Dünyanın dijital kütüphanesi sizi bekliyor

Haber Merkezi / TİMETURK

Birleşmiş Milletler (BM) Eğitim, Bilim ve Kültür Teşkilatının (UNESCO) Nisan ayında açılışını yaptığı sanal kütüphane büyük ilgi görüyor. Ücretsiz olan "www.wdl.org" internet sitesinde, İngilizce, Arapça, Çince, İspanyolca, Fransızca, Portekizce ve Rusça dillerinde arama ve gezinme yapmak mümkün. Web sitesinde ayrıca 40'tan fazla dilde eser bulunuyor. Dünyanın birçok ünlü kütüphanesinin desteklediği sitede, 1200 tarihi belge bulunuyor.

UNESCO kütüphanenin misyonunu şöyle açıklıyor; "uluslar ve kültürler arası anlayışı geliştirmek, İnternet üzerindeki kültürel içeriğin hacmini ve çeşitliliğini artırmak, eğitimciler, araştırmacılar ve tüm topluluklar için bilgi kaynağı oluşturmak ve ülkeler arasındaki dijital uçurumu azaltmaya yönelik olarak çeşitli kurumlarla ortaklıklar oluşturmak şeklinde tanımlanmıştır. Kütüphane İnternet'teki İngilizce-dışı ve Batı-dışı içeriği çoğaltmayı ve bilimsel araştırmalara katkıda bulunmayı amaçlar. Kütüphane, dünyadaki tüm kültürlere ait kayda değer ve birincil öneme sahip kültürel belgelerin, çok dilli bir ortamda ve ücretiz olarak İnternet üzerinden erişilebilmesini sağlamayı amaçlar. Bu belgeler aradında elyazmaları, haritalar, nadir kitaplar, partisyonlar, ses kayıtları, filmler, baskılar, fotoğraflar, mimari çizimler ve diğer önemli kültürel belgeler bulunur."

ABD 2003 yılında, 20 yıllık bir aradan sonra Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü'ne (UNESCO) yeniden kalıcı delege göndermeye karar verdiğinde, UNESCO'nun ABD Milli Komisyonu'nun başkanlığı için, Kongre kütüphanecisi James H. Billington aday gösterildi. Billington, komisyonun 2003'teki kuruluş konferansında yaptığı A View of the Digital World Library başlıklı konuşmasında, çeşitli enstitülerde, kütüphanelerde ve müzelerde bulunan zengin belge koleksiyonlarına dünya çapında ücretsiz olarak erişilebilmesini sağlamaya yönelik fikirlerini açıkladı. Kamu ve özel sektör iş birliği ile gerçekleştirilebilecek olan bu tür bir projeye ilk maddi destek Google'dan geldi. Şirket, Dünya Dijital Kütüphanesi'nin geliştirilmesi için 2005 yılında 3 milyon dolar tutarında bağışta bulundu.

Milli komisyonun 2006'daki yıllık toplantısında, Kongre Kütüphanesi'nin Dünya Dijital Kütüphanesi projesindeki danışmanı olan John Van Oudenaren, Billington'ın fikirlerini hayata geçirmek için gerçekleştirilecek projenin ana hatlarını açıkladı. Buna göre, Dünya Dijital Kütüphanesi'nin kuruluşu, çeşitli kurumsal ortakların görev alacağı 4 ana proje alanı içinde yürütülecekti: teknik mimari, içerik seçimi, yönetim ve finansman. Aralık 2006'da milli kütüphane yöneticileri, çeşitli kütüphanelerin teknik yöneticileri ve UNESCO'nun eğitim temsilcilerinden oluşan 45 kişilik bir grup, dijital kütüphanenin nasıl geliştirileceğini tartışmak üzere Paris'te toplandı. Katılımcılar, dört proje alanına özel çeşitli sorunları çözümlemek üzere çalışma grupları oluşturdu.

Çalışma grupları 2007 yılının ilk yarısında, bilişim, kütüphanecilik, web tasarımı ve fonlama gibi alanlardaki profesyonellerle bir araya geldi. Çalışma gruplarının ilk bulguları aynı yılın temmuz ayında daha geniş bir toplulukla paylaşıldı. Bu planlama çalışmaların sonuçları Ekim 2007'de yapılan 34. UNESCO Genel Konferansı'nda sunuldu. Eylül 2008'de Amerikan Devletleri Örgütü de projeye Kongre Kütüphanesi ile birlikte katılma kararı aldı.

Dünya Dijital Kütüphanesi'nin açılışı, 21 Nisan 2009'da Paris'teki UNESCO genel merkezinde yapıldı.

Kütüphanede erişilebilen belgelerden bazıları şunlardır:

- Genji Hikâyesi
- Bebek İsa'dan bahseden ilk Aztek belgesi
- Cebirin geliştirilmesinde kullanılan eski Arapça metinler
- Kanayan antilopları betimleyen 8000 yıllık bir Afrika resmi
- Amerika ismine yer verilen ilk harita olan Waldseemüller haritası
- Codex Gigas
- 101 yaşındaki eski bir Amerikalı kölenin ses kaydı
- İsveç Hükümeti'nin İskandinav göçmenler için hazırladığı 1899 tarihli el kitabı
- İspanyolca ve Takalotça dillerinde basılmış ilk kitap olan Doctrina Christiana, en lengua española y tagala
- Mali'den İslami elyazmaları
- Çin İmparatoluğu, Osmanlı İmparatorluğu ve Çarlık Rusyası'na ait nadir fotoğraflar
- Fransa Ulusal Marşı'nın ilk ses kaydı
- Lumiere Kardeşler tarafından çekilen dünyanın ilk filmi

Kütüphaneye erişim ve içeriğin çevrimiçi olarak görüntülenmesi ücretsizdir. İçeriğin büyük bölümü, zaman aşımı sebebiyle kamu malı hâline gelmiş belgelerden oluşmaktadır. Kamu malı olmayan içeriğin kullanımı hâlinde, katkıda bulunan kurumsal ortağın telif hakkı kurallarına uyulması gerekiyor.

Dünyanın dijital kütüphanesi sizi bekliyor

Uluslararası büyük kütüphanelerin seçilmiş eserlerinin yer aldığı 'Dünya Sayısal Kütüphanesi' büyük ilgi görüyor. 7 dilde olan sitede 1200 belge bulunuyor.