"Verimde yetersiz çay bahçeleri yenilenirse kaliteli çay üretilir"

Ziraat Mühendisleri Odası Rize Şube Başkanı Muhammet Pertek, kaliteli ve başarılı bir çay imalatının ilk şartının iyi ürün olduğunu söyledi. Pertek, "Çay ıslah çalışmalarında yaşını doldurmuş, yeterli düzeyde verim ve kalite alınamayan çay bahçelerinin yenilenmesi bir zorunluluktur. Bu çay bahçeleri yenilenirse daha kaliteli çay üretilir." dedi.

Pertek, Ziraat Mühendisleri Odası olarak belirledikleri Türk çay sektöründeki orta vadeli eylem planları konusunda açıklamalarda bulundu. Çayın toplumsal yaşamın bir parçası olduğunu ve dünyada sudan fazla en çok tüketilen ikinci bir içecek olduğunu hatırlatan Pertek şunları söyledi: "Bunun temel nedeni çayın besleyici olduğu kadar sağlık verici bir içecek oluşudur. Değişik işleme teknolojileri uygulanarak yeşil çay yaprağından farklı özelliklere sahip çaylar üretilmektedir. Dünyada en çok üretimi ve tüketimi yapılan çay çeşidi siyah ve yeşil çaydır. Çay bitkisi uzun ömürlü bir bitkidir. Yabani formda doğada birkaç asır yaşadığı belirlenmiştir. Kültüre alınan çay formları genellikle 100 yıl yaşadıkları kabul edilmiştir. Çay bitkisi dikimden itibaren 4. yaşında ilk mahsulünü verir. Bulunduğu yerin ekolojik şartlarına bağlı olarak 8 ile 12 yıl içinde maksimum verim düzeyine ulaşır. Ve bu verim düzeyini 50. yaşına kadar devam ettirir. 50 yıllık süreç tamamlandıktan sonra verim ve kalite kayıpları oluşmaya başlar."

Doğu Karadeniz bölgesinde Rize, Trabzon, Artvin, Giresun ve Ordu sahil şeridinde olmak üzere 750 bin dekar alanda, 202 bin çay üreticisinin bulunduğunu aktaran Pertek, şöyle devam etti: "Dünyada en önemli çay üreticisi ülkeler sıralamasında Hindistan, Sri Lanka, Endonezya, Çin, Türkiye ve Japonya yer almaktadır. Dünyada toplam kuru çay üretimi 3 milyon ton/yıl'dır. Ülkemizde ise 230 bin ton/yıl'dır. Dünyada önemli derecede çay ihraç eden ülkelerin başında Hindistan, Sri Lanka ve Çin gelmektedir. Bu ülkelerde üretim fazlası mevcuttur. Japonya ve Türkiye'de üretilen çay özellikle kendi iç piyasasında tüketilmeye yöneliktir. Japonya'nın ürettiği çay kendi iç piyasasına ancak yetmektedir."

KALİTELİ ÇAY İÇİN İLK ŞART İYİ ÜRÜNDÜR

Pertek, bölge için önemli bir değere sahip olan çayın sağlıklı bir şekilde gelecek kuşaklara ulaştırılması ve ekonomik değerlerinin korunması için yapılması gerekenlerin başında mevcut çay tarımının geliştirilmesi ile verim ve kalitenin yükseltilmesinin geldiğini söyledi. Pertek, bu konuda da şunları ifade etti: "Kısaca özetlemek gerekirse kaliteli ve başarılı bir çay imalatının ilk şartı iyi üründür. Üründe var olmayan bir kaliteyi imalatla kazandırma imkanı yoktur. Bu amaçla önemli bir yer teşkil eden kuru çay üretimi için hammaddenin sağlandığı çay plantasyon alanlarının ıslahı önemlidir. Bu ıslah çalışmalarının başında ekonomik verim yaşını doldurmuş, yeterli düzeyde verim ve kalite alınamayan çay bahçelerinin yenilenmesi bir zorunluluktur. Bu çay bahçeleri yenilenirse daha kaliteli çay üretilir. Dünyada önemli çay üreten ülkelerde bu yenileme çalışmaları 50-60 yıl önce başlamıştır ve halen devam etmektedir. Bu ülkelerde yeniden çay bahçelerinin tesis edilmesinde en önemli kriter tohumla yeniden çay bahçelerinin tesisi ikinci plana atılmış olup nitelikleri kaliteleri tescil edilmiş olan klon çaylardan çeliklenme yöntemi ile elde edilen fidanlarla çay bahçeleri tesisi edilmiştir. Örneğin bu gün özellikle Japonya yüzde 100 denilebilecek düzeyde verimden düşmüş eski çay bahçelerini belirli bir zaman periyodu içerisinde söküp yeniden nitelikli klon çaylardan elde edilen fidanlarla tesis etmiştir. Bunun sonucunda doğal olarak elde edilen üründe kaliteli olmakta ve sonuçta dünya piyasalarında ve kendi iç tüketiminde rahatlıkla pazar oluşturabilmektedir."

Diğer ülkelerin Japonya kadar başarılı olamasalar da bu konuda önemli çalışmalar yaptığına ve her geçen gün çaylıklarının verimini artırdığına dikkat çeken Pertek, "Ülkemiz çay sektörünün de dünyada yapılan bu çalışmalara kayıtsız kalması ve bu çalışmaları bir an önce hayata geçirmemesi Türk çayının gelecekte yok olmasına ve bölge halkı için hayati bir öneme sahip olan çay sektörünün de kapanmasına neden olacaktır. Çünkü ham maddenin sağlandığı öz kaynaklara herhangi bir şekilde yatırım ve iyileştirme yapılmadan uzun vadeli bu sektörü ayakta tutmak mümkün değildir. Bu nedenle dünyada çay tarımı ve sektörü için ne yapılıyorsa ülkemizde de en azından bu çalışmaların takip edilmesi ve gereğinin yapılmasıdır. Kayıtsız kalma gibi bir lüksümüz hiçbir zaman olamaz, sonuçta bu faturayı ağır bir şekilde ödemek zorunda kalabiliriz. Bu yüzden en azından bir an önce çay tarımında mevcut sorunları çözmek için gerekli olan alt yapı çalışmalarının iyi bir şekilde organize edilip başlatılmasıdır. Bu amaçla artık budamanın çay tarımında yeterli bir şekilde geleceğe yönelik güvence vermeyeceği kesindir." dedi.