Barzani: Parçalanmak istemiyoruz

Nur Batur / Sabah

Kürt Lider Barzani, Irak'ın bütünlüğü için uğraş verdiklerini söyledi. Barzani, Irak'taki gerilim için ise "Kimse bizi Araplar'la savaşa sürükleyemez" görüşünü savundu

Bağdat'a ilk gidişim 19 yıl önceydi... Savaşın patlak vermesi an meselesiydi!.. Erdal İnönü'yle birlikte küçük bir jetle Bağdat'a gidip Saddam Hüseyin'le görüşmüştük.

Saddam, Bağdat sokaklarına diktirdiği heykelleri, dev posterleri ve televizyonunda yayınlattığı bitmez tükenmez konuşmalarıyla yarattığı dünyanın esiri olmuştu adeta. İkinci gidişim ise 1994'te çok daha maceralı oldu. Amman'dan Bağdat'a çölün ortasında ip gibi uzanan otobanı 12 saatte aşıp ambargo altındaki Bağdat'a girdim.

Tarık Aziz'le 1 saat görüştüm. Kasırganın gelişini görüyordu. 15 yıl sonra Celal Talabani'yle görüşmek için Süleymaniye'ye gittim. 3 ay sonra da Mesud Barzani'yle görüşmek için Erbil'e! 15 yıl sonra Irak kan gölü gibiydi. 6 yılda 1 milyondan fazla Iraklı öldü. 4.5 milyon Iraklı evlerini terk etti, 5 milyon çocuk yetim, 1-2 milyon kadın dul kaldı.

30 Haziran 2009'da Amerikan askerleri kent merkezlerinden çekilmeye başladığı zaman Irak işgalinin Amerika'ya faturası ise 600 milyar dolardı. Ölen Amerikan askerlerinin sayısı ise 4323. Amerika 2011'de çekilme kararı aldı.

Yine kasırga öncesindeki hava çökmüş Irak'a. Irak parçalanacak mı ? Kerkük yüzünden savaş çıkar mı ? Tüm bu soruları da Mesud Barzani'yle tartıştım. Söyleşimize devam edelim.

2011'de Amerika tümüyle çekildikten sonra Irak'ın parçalanması tehlikesi hâlâ çok güçlü görünüyor. Irak sizce parçalanmalı mı ?

Bakın 2003'te Saddam yönetimi yıkılırken Irak'ı bir arada tutabilmek için Mam Celal'le Bağdat'a gittik ve biz bütünlüğün korunmasını sağladık. Irak'ın parça parça ( bu sözcükleri kullandı) olmasını istemiyoruz. Hedefimiz parçalanması değil. Ama Irak'taki temel sorunlar hâlâ çözülemedi.

Yani parçalanırsa Pandora'nın kutusunun açılmasından mı korkuyorsunuz?

Evet çünkü ne olacağını bilmiyoruz ki. Ne olacağını kestiremiyoruz. ABD Irak'ta kentlerden çekilmeye başladı. Herkes Arap- Kürt savaşının patlak vermesinden korkuyor. O duruma sürüklemek isteyen kesimler var. Ama bakın Kürt halkına Anfal'da saldırdılar. Kimyasal silah kullandılar. 4 bin köyümüzü yıktılar ama yine de bizi Araplar ile savaşa sürüklemedi. Kimse bizi Araplar ile savaşa sürükleyemez.

Kim sizi savaşa sürüklemeye çalışıyor ?

Daha fazla şiddet yanlısı olan Araplar var. Daha milliyetçi olanlar.

HEP KERKÜK'TEN...

Kerkük mayın tarlası gibi. Kerkük'teki ısrarınız Kürt- Arap savaşını başlatmaz mı? Kürt bölgesi de harap olmaz mı? Kerkük Kürtlere uygulanan zulmün simgesine dönüştü. 1. Dünya Savaşı'ndan sonra Irak yönetimiyle olan bütün sorunumuzun temel kaynağı Kerkük'tür. Bütün savaşlar Kerkük yüzünden çıktı. Irak Hükümetiyle böyle bir tehlikenin devam etmesini ve kalmasını istemiyoruz. Kerkük Irak Anayasası'nda da bir sorundur.

REFERANDUM YA DA OSMANLI HARİTALARI

Kerkük'ü emrivakiyle Kürt bölgesine katmaya çalışmıyor musunuz ?

Bakın 'Kerkük Irak'tan ayrılsın' demiyoruz. Kerkük de Erbil gibi, Süleymaniye, Dohuk gibi Irak'ın bir kenti olarak kalsın. Irak Anayasası'na halk oy verdi. Ona göre Kerkük'te çözüme gidilsin. Anayasa'nın 140'ıncı maddesi gerçekleşsin. Kerkük'te normalleşmeye, nüfus sayımına ve referanduma gidilsin. Eski tarihi duruma, Osmanlı haritalarına dönebiliriz.

Yani 140. maddeden vaz mı geçiyorsunuz ?

Hangisini isterlerse Kerkük sorununu öyle çözelim. Kerkük, 'Kürdistan'ın içinde mi' Osmanlı haritalarına bakalım! Kürtlere gerçekten zulüm yapıldı. Ya da 140'ıncı madde uygulansın. Ya da tarihi dokümanlara dönüp bakalım. Sorun çözülsün söz veriyoruz Türkmenlerle, Araplarla Hıristiyanlarla nasıl yaşayabileceğimizi bütün dünya görecek. Kerkük'ü bir örnek kente dönüştüreceğiz.

Nüfus sayımı yapılsın diyorsunuz ama Kerkük'e 500 bin Kürt taşıyıp demografiyi değiştirmediniz mi ?

