Dünyanın sürgünleri 'özgürlük' için toplandı

Dünyanın farklı ülkelerinde yazdıkları sebebiyle cezaya çarptırılan ya da sınır dışı edilen yazar ve düşünürler, 'Uluslararası Yazarlar ve Çevirmenler Kongresi'nde (WALTIC) bir araya geldi. 5 Eylül'e kadar devam edecek kongrenin ana teması, düşünce ve ifade özgürlüğü ile yazar hakları.

Dünyanın dört bir yanından yazar, çevirmen, akademisyen, yayıncı ve sivil toplum kuruluşu temsilcilerinin katıldığı Uluslararası Yazarlar ve Çevirmenler Kongresi (WALTIC) dün başladı. İstanbul Bilgi Üniversitesi'nin ev sahipliğini yaptığı kongrenin ana teması, düşünce ve ifade özgürlüğü ile yazar hakları. Birçok ülkede yazdıkları sebebiyle cezaya çarptırılan ya da sınır dışı edilen yazar ve düşünürler, kongrede bir araya geldi. ABD, Çin, Almanya, İsrail, Suriye, Filistin ve Uganda'nın da bulunduğu yaklaşık 30 ülkeden yazar, çevirmen ve düşünürlerin katıldığı kongrede Sürgün Öyküleri, Çatışma Bölgelerinde Yazarın Rolü, Kadın ve Şiir gibi pek çok ilgi çekici başlık altında bildiriler sunulacak.

Bilgi Üniversitesi'nin Dolapdere'deki yerleşkesinde düzenlenen açılışta konuşan Kongre Başkanı Bülent Somay, iki yılda bir farklı ülkelerde düzenlenen kongrenin Türkiye'de ilk kez yapıldığını belirterek bu ilki Türkiye'ye yaşatmaktan mutluluk duyduklarını söyledi. Somay, "Dünyanın büyük bir bölümünde hâlâ fikir özgürlüğü tam anlamıyla uygulanabilmiş değil. Hâlâ çeşitli gerekçeler ve nedenlerle hükümetler ifade özgürlüğüne sınırlar koyuyor. Yazılı basında olmasa internette koyuyor. Bu sorunu herhalde bir 20-30 yıl daha tartışmaya devam edeceğiz." diye konuştu.

Düşünce ve ifade özgürlüğünün yazarlar, çevirmenler ve toplum açısından değerlendirildiği etkinlikte açış konuşmasını yapan Slovenyalı Profesör Renata Salecl, dilin toplumda sevgi ve nefret duygularını harekete geçiren en önemli unsur olduğunu vurguladı: "İnsanlar konuşarak, kendilerini ifade ederek birbirlerini severler. Ancak siyasi rejimler bu ifade özgürlüğünü denetlemeye çalışıyor, yani 'ifade özgürlüğü' boş bir açıklamadan ibaret kalıyor." Günümüzde 'hak', 'özgürlük', 'tercih' gibi kavramların içinin boşaltılarak anlamını yitirdiğinin ifade eden Salecl, bu kavramların yeniden tanımlanması ya da yerlerine başka kavramlar oluşturulması gerektiğini söyledi.

İsveç Yazarlar Birliği Başkanı Mats Söderlund da kongrenin amacının, dünyanın birçok ülkesinden yazarları ve çevirmenleri sınırlar olmadan bir araya getirmek, birlikte çalışmalarına imkan sağlamak olduğunu belirterek, öne çıkarılacak en önemli maddenin ise fikir özgürlüğü olacağını ifade etti. Türkiye'de fikir özgürlüğü açısından bazı sorunlar bulunduğunu öne süren Söderlund, "Türkiye'de tam anlamıyla fikir özgürlüğü yok demiyorum ama insanlar farklı düşünceleri dile getirmekte zorlanıyor. Bizde de bu sorun vardı ama 30 yıl önce buna son verdik. Tamamen özgür bir toplum yaratmak için bunların hepsinden kurtulmamız lazım." dedi.

Dünün dikkat çeken konuşmacıları arasında Zeynel Abidin Zinar, Mehmet Fehim Işık gibi Kürt araştırmacı-yazarlar ile Pegah Ahmadi, Asieh Amini ve Parvin Ardalan gibi İranlı kadın hakları aktivistleri ve gazeteciler vardı. Gazeteci Asieh Amini, İran'da yıllardır sürdürdükleri kadın-erkek eşitliği mücadelesinden bahsederek, "Yirmi yıl öncesine kadar kadın erkek eşitliği geçilmemesi gereken bir kırmızı çizgiydi, kadınların yazar olması bir yana, kadın sağlığı hakkında yazı yazmak bile yasaktı." şeklinde konuştu. Şair Pegah Ahmadi ise kadın şairlerin eserlerinde sosyal ve siyasi konuları işleyemediğini, çünkü bu konularla sadece erkeklerin fikir beyan edebildiğini söyleyerek şöyle devam etti: "Son yıllarda kadınlar kendilerini özgürce ifade edebilmek için çok mücadele verdiler. Şimdi de geçmişte yaşadıkları şiddet, hayal kırıklıkları ve acıyı şiirlerine yansıtıyorlar."

Bugün aynı mekanda gerçekleşecek etkinlikte, WALTIC Başkanı Mats Söderlund 'Yazar ve Çevirmen Derneklerinin Güçlendirilmesi', Hindistanlı şair Anubhav Tulasi 'Kuzey Doğu Hindistan'da Şiir', İranlı çevirmen Dara Tafazoli 'Çeviride Göz Teması' üzerine konuşacaklar. Kongre, 5 Eylül'e kadar devam edecek.

Kaynak: AA