Şebnem Özuzcan / Bugün
İTÜ Maden Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Naci Görür depremle ilgili çarpıcı açıklamalarda bulundu: ?Denizin altına gözlem evi kuracağız. Böylece depremi önceden haber vermek mümkün olacak?
Marmara fayını gözlerinizle gördünüz mü?
Fayı gördüğümde inanamadım. Suyun altında uyuyan devi gördüm. Tıpkı 17 Ağustos gününden hemen sonra o kırığı gözümüzle gördüğümüz gibi, fay denizin altında çatlak kırıklarıyla duruyordu.
Fay hattına yolculuk maceranız nasıl gerçekleşti?
2007'de Notülüs'le 1230 metreye 45 dakikada indik. Dibe indiğimizde ışıklar yandığında denizin tabanı ay gibi delik deşikti.
FAY FOKUR FOKUR KAYNIYOR
Dipte neler oluyor?
Fokur fokur kaynıyor. Fay o halde yani el bombasının pimi çekilmiş, her an patlamaya hazır. Uyuyan devi gördüm İnanılmaz gaz çıkışları var, su çıkışları var. Bunlar depremden önce körfezde de vardı. O zamanda görmüştüm. Bu gazlar ve bu su depremin olduğu derinliklerden geliyor. Fay o derinlere iniyor. Kimsayal özelliklerinde ani değişiklikler olduğunda deprem geliyor demektir.
İstanbul depremini önceden haber vermek için herhangi bir projeniz var mı?
Joshua Gemisi?yle 24 Ağustos saat 8'de Marmara'ya araştırma yapmak için açılıyoruz. Türkiye bunu sizden duyuyor. Diğer üyelerimizle birlikte bilimsel araştırmalarımız başlayacak ve 1 Ekim'e kadar devam edecek. Araştırmaları, Fransız Johua gemisiyle yapacağız. Burada insansız denizaltı kullanacağız. 22 Eylül'de İtalyan gemisi gelecek 8 Ekim'e kadar sürecek.
Bu araştırmayı ne için yapıyorsunuz?
Marmara'nın altına denizaltı gözlem istasyonu kurmak istiyoruz. Fay boyunca çıkan gazları inceleyeceğiz. Depremden böylelikle önceden haberimiz olacak. 'Eso-net' diye bir proje var. Bu, Doğu Asya'da büyük tsnami felaketinden sonra AB korktu. Doğu Akdeniz'de tsunami olursa, başımıza böyle iş gelmesin diye bu projeyi başlattılar. Bu, sadece doğal bütün afetleri, tsunami, denizaltı volkan patlaması, denizaltı heyelanlarını önceden haber veriyor. Tsunamiyi bir iki saat önce haber veriyor. Depremlerin belirtileriyle ilgili bize uyarılar veriyor. Ve bizde ilgilileri uyaracağız.
İSTANBUL DEPREMİ 2029'A KADAR OLACAK
?İstanbullu depremle kıyameti yaşayacak? diyen Naci Görür, İTÜ ile yapılan araştırmada depremin 2029?a kadar olacağını söyledi. Görür ?Ya da yarın? dedi.
Hocam, İstanbul depremi ne zaman olacak?
İstanbul Teknik Üniversitesi olarak bir araştırma yaptık. Bu da uluslararası dergilerde yayınlandı. 1999 yılından sonra ?30 sene içinde İstanbul depremi gerçekleşecek' dedik. Şu anda o fay el bombası, el bombasının pimi çekildi. Her an patlayabilir. 2029'a kadar deprem olabilir. Yarın da olabilir, 1 hafta sonra da deprem olabilir. ?2016'ya kadar bu deprem olup bitecek? diyen arkadaşlarımız da var.
Kellem gitse söylerim
Naci Bey bugün İstanbul'da büyük bir deprem olsa yarın gazetelerin manşetlerinde neler okuruz?
Bugün İstanbul'da büyük bir deprem olsa koskoca İstanbul mahşer gününe döner. Her yer ana baba günü olur. İnsanlar o gün gerçek mahşeri yaşar. Binlerce bina ya kökten yıkılır ya da çok ağır hasar görür. Binlerce insan ölür. On binlerce insan yaralanır, bunları taşıyacak hastanelerimiz olmaz. Yollar kapanır, herhangi bir yere gidemezsiniz. Göçük alanında çalışmalar çok zor olur. Belli bir saat geçtikten sonra göçükten canlı insan çıkarmak imkansızlaşır. İstanbul'da açlık, susuzluk ve hastalıklar olabildiğine yaygınlaşır. Ben o günü tasvir bile edemiyorum.
Ne dersiniz; İstanbul böyle bir depremle kıyametini mi yaşayacak?
Ne yazık ki, er ya da geç İstanbul bu kıyameti yaşayacaktır. Binlerce ev yıkılabilir.
Deprem gerçeği halka doğru yansıtılmıyor mu?