Kerkük patlamaya hazır bir bombaya dönüştü. İddiayı ortaya atanın elinde belge olması lazım. Böyle bir zamanda 500 bin Kürtü, İran'dan ve Türkiye'den getirip oraya nasıl yerleştirebiliriz ? Bütün Kerkük nüfusu ancak 500 bin olabilir. 500 bini nereden yerleştirdik? Gidip bakın. İddiası olan ispat etsin. Yarım milyonu yerleştirmişiz? Nerede bunlar? Bunlar yersiz iddialar ve ithamlar. Ortaya atanlar gerçek durumu ve tarihi dokümanları da biliyorlar. Israr ediyorum. Süleymaniyeli, Erbilli tek bir Kürtü bile Kerkük'e yerleştirmişsek gelip göstersinler. Bizi yersiz suçlayanlarla gelmesinler. İspat etsinler. (1,5 saat boyunca en fazla sinirlendiği an)

PETROL İÇİN Mİ ?

Kavga petrolün dağılımından mı kaynaklanıyor ?

Petrol diye bir sorunumuz yok. Irak Anayasası'nda açıkça doğal gaz ve petrolün Irak halkının malı olduğu yazıyor. Bütün geliri de Irak halkına aittir. Kerkük'teki petrolün çok fazla olduğu doğru ama diğer yerlerde de çok petrolümüz var. Kerkük dışında Erbil'de Zaho'da, Şıvan bölgesinde her yerde çok petrol var. Ayrıca Kerkük'te, Basra'da, Erbil'de çıkan petrolün hepsi de Irak halkına aittir. Sorunumuz yok..

Kuzey'deki petrolden daha fazla pay mı istiyorsunuz ?

Hayır anlaşmamız var. Her yerde çıkan petrol bütün Irak halkına ait. Gelir bir yerde toplanıyor. Zaho bölgesinde 100 bin varil petrol çıkıyor. Hepsi de Irak üzerinden yurt dışına gidiyor.

Yani sorun petrol değil diyorsunuz?

Kesinlikle değil..

Aramızdaki sorunları çözebiliriz

Türkiye'den ne bekliyorsunuz ?

Türkiye bizim için çok önemli. Türkiye'yle ilişkimizin giderek güçlenmesini diliyoruz.

Türkiye'ye ne zaman geleceksiniz ?

Durum müsait olduğu zaman gelmekten çok mutlu olurum.

Sizce ne zaman müsait, uygun olur?

Bunu Ankara'yla konuşmak gerek. Koşulların uygun olması önemli.

PKK ve Kerkük sorununu çözersek koşullar uygun olacak galiba ?(Şakayla sordum) - (Hem Mesud Barzani hem de danışmanları kahkahayı patlattılar )

Doğru ve düzgün bir irade olursa her şey çözülür.

Türkiye çözüm için iradenin sizin elinizde olduğunu düşünüyor...

Hepimizde irade olması gerek.

Barzani Kerkük'te ateşle mi oynuyor?

Kerkük ve Musul kavgası Ekim 1918'de başladı. Neredeyse bir asırdır Kerkük ve Musul'da kan akıyor. Önce bölgeyi işgal eden İngilizlerle! Daha sonra Saddam'la. Türkiye, Kerkük ve Musul'un 1926'da kopartılıp Irak'a bağlanmasını bir türlü içine sindiremedi.

Hatta Özal 1990'da Körfez Savaşı başlarken Musul ve Kerkük'ü işgal etmeyi bile düşündü. Kürt-Türk federasyonu fikriyle Talabani ve Barzani'yle Musul'un iadesi pazarlığını yaptı. Aslında 1990'da İncirlik'ten korumaya alınan Kürt bölgesinde Kerkük ve Musul yoktu.

Aslında Kürtlerin gözü 1959'dan beri Kerkük'te oldu. 1958'de Kraliyetin devrilmesinden sonra Moskova'dan Irak'a dönüp isyan başlatan Barzani'nin babası Molla Mustafa 'Kerkük Kürt kentidir' sloganıyla sahneye çıktı. 1968'de askeri darbeyle Kralı deviren Saddam'ın hedefi ise Kürt ve Türkmenlerdi.

2005'teki yeni Anayasayla 18 eyalete bölünen Irak'ta Kerkük'ün statüsü 140'ıncı maddeye bağlandı. Yani, nüfus sayımının ardından da referandum yapılacaktı. Ama Kürtler nüfusu değiştirmek için göç başlatınca bölge bombaya dönüştü. Sonuçta ne sayımı ne de 2007'de referandum yapılabildi. Şimdi, Arap ve Türkmenler, maddenin artık uygulanamayacağını, kendilerine de eşit pay verilmesiyle çözüm istiyor.

Kürtler ise nüfus sayımı ve referandumda ısrarlı. Kuşkusuz bu kavganın temelinde dev petrol yatakları yatıyor ve herkesin kafasında da aynı sorular var. Barzani Kürtleri savaşa mı sürükleyecek? Önümüzdeki günlerde göreceğiz.

140'ıncı madde uygulansın

Ama Kürt-Arap savaşının an meselesi olduğunu söyleyenler var.

- Durum abartılıyor. Kürdistan Bölge Yönetimi ile Merkezi Hükümet arasındaki sorunun çözümü 140'ıncı maddenin uygulanmasına bağlı. Uygulanmazsa sorun ve tehlike sürecek. Tehlikenin ortadan kalkmasını istiyoruz. Sorunun sürmesi ne bizim çıkarımıza ne de Irak'ın çıkarına.