12 Eylül cuntasına yargı yolu açıldı mı?

12 Eylül darbesini gerçekleştiren generallerin, kendileri ve dönemin sorumluluk alan diğer yöneticilerini korumak için Anayasa’ya koydukları geçici 15. maddenin kaldırılması TBMM Genel Kurulu’nda yapılan birinci tur görüşmelerde kabul edilince yeni bir tartışma başladı. Bazı hukukçuklar değişikliğin ‘darbecilere yargı yolunu açtığı’ yorumlarına karşı çıkarak “Geçici 15. madde bir af maddesiydi. Aftan yararlananlar geriye dönük yargılanamaz. Dolayısıyla maddenin kaldırılması yargılama için yetmez” görüşünü savunudu. Aynı hukukçular, “CHP’nin, maddenin ilk tur görüşmeleri sırasında darbecilerin yargılanabilmesi için Anayasa’ya açık bir hüküm konulması yönündeki önergesi kabul edilseydi kapı aralanabilirdi” dedi. CHP’nin söz konusu önergesi AKP tarafından reddedilmişti.

Darbecilere anayasal zırh

12 Eylül Askeri darbesi sonrasında hazırlanan 1982 Anayasası’na konulan geçici 15. madde ile darbecilerin yargılanmasının önü kapanmıştı. Söz konusu maddede “Danışma Meclisi’nin her türlü karar ve işlemlerinden dolayı haklarında cezai, mali veya hukuki sorumluluk iddiası ileri sürülemez ve bu maksatla herhangi bir yargı merciine başvurulamaz” hükmü yer alıyor. Bu madde darbeyi gerçekleştiren generallerin yanı sıra dönemin uygulamalarında imzası olan yöneticilerin yolunu kapanmıştı. İlk tur görüşmeleri yapılan Anayasa paketinde geçici 15. maddenin kaldırılmasını öngören bir madde de var.

TBMM’de geçen salı gecesi yapılan görüşmelerde 336 milletvekilin oyu ile darbecilerin yargılanmasını engelleyen geçici madde kaldırıldı. Madde görüşülürken CHP milletvekilleri, Anayasa paketindeki teklifle geçici 15. maddenin kaldırılmasının darbecilere yargı yolunun açılmayacağını savunarak , bir önerge verdi. Önergede, darbeyi gerçekleştiren Milli Güvenlik Konseyi Başkan ve üyelerinin, Türk Ceza kanunu’nun (TCK) ‘Anayasal düzeni ortadan kaldırma’, ‘Meclis çalışmalarını engelleme’ ve ‘Hükümetin çalışmalarını engelleme’ suçlarını içeren 309, 311 ve 312 maddelerine göre özel yetkili ağır ceza mahkemelerinde yargılanmalarının Anayasa hükmü haline getirilmesi istendi. Ancak muhalefetin bu önergesi hükümet tarafından reddedildi.

‘Aftan yararlandılar’ iddiası

Geçici 15. maddenin kaldırılması ve darbecilerin yargılanacaği yönünde yeni bir hükmün konulmaması, yapılan değişikliğin darbecilerin yargılanmasına yetip yetmeyeceği tartışması başlattı. Hukuk çevrelerindeki yaygın görüş, ‘zaten bir af yasası’ niteliğinde olan geçici 15. maddenin kaldırılmasının darbecilerin yargılanmasına yetmeyeceği şeklinde.

Aynı hukukçular, ‘af yasalarından yararlanan kişiler’ hakkında geriye dönük yargılamanın yapılamayacağını savunuyor. Bu görüşü savunan hukukçulara göre, AKP, pakete yargılama konusunda yeni bir hüküm koymadığından hayattaki darbeciler Kenan Evren, Tahsin Şahinkaya ve Nejat Tümer ve diğer sorumluların hakim karşısında çıkmayacağını savunuyor.

‘Zamanaşımı olmaz’

Hukukçular, darbenin üzerinde 30 yıl geçmesine rağmen zamanaşımı söz konusu olmayacağını da savunuyor. Zamanaşımının ‘ suça iddia olayların soruşturulabilir nitelikte olduğu sürece’ söz konusu olabileceğine dikkat çeken hukukçular, darbeciler hakkında bugüne dek herhangi bir soruşturma açılmadığı için zaman aşımı kurallarının işlemeyeceğine işaret ediyor.

CHP Konya Milletvekili Atilla Kart, Meclis Genel Kurulu’nda, verdikleri önerge üzerinde yaptığı konuşmada, hükümetin darbecilerin yargılanmaması için yasal gerekçe yarattığını savunarak şunları söylemişti: “Bakın, her türlü darbe bir insanlık suçudur. O darbelerin yargılanmaması için yasal gerekçe yaratmayalım. Onun içindir ki, ne yapıyoruz? Anayasal bir dayanak getiriyoruz. ‘Darbeler insanlık suçudur’ diyoruz, bunun yargılanmasının önünü açalım, Meclis kanun yaparak iradesini ortaya koysun. Bunu yapmıyorsunuz. Darbenin ürünüsünüz. Darbelerin ürünü olanlar demokrat olamazlar.”

Kaynak: Radikal

12 Eylül cuntasına yargı yolu açıldı mı?

Bazı hukukçular geçici 15. maddenin kaldırılmasının 12 Eylül darbesini yapanlara yargı yolunu açmayacağı iddiasında.