Kozan, Afyonkarahisar'da düzenlediği toplantıda, ekonomik anlamda en fazla getirisi olan sektörün seracılık olması nedeniyle son dönemde bu sektörün ön planda bulunduğunu ifade etti.
Ziraat Bankası kredileri sayesinde yatırımların hızlandığını belirten Kozan, şunları kaydetti:
"Yatırımın önündeki engellerin en büyüğü olan finans engelini, bankaların desteği ile geçmeyi planlıyoruz. Son dönemde hükümet tarafından açıklanan teşvik ve desteklerle sektörümüzün 2019 sonu itibarıyla yüzde 70 büyüyeceğini öngörüyoruz. Açıklanan kredilerin kullanılması konusunda ufak tefek problemlerimiz var. Bunların en büyüğü ekspertiz sorunu.
Yatırımcılar bankalara müracaat ettiğinde, faiz oranları çok kabul edilebilir noktada ama bu krediyi kullanmaya başladığınızda, istenen teminat miktarları çok yüksek çıkıyor. Örneğin, Ziraat Bankası 1'e 1,25 oranında ipotek istiyor. Fakat bankanın dışında ekspertiz firmaları, sizin göstereceğiniz emtiaların değerini 3'te bir oranına kadar düşürüyor, değer 3 ise bir gösteriyor. Yatırımcılar, sera kurmak için ekspertiz engeline takılıyor."
Ekspertiz problemi için çözüm istediklerini ifade eden Kozan, desteklerin çıkış noktasında söylenen Kredi Garanti Fonu (KGF) desteğinin durması ile yatırımcıların şu anda bekleme halinde olduğunu söyledi.
Kozan, "Bütün dünyaya seralar kuran Türk seracılık sektörü, Türkiye'de sera kurmak için ekspertiz değerlerinden dolayı yatırımlarını beklemeye aldı. Çünkü o kadar kredi karşısında verecek ipoteği yok. KGF desteğini seracılıkta artırabilirsek çok büyük bir iş başarmış oluruz. Ekspertiz sorunu çözülürse yapılan yatırımlar çok daha hızlanacak." şeklinde konuştu.
- "Şu an sera kurma konusunda Avrupa ile yarışır durumdayız"
Halil Kozan, kredilerin verilmesi noktasında dövizdeki değişikliklerden de yatırımcıların olumsuz etkilendiğini, yerli üretim yapan tüm seracıların ham maddeyi döviz olarak aldığını söyledi.
Kozan, "Krediler verilirken bu risk göz önünde tutulursa sorun çözülebilir. Kullandırılan krediler yatırım süresince dövize çevrilirse bu sayede yatırım süresindeki geçişin olumsuz etkilerinden kurtulunabilir. Bu noktada kurun sabitlenmesi bir çözüm olabilir ya da verilen kredi, sadece yatırım döneminde dövize çevrilebilir. Üyelerimizin tamamı yerli üretici, artık Avrupalı firmalarla eş değer ürünler yapmakta. Son teknolojiyle şu an sera kurma konusunda Avrupa ile yarışır durumdayız. Tüm dünyaya sera kuruyoruz." şeklinde konuştu.
- "Modern sera; iklimlendirmesi bir otomasyon sayesinde yapılan, sürekli kontrol edilen bir fabrika"
SERKONDER Başkanı Kozan, "sera" denilince akla "iki direk, bir naylonun" geldiğini, bu algının değişmesi gerektiğini söyledi.
Kozan, "Oysa modern sera; iklimlendirmesi bir otomasyon sayesinde yapılan, sürekli kontrol edilen bir fabrika... Yatırımın fizibil olabilmesi için sera yatırımlarının soğuk bölgelerde yapılması daha doğru. Soğuk bölgelerde metrekareden bir sezonda 60 kilogram, sıcak bölgelerde ise 25-30 kilo ürün alınır. Soğuk bölgelerde yapıldığında ise en büyük maliyet ısıtma gideri oluyor. Bu noktada jeotermal ucuz bir enerji kaynağı... Doğru yerde, doğru şekilde yapılan yatırımlarda ortalama 7 yılda yatırımın geri dönüşü sağlanabiliyor." değerlendirmesine bulundu.
- "Modern seraların yüzde 80'i domates serası"
Halil Kozan, sera yatırımlarının artmasının ülke ekonomisine katkısına değinirken, bunun kadın istihdamını önemli ölçüde artırdığını belirtti. Kozan, bir dönümde bir kişinin çalıştığına işaret etti.
Modern seraların yüzde 80'inin domates serası olduğunu, bunun da her geçen gün arttığını aktaran Kozan, yatırımcılar için şu önerilerde bulundu:
"Yatırımın nerede yapılacağı çok önemli. İkincisi ise bütçenizin olması gerekir. Yaptığınız yatırımın en az yüzde 25'inin kendi paranız olması lazım. Yüzde 75'ini zaten devlet destekliyor. Doğru yerde, doğru şartlarla modern sera kurar, ısıtmanızı ucuza mal ederseniz, 10 bin metrekare sera ile başlayıp 40 bin metrekareyi hedeflerseniz işi doğru yapmış olursunuz. Doğru yapmanız durumunda yatırımınız 7 yılda geri dönüyor. Bu başka hiçbir sektörde yok. 5-10 bin metrekare sera ile başlanacaksa seraların yoğun olduğu bölgelerde başlamak en doğrusu. Hem ülkemizde hem de dünyada şu an en hızlı geri dönen yatırım, sera yatırımı."
- "Türk seracıları birçok ülkeye anahtar teslim seralar kuruyor"
SERKONDER Başkanı Kozan, jeotermal ile ısıtılan seraların hızlı şekilde ilerlediğini belirterek, "Ülkede jeotermal kaynaklar belirlenmeli, hangi bölgede hangi yatırımın yapılması gerektiği ölçümlenmeli. Jeotermal ile ısıtmalı sera yaparken oradaki suyun sıcaklığı ve debisi çok önemli. Yenilenebilir enerjinin olduğu bölgelerde sera kurmak önemli bir adım." diye konuştu.
Türk seracılarının dünyadaki başarılarına değinen Kozan, şu anda Rusya, Türk Cumhuriyetler başta olmak üzere Türk seracıların birçok ülkeye anahtar teslim seralar kurduğunu, yazılımın bile yerli üretim olduğunu söyledi.
Kozan, "2018 yılında, SERKONDER üyesi birçok firma, Özbekistan ve Türkmenistan'a ürün satmasaydı finansal krizle karşı karşıya kalabilirdi. Çünkü 2018 yılında ülke genelinde yapılan sera yatırımı sayısı yetersizdi. Fakat 2019'da önemli artış bekliyoruz. Bu sene sektörde bir canlanma var. " dedi.
