı'yı makamında ziyaret etti. Ziyarette, Zeytinburnu Belediyesi ve Bezmialem Vakıf Üniversitesi'nin ortaklaşa yürüttüğü Türkiye'nin ilk 'Fitoterapi Merkezi' projesi ile ilgili görüş alışverişinde bulunuldu. Zeytinburnu Belediyesi ve Bezmialem Vakıf Üniversitesi'nin ortaklaşa yürüttüğü projeyle birlikte, Türkiye, ilk kez modern tıbbın da içine entegre edildiği Fitoterapi Merkezi'ne kavuşacak. 2014 yılında Zeytinburnu Belediyesi ve Bezmialem Vakıf Üniversitesi tarafından temelleri atılan ve bugünlerde son aşamasına gelinen projeyle birlikte Bezmialem Vakıf Üniversitesi, "Bezmialem Fitoterapi Eğitim, Araştırma ve Uygulama Merkezi'ni" (BİTEM) hayata geçirmeye hazırlanıyor.
Sağlık Bakanlığından izni onaylanan ve 27 Ekim 2014 tarih ve 29158 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan projenin, ilerleyen günlerde faaliyete geçirilmesi amaçlanıyor.
Zeytinburnu Belediye Başkanı Murat Aydın hayata geçirilecek Fitoterapi Merkezi'yle ilgili olarak, şunları kaydetti:
"Öncesinde hocalarımızla birlikte fizibilite çalışması yapmıştık. Şimdi artık üniversite ile ortak çalışma yapıyoruz. Biz, arzu ediyoruz ki Türkiyemizin zenginliklerine dikkat çekelim. Türkiye, endemik bitki olarak Avrupa'nın ve dünyanın en zengin ülkelerinden biri. Tıp alanında bu zenginlikleri de kullanalım, diye arzu ediyorduk, tabii biz ilhamı geçmişte Zeytinburnu'nda yaşamış olan dönemin ünlü hekimi, Mesir Macunu'nun da mucidi Merkezefendi'den aldık. Yaklaşık 16 yıldır çalışmalarımızı devam ettiriyoruz. Türkiye'nin ilk ve tek Tıbbı Bitkiler Bahçesi Zeytinburnu'nda kuruldu. Ne mutlu ki bugün tecrübelerini fitoterapi alanına aktaracak ve üniversitelerle iş birliği yapacak hale geldi."
