İktidar var irade yok

Mimar ve Mühendisler Grubu (MMG), Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi'nde 'Tarihi ve kültürel mirasın korunması: Şehirlerin kimliği ve geleceğe taşınması' konulu bir panel düzenledi. Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Yenikapı Mevlevihanesi Yerleşkesi Konferans Salonu'nda düzenlenen panelde ‘Şehir ve tarihi mirasın geleceğe taşınması’ başlıklı bir sunum yapan Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Mütevelli Heyeti Üyesi Prof. Dr. Saadettin Ökten, bir toplumun resmine bakıldığında o toplumun kültürü hakkında çok net fikirler verdiğini söyledi. Medeniyet tasavvurlarının şehre yansımasıyla şehir kültürünün oluştuğunu ifade eden Prof. Dr Ökten, kültürlerin şehir üzerindeki etkilerinin ise değişken olduğunu belirtip şunları söyledi: “Her şehir dönüştüğünde o toplumun hayatında bir sayfa açılır. Şehir kültürü denince ilk akla gelen de Bağdat’tır. Bağdat 9. Ve 12. Asır arasında Bağdat olmuştur. Örneğin Paris dönüşen bir şehirdir. Medeniyet meselesi her zaman kimlik meselesidir. Medeniyet değerleri bir uzlaşı kültürüdür. Bunun korunması için de iktidar ve irade gerekir. Günümüzde iktidar var, fakat irade yok. Kimin eli kimin cebinde belli değil. Tarihi mirastan kasıt, özgün olanıdır. İstanbul’un büktün Sur içi tarihi bir mirastı. Bu mirası 1960-70’lere kadar çaktırmadan yedik. Tarihi mirasta özgünlüğe dikkat edilmeli. Bir medeniyet insanı inşa eder, insan da şehirleri inşa eder. Değerin peşinde olmayan şekli-biçimi de koruyamaz.”

“BOYNUZUN KULAĞI GEÇMESİNE MÜSAADE ETMEYELİM”

Marmara Üniversitesi İstanbul Araştırmaları Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Recep Bozlağan da ‘İstanbul nasıl bir küresel şehir olmalı’ başlıklı sunumunda, ekonomik, eğitim, AR-GE, sosyo kültürel ve diğer küresel şehir kriterlerini istatistiki verilerle sinevizyon eşliğinde aktardı. İstanbul’un topoğrafyasının dünyanın hiçbir yerinde bulunmadığını, mimar Sinan’ın bu topoğrafyayı göz önünde bulundurarak eserlerini inşa ettiğini vurgulayan Prof. Dr. Recep Bozlağan, günümüzde ise bir çok konut projesi olarak sunulan gökdelenlerin İstanbul’un topoğrafyasına aykırı olduğunu, bunun da İstanbul’un kimliğini kaybetmesine yol açtığını ve İstanbul’un bu gidişatıyla küresel bir şehir olamayacağını ifade etti. Prof. Dr. Bozloğan, “İstanbul’u İstanbul yapan 500-600 senelik siluetini korunması lazım. Boynuzun kulağı geçmesine müsaade etmeyelim.” dedi.

“500 YILDA KURULAN MEDENİYET YOK OLMANIN EŞİĞİNE GETİRMEK İÇİN 50 YIL YETTİ”

Paneli yöneten MMG Başkan Yardımcısı Osman Şahbaz ise açılışta yaptığı kısa konuşmada 500 yılda kurulan bir medeniyetin yok olmanın eşiğine getirmek için 50 yıl yettiğine dikkat çekti. STK ve üniversiteler olarak ‘Takip eden değil, öncü olmak durumundayız!’ diyen Şahbaz şunları söyledi: “Hakkı ve sabrı bugün tavsiye etmeyeceğiz de ne zaman edeceğiz? Türkiye'de modernliğe, teknolojiye ve gökdelenlere karşı değiliz, ancak mevcut tarihi dokuya zarar verilmemeli. Betonlaşma, trafik ve nüfusun Anadolu'dan İstanbul'a yığılması türündeki üç facia ise, 1970'li yıllarda artarak sürdü. Dünyanın en büyük açık hava müzesi olan İstanbul yer yer akıl almaz çirkinliklerle doldu. toplumumuzdaki, yandaşlık ve depolitize oluşumuz, maalesef insanları görüş bildirmekten çekinir hale getirdi. Yine Üstad Necip Fazıl Kısakürek'in dediği gibi; 'Zaman Bendedir ve Mekan Bana Emanettir' diyebilen cesaretli, insanı inşa edebilecek nitelikte gençlere ihtiyacımız vardır. İstanbul'un kimliğini oluşturan, Kubbe ve minarelerdir. Sosyolojik doku, İstanbul'un hafızası tasfiye edilmemelidir. Zeyrek, Haydar Mahallesi, Süleymaniye hale eski kimliğine kavuşturulabilir. Meselelere nostaljik, folklorik bakmamalıyız, ilmi, irfanı, ihsanı kaybetmemeliyiz. Bizim çocukluğumuzda mahallemiz, sokağımız vardı. Fakirler ve zenginler aynı sokakta, mahallede yaşardı. Ev kişinin zenginliğini ve asaletinin bir aracı olarak kullanılmazdı! Peki, şimdiki mimarimize, inşaatlarımızdaki önceliklerimiz neler?”

Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Fevzi Yılmaz ise ‘Şehir kimliği oluşturmada üniversitelerin yeni görevleri, örnekler ve örneklemeler’ başlık sunumunda günümüzde sayıları her geçen gün artan site-rezidans ağırlıklı yalıtılmış, temiz, düzenli üst sınıf mekanlarla gecekondu ağırlıklı, kirlenmiş ve bakımsız orta-alt sınıf mekanlarda yaşayan insanların tamamen birbirinden kopuk yaşantısının tarihi şehir kültürümüzde bulunmadığına dikkat çekti.

Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Hüsrev Subaşı da ‘Kent kimliği açısından yakın dönem camilerine bakış’ başlıklı sunumunda Osmanlı ve Selçuklu döneminde yapılan cami ve medreselerin taşıyla, kapısıyla, minaresi ve kubbesiyle bir bütünlük sergileyip mimari estetik sunduğunu, günümüzde halkın kıt imkanlarını birleştirerek yaptığı camilerin bu estetikten ve şehir kültüründen kopuk olduğuna dikkat çekti.

Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Musa Duman da panelin açılış konuşmasında kültürel eserler denince ilk akla gelenin mimari yapılar olduğunu, kültürel miras ve gelenekleri korumanın insani diğer varlıklardan ayıran önemli özelliklerden biri olduğunu ifade etti. Rektör Duman, şehir ve insana duyarlı bir programa ev sahipliği yapmaktan dolayı büyük bir memnuniyet duyduklarını dile getirdi.

MMG Başkanı Avni Çebi de açılışta yaptığı konuşmada tarihi ve kültürel mirasın, cam fanuslar içinde değil, yaşama halka açık olarak korunması gerektiğini söyledi. Çebi, İstanbul, Bursa, Mardin gibi tarihi silueti bulunan şehirlerin yapılandırılmasında, kentsel dönüşüm projeleri kapsamında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na büyük sorumluluklar düştüğünü vurguladı.

Paneli çok sayıda mimar, mühendis, akademisyen ile üniversite öğrencisi takip etti.

CİHAN