Türkiye, 18 yıldır ortak çalıştığı Fransız Alcatel firmasını bırakarak uydu üretiminde yeni ortak olarak Japon Mitsubishi firmasını seçti.
Türkiye, diplomatik sahada problem yaratan Fransa ile ilişkilerini ekonomik sahada gözden geçiriyor. Fransa'nın, Ermeni soykırımı iddiasını tanıması, soykırımın inkârını suç sayan yasal düzenleme yapması ve Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy'nin Türkiye'nin AB üyeliğine karşı çıkması, iki ülke ilişkilerindeki olumsuz etkisini uydu ihalesinde gösterdi. Türkiye'nin bugüne kadar uzaya fırlattığı dört uydusunu da yapan Fransız Alcatel firması, yeni yapılacak Türksat 4A ve 4B uydu ihalesine davet edilmedi. Böylece Türkiye ile Fransa arasındaki 18 yıllık uydu ortaklığı son bulurken yeni ortak Japonya oldu.
ORTAK ŞİRKET KURULMUŞTU
Türkiye'nin yeni uyduları Türksat 4A ve 4B'nin yapımı için Eylül 2010'da ihaleye çıkıldı. İhaleye dünyanın önde gelen uydu üreticisi firmaları Japon Mitsubishi, Amerikan şirketleri Lockheed Martin ve Orbital, İngiliz şirketleri Telesat ve Astrium davet edildi. Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, önceki gün tekliflerin değerlendirilmesinin ardından ihaleyi Japon Mitsubishi'nin kazandığını açıkladı. Türksat ile Mitsubishi arasında sözleşme imzalanırken uydu yörüngesi böylece Avrupa'dan Uzakdoğu'ya kaymış oldu. Uydu yapımının dışında Türkiye, Fransız Alcatel firmasıyla merkezi Monaco'da bulunan Eurasiasat şirketini kurdu. Alcatel bu şirketin hisselerini daha sonra Türkiye'ye devretti. 2A uydusunun işletmesi de bu şirket tarafından yapılıyor. Türkiye'nin ilk uydusunun yapımı 1993'te Fransız Alcatel firmasına verildi. 1994'te uzaya gönderilen ilk uydu olan Türksat 1A, roketlerde meydana gelen arıza üzerine denize düştü. Fransızlar aynı yıl Türksat 1B uydusunu uzaya gönderdi. 1996'da uzaya gönderilen Türksat 1C uydusunun yapımını da Fransız Alcatel gerçekleştirdi.
KÖTÜ MUAMELE BARDAĞI TAŞIRDI
Fransızların yaptığı Türksat 2A uydusu 2001'de, Türksat 3A uydusu ise 2008'de uzaya gönderildi. 3A'nın yapımı sırasında 22 mühendis eğitim için Fransa'ya giderek, üretimi takip etti. Alcatel firması, üretim sırasında Türk mühendislere yönelik olumsuz tutum sergiledi. Uydu yapımına Türk mühendislerin katılmasına izin vermeyen Alcatel, Türk mühendisleri sadece gözlemci olarak bulundurdu. Alcatel'in bu tutumu bardağı taşıran son damla oldu.
Japonlar Türk mühendislere eğitim verecek
Japon Mitsubishi'nin, Amerikan ve İngiliz şirketlerinin bir adım önüne geçmesinde, Japonların hem eğitim hem de bilgi paylaşımı ile Japon Uzay Ajansı'nın (JAXA) kapılarını Türk mühendislere açma teklifinin önemli etkisi oldu. Türkiye Japonya ile sadece uydu yapımı için değil, yerli uyduların yapımında bilgi paylaşımı, teknoloji transferi için de anlaştı. Ayrıca Türkiye'nin kuracağı Türkiye Uzay Kurumu'nun kurulması ve çalışmasında Türkiye ile Japonya Uzay Ajansı işbirliği yapacak. Uydu ve uzay araştırmalarında işbirliğinin yanında Türkiye, nükleer santral konusunda da Japonlarla işbirliği yapmaya hazırlanıyor.
Dünyanın % 91'ine ulaşılacak
Türkiye'nin dört uydusunu yapan, uzaya gönderen ve uyduları ortak işleten Fransa ile yollar bu adımların ardından 18 yıl sonra ayrılmış oldu. Japonlarla yapılan ortaklığın Türkiye'de üretilecek Türksat 5A 2015'te, Türksat 5B 2017'de Türksat 5C 2019'da uzaya gönderilecek. Türkiye böylece yedi uydudan oluşan filosuyla, Güney Amerika, Kuzey Amerika'nın doğusu, Avrupa, Asya ve Afrika'nın tamamı ile Avustralya'nın batısını kapsama alanına alacak. Bu uydu filosunun toplam kapsadığı alan da dünya nüfusunun yüzde 91'ine ulaşmış olacak. Türk mühendislerin gelecekte uydu üretimi yapabilmesinde Japonya'da bizzat üretime katılmalarının ve eğitim almalarının da payı yüksek olacak.
Alcatel'in davet edilmemesi kızdırdı
İki hafta önce Türkiye'ye 6 saatliğine gelen Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy, bu ziyaretini G-20 Dönem Başkanı sıfatıyla yapmıştı. Bu tutum başta Başbakan Recep Tayyip Erdoğan olmak üzere Türkiye tarafından eleştirilmişti. Sarkozy'nin ziyaretini Fransa Cumhurbaşkanı sıfatıyla yapmaması ve ziyaretini çok kısa tutmasında, Türkiye'nin 571 milyon dolarlık iki uydu yapım ihalesine Fransız Alcatel firmasının davet edilmemesinin etkili olduğu bildirildi.
