Türkiye'de ilk kez bir devlet üniversitesi bünyesinde Bizans uygarlığıyla ilgili çalışmalarda bulunmak amacıyla kurulan merkez, Bizans tarihi, kültürü, sanatı ve arkeolojisine dair yürütülecek çalışmalar sayesinde, Ortaçağ Anadolu ve Balkanlar, İstanbul ve Osmanlı tarihi ile kültürüne de ışık tutacak.
Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyesi ve Bizans tarihi uzmanı Prof. Dr. Nevra Necipoğlu'nun müdürlüğünü üstlendiği Boğaziçi Üniversitesi Bizans Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi, Türkiye'deki devlet üniversiteleri arasında bu alanda akademik çalışmaların yürütüleceği ilk merkez oldu. Merkez, Bizans tarihi, kültürü, sanat ve mimarlık tarihi ile arkeolojisi konularındaki akademik birikimi, uluslararası bir ortama taşıyarak geliştirmeyi amaçlıyor.
Merkezin kuruluş amacını anlatan Prof. Dr. Necipoğlu, Türkiye'nin coğrafi, tarihsel ve kültürel anlamda Bizans'ın mirasçısı bir ülke olduğunu ifade etti. Dünyanın pek çok yerinde Bizans araştırmaları merkezlerinin mevcut olduğu anımsatan Prof. Dr. Necipoğlu, 'Bizans İmparatorluğu'na 11 yüzyıl boyunca başkentlik yapmış olan İstanbul'da böyle bir merkezin bulunmaması giderilmesi gereken büyük bir eksiklikti. Merkezi kurarken öncelikle bu noktayı göz önünde bulundurduk' dedi.
Boğaziçi Üniversitesi'nin Bizans çalışmaları ile bağlarının çok eskiye dayandığını belirten Prof. Dr. Necipoğlu, şunları aktardı:
'Boğaziçi Üniversitesi'nin Bizans çalışmaları aslında Robert Kolej günlerine, Bizans İstanbul'unun dünyadaki en önemli uzmanlarından sayılan Alexander Van Millingen'in, burada hocalık yaptığı 1879-1915 yıllarına kadar gidiyor. 1999 yılında ise Boğaziçi Üniversitesi dünyaca ünlü Bizans uzmanlarını İstanbul'da buluşturan bir konferansa ev sahipliği yaparak, bu alanda öncülük etmiştir. Bizans'a dair ön yargılar ve korkular nedeniyle benzer faaliyetlerin düzenleyicileri tarafından son dakikada iptal edildiği o yıllarda, Boğaziçi Üniversitesi'nde düzenlenen Bizans İstanbul'u konulu konferans çok önemli bir dönüm noktası olmuş, ön yargıların en azından akademik düzeyde kırılmasını sağlayarak, Türkiye'de Bizans çalışmalarının önünü açmıştır. Sahip olduğu Bizans uzmanları ve yetiştirdiği öğrencileriyle Türkiye'de Bizans çalışmalarına değerli katkılarda bulunan Boğaziçi Üniversitesi, tüm bu nedenlerle söz konusu merkezin kurulması için İstanbul'daki en uygun mekandı.'
- 'Bizans uygarlığına ilgi artıyor'
Bizans uygarlığının hem Doğu Akdeniz ve Avrasya tarihini, hem de Türkiye tarihini anlamamızdaki önemine dikkat çeken Prof. Dr. Necipoğlu, son yıllarda Türkiye'de Bizans çalışmaları alanında olumlu adımlar atıldığını belirtti. Prof. Dr. Necipoğlu, 'Bizans uygarlığına ilgi artıyor olsa da söz konusu alanda kat edilmesi gereken önemli yolumuz var. Merkez olumlu gelişmelerin hızlandırılıp sürdürülebilir kılınmasını sağlayacak. Bizans çalışmalarının gelişmesinin ve kuvvetlenmesinin yolu üniversitelerden geçiyor' değerlendirmesini yaptı.
Prof. Dr. Necipoğlu, merkezin temel işlevlerinin Türkiye'de Bizans uygarlığı üzerine çalışan araştırmacı yetiştirilmesini teşvik etmek, var olan araştırmacıların çalışmalarına katkıda bulunmak, hem Türkiye'den hem de yurt dışından gelecek araştırmacılar için tartışma ve fikir alışverişi ortamı yaratmak olduğunu sözlerine ekledi.
Boğaziçi Üniversitesi Bizans Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi, düzenlenecek ulusal ve uluslararası konferanslar, çalıştaylar, konuşma dizileri, seminerler ve bunların yayınlanması aracılığı ile Bizans çalışmaları sahasındaki araştırmaları destekleyecek. Merkezin önemsediği bir başka faaliyet alanı da Bizans kültürel mirasını belgelemeye ve korumaya yönelik çalışmalar ve projeler olacak. Merkez ayrıca, Bizans tarihi, kültürü, sanat ve mimarlık tarihi, arkeolojisi konularında bilimsel ve akademik iş birliğinin gelişmesini teşvik edecek. Bu amaçla Türkiye'de ve diğer ülkelerde yüksek lisans ve doktora öğrencilerinin, doktora sonrası araştırmacıların ve öğretim üyelerinin bilimsel alışveriş ve hareketliliğine katkıda bulunacak.
Boğaziçi Üniversitesi Bizans Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Yönetim Kurulu, Prof. Dr. Nevra Necipoğlu, Yrd. Doç. Dr. Koray Durak, Doç. Dr. Çiğdem Kafescioğlu, Doç. Dr. Oya Pancaroğlu, Yrd. Doç. Dr. Chyrssi Sidiropoulou, Yrd. Doç. Dr. Derin Terzioğlu, Dr. Anestis Vasilakeris'den oluşuyor.
- Prof. Dr. Nevra Necipoğlu kimdir
Robert Lisesi'nden mezun olan Nevra Necipoğlu, lisans derecesini ABD'de Wellesley College'de tarih ve iktisat bölümlerinde tamamlayarak, yüksek lisans ve doktorasını Harvard Üniversitesi'nde Bizans tarihi üzerine yaptı. 1990'da Boğaziçi Üniversitesi Tarih Bölümü'nde yardımcı doçent olarak ders vermeye başlayan Necipoğlu, 1994'te doçentliğe, 2002'de profesörlüğe yükseldi.
2001'den beri Bizans İncelemeleri Türkiye Milli Komitesi'nin kurucu üyesi ve genel sekreteri olan Necipoğlu, 2011â€'2014 yılları arasında Boğaziçi Üniversitesi Tarih Bölümü başkanlığını yürüttü. 2015 yılı itibariyle Boğaziçi Üniversitesi Bizans Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi'nin kurucu müdürü olarak görev yapan Necipoğlu'nun geç dönem Bizans sosyal ve ekonomik tarihi, Bizans-Selçuklu ve Bizans-Osmanlı ilişkileri, 13. ve 15. yüzyıl Konstantinopolis kent tarihi ve sosyal topografyası üzerine çok sayıda makalesi ile editörlüğünü veya ortak editörlüğünü yaptığı kitapları bulunuyor.