Bazı bilim adamları çeşitli gerekçelerle bu olayı hafifletmeye çalışıyorlar. Belirli bir yerden iş almak amacıyla. Devletin gazabından korkarak, halka hoş görünme için bunu yapıyorlar. Halka yazık ediyorlar. Galileo kellesi gidecek diye ?Dünya düzdür? demedi. Ben de?Bir bilim adamıyım, kellemi uçursalar doğruyu söyleyeceğim' diyorum.
MARMARAYA'YI TSUNAMİ VURACAK
Biri çıkıp diyor ki, 'Marmara'da tsunami olmaz.' Bunu kendi mantalitesine göre söylüyor. ?Marmara küçük olduğuna göre de tsunami olmaz' diyor. Böyle bir mantıksızlık olamaz? İstanbul'da bugüne kadar 60'ın üzerinde tsunami olduğu bilimsel olarak saptandı. 1999'da bile tsunami oldu, 2 metrenin üstünde. ?Tsunami olmaz? diyenler doğru söylemiyor. Tarihte bile Marmara sularının, surları aştığı söyleniyor. Size nerelerde olacağını da söyleyeyim. Marmara kıta yamacının kuzey şeridinde tsunami olabilir. Tekirdağ Çukurluğu'nun kuzeyi, Orta Marmara Çukurluğu'nun kuzeyi ve Çınarcık çukurluğunun Kuzeyi ve Tekirdağ Çukurluğu'nun güneyi.. Ayrıca, Körfez de tehlike altında.
DALGA BOYU 10 METRE OLACAK
Tsunami?de dalga boyu 5- 10 metre arasında olabilir. Ya da daha uzun. Bulunduğun yerden gelişine göre değişir. Depremden sonra dakikalar içerisinde dalgalar kıyıya ulaşır. Tsunami dalgası bir yerden gelip de Boğaz'a giriyorsa, dalgayı daha da hızlandırır. Dalgadan kaçmak için tepelere doğru kaçalım. Ya da binanın tepelerine çıkalım. Yüksekliği seni altına almıyorsa kurtulursun. Yükseklere çıkmak lazım. Denizaltı gözlem istasyonların olursa önceden haber verilir. Halk kaçabilir, tsunamiden korunabilir. Bir de sahilde doldurdukları alanlar var ya, onların faydası da var, zararı da. O da ayrı bir konu...
Göçük altına girmeden bir şeyler yapın
Yetkililer insanlar göçük altına girmeden neler yapılır noktasında hummalı bir faaliyet göstermiyorlar. Binaları olabildiğince hızlı ve etkili bir şekilde gözden geçirip, onları tümüyle göçüp insanları öldürmeyecek hale getirmenin yollarını bulmalı... Bakın hasar görmemelerini sağlamalılar demiyorum, bırakın depremde binalar hasar görsün. Zaten hasar görmemeleri mümkün değil. Ama tümüyle bu binalar göçüp, insanların içinden sağ çıkmalarını engellemesin, önemli olan bu. Bunun için binaları elden geçirmek, kuvvetlendirmek lazım. Doktorlar ve helikopterler nerede bulunsun. Elektrik trafo ve su hatları bir an önce nasıl devre dışı bırakılsın. ?Konu hakkında bir şeyler yapın? diyorum, ama olmuyor.
BAYEZID DEPREMDEN KURTULDU
Dolmabahçe Sarayı, Topkapı Sarayı, Ayasofya, Sultanahmet Cami, Fatih Camii tarihteki depremlerde büyük zarar gördü. Bugünkü şartlarda büyük hasar görme ihtimalleri çok fazla. Ülkemizin deprem tarihinde 1509 İstanbul Depremi Bolu'dan Edirne'ye kadar kendini hissettirdi. Odadan çıkınca bir şey olmadı Depremde şehir halkının yaklaşık yüzde 10'u ya öldü ya da yaralandı. 109 cami ve 1070 ev yıkıldı, surlar zarar gördü, Ayasofya Camii'nin minaresi yıkıldı. 2. Bayezıd'ın Topkapı Sarayı'ndaki yatak odası da depremden sonra çöktü, ancak padişah bir saat önce odadan ayrıldığı için ona bir şey olmadı. Yoksa 2. Bayezıd depremde ölecekti. Günlerce Topkapı Sarayı'nın bahçesine kurdurduğu çadırda yattı.
İSTANBUL'A GİRİŞ VİZEYLE OLSUN
Depremden daha fazla etkilenmemek için Osmanlı'nın yaptığı gibi İstanbul'a gelmeyi vizeye bağlayalım. Hukümet İstanbul'a giriş yapmak isteyen herkesten tek tek vize istesin. Bunu da göz göre göre cinayet işlemek istemiyorum diyerek yapsınlar. Böylece depremde ölenlerin sayısı azalır. Japon Başkonsolos Yardımcısı 8 ay önce beni ziyaret etti. Bana ?Size yalvarıyorum, halkınızı uyarın, İstanbul?da büyük bir deprem olacak? dedi.
