Libya'da rejim halkı anlamazsa

Saad MUHYU / Birleşik Arap Emirlikleri gazetesi Haliç

Libyalı yetkililer, birkaç gün önce göstericileri ‘hainler’ diye suçladığında şaka yapmıyordu. Aksine, yetkililerin başlattığı medya söyleminden de anlaşıldığı üzere, rejimin halk tarafından sırtından hançerlendiğine inanıyordu. Trablus yönetimi, son ayaklanmadan önce bile Libya’yı tarihte benzeri olmayan ‘halk demokrasisinin’ evrensel bir modeline dönüştürdüğünü düşünüp, halkının kendisine karşıdevrim yapabileceğine inanmadı. Küçük üç ciltli ‘Yeşil kitap’, Trablus yönetiminin buna inanmamasının kanıtıydı. Zira kitap, siyasi ve demokratik yönetim konusuna ‘nihai çözüm’ sunarak, ‘doğrudan demokrasi’ çerçevesinde bütün yasama ve yürütme yetkilerini devrimci konseylere ve halk kongrelerine aktarmış ve ekonomi sorununa da bir başka ‘nihai çözüm’ sağlayıp, bir insanın ihtiyaçları üzerinde hâkim olamadıkça, bir araç, ev ve sabit geliri olmadıkça özgür olmayacağını ifade etmişti. Peki Libya halkı bütün bu kazanımları bırakabilir mi? Evet, çünkü aslında halk, bunları kazanım olarak görmüyor.
Freedom House düşünce kuruluşu, Libya’yı ‘en despot, otoriter ve en az özgürlükçü Arap rejimi’ olarak sınıflandırdı. Ekonomik göstergeler, nüfusun yüzde 60’ını oluşturan gençler arasında işsizlik oranının yüzde 30’a vardığına ve nüfusun yüzde 8’inin petrol servetiyle iç içe bir ülkede fakirlik sınırının altında yaşadığına işaret ediyor.

Yaprak dökümü olabilir
Dahası rejim, Libya’nın üç ana bölgesi Trablus, Berka ve Fizan’da kalkınma konusunda ayrımcılık yaptı. Ayrımcılık konusu tehlikeli olabilir. Zira unutmamak gerek ki Libya, 1940’larda birleşik değildi; İtalya, Fransa ve Britanya’nın kontrolü altında üç farklı bölgeden oluşuyordu. Hatta ülke 1951’de birleştiğinde, bunu bu bölgelerin ‘Birleşik Libya’ adı altında geniş merkezi yetkilerden beslenen federal bir sistem çerçevesinde yaptı. Peki bu ne anlama geliyor? Ülkedeki krizden derhal bir demokratik ve anayasal çıkış yolu bulunmadıkça, Libya’nın bu durumda kalamayacağı ve o zaman bir yaprak dökümü sahnesi görülebileceği anlamına geliyor.

Radikal