Türkiye ziyareti öncesi Obama'ya açık mektup gönderen 80 kadar aydın, bölgede demokratik reformların savaş, tehdit ve dayatmalarla değil, barışçıl yollarla yapılması çağrısında bulundu. Mektupta ABD'nin 'on yıllardır insan haklarını ihlal eden, işkence yapan ve kendilerini eleştirmeye cesaret edenleri hapseden baskıcı rejimleri desteklediğine' dikkat çekildi.
Bugün kamuoyuna resmen duyurulacak olan metnin imzacıları arasında bulunan Prof. Dr. Doğu Ergil, mektubu, Obama'nın İslam alemine yaptığı barış çağrısını destekleyip buna yön verecek bir girişim olarak niteliyor. Zaman'a konuşan Ergil, 'Bu, Obama'nın uzattığı eli tutacağımızı ve tuttuğumuz bu eli doğru yere sevk edeceğimizi gösterme çabasıdır.' ifadelerini kullanıyor. Bush döneminde ABD'nin İslam alemini küstürdüğünü, Müslüman dünyasının adeta 'darülharp' ilan edildiğini kaydeden Ergil, 'Bu mektupla, barış politikası konusunda Obama'ya tavsiyelerde bulunuyoruz. Obama'nın diyalog çağrısına katıldığımızı belirtirken, sağlanacak barışın ABD barışı değil, herkesin katkısıyla dünya barışı olmasına çabalıyoruz.' diye konuşuyor.
Merkezi Amerika'da bulunan İslam ve Demokrasi Çalışmaları Merkezi'nin inisiyatifiyle yazılan mektup, Obama'nın, selefi George Bush döneminde küstürülen İslam dünyası ile ilişkileri yeniden onarmak için şimdiye dek attığı adımlara yer veriliyor. Obama'nın tarihi yemin konuşmasındaki Müslümanları dinleme sözü, Guantanamo Cezaevi'ni kapatma ve işkenceye son verme kararları hatırlatılıyor. İlk röportajını bir Arap televizyonuna vermesi ve İslam alemiyle karşılıklı saygıya dayalı bir ilişki kurma taahhüdü anımsatılırken, Ortadoğu'ya özel temsilci atamasının İsrail-Filistin sorununa çözüm için cesaret verici olduğuna işaret ediliyor. 'Bölge insanına başkanlığınızın çok erken döneminde uzanmanız, küçümsenecek bir adım değil.' denilirken, 'Ancak bu, somut politika değişiklikleri tarafından takip edilmesi gereken bir adım' ifadesi kullanılarak, ABD başkanına, demokratik reformlara taahhüdünü gerçek politikalarla göster.' tavsiyesi yapılıyor.
Aydınlar, Bush'un Ortadoğu'da artık 'titanları' değil, demokrasi mücadelesi verenleri destekleme sözü verdiğini, ancak bölgede İslami partilerin başarılarının ardından bu taahhüdünden vazgeçtiğini hatırlatarak, bunun, hem ABD'nin güvenilirliğine zarar verdiğini hem de bölgedeki otoriter rejimleri güçlendirdiğini belirtiyor. Bu hatırlatmanın ardından da Obama'ya, 'Karşılıklı saygıya dayalı bir ilişkiyi yeniden kurmak için ABD, Ortadoğu halklarının insan, sivil ve siyasi hakları bakımından tarihin doğru tarafında yer almalı.' uyarısında bulunuluyor. Bölge halklarının, daha fazla özgürlük ve demokrasi için mücadele etmeye arzulu olduğunu ispatladığı kaydedilerek, 'Onların, sizin yönetiminizden beklediği şey, siyasi reformların savaşlar, tehditler ve dayatmalarla değil, hakiki demokratik reformlara doğru adım atan yönetimlerin ödüllendirilerek barışçıl bir şekilde teşvik edilmesidir.' deniliyor. Aydınlar, yeni ABD başkanına ayrıca, Mısır, Ürdün, Suudi Arabistan gibi bölge müttefiklerindeki antidemokratik eylemleri eleştirmekte tereddüt etmemeyi tavsiye ediyor.
Mektupta, ABD'nin Ortadoğu politikasının, İslami partilerin iktidara gelmesi korkusuyla malul olduğu ifade edilirken, Türkiye, Endonezya ve Fas'ta adil seçimlerin İslami partileri daha da ılımlılaştırdığı ve demokratik normlara bağlılıklarını güçlendirdiği vurgulanıyor. 'Demokrasiyi uygulamak istiyorsak bölgedeki en büyük muhalif grupları demokratik süreçten dışlamak imkansızdır.' denilirken, Ortadoğu'nun geleceğini İslami rejimlerle otoriter rejimler arasındaki bir yarışa indirgemenin hata olacağı ifade ediliyor.
Mektubu imzalayanlar arasında dikkat çekici isimler şöyle:
Francis Fukuyama, Johns Hopkins Üniversitesi
John L.Esposito, Georgetown Üniversitesi
Radwan Masmoudi, İslam ve Demokrasi Çalışmaları Merkezi Başkanı
Reza Aslan, UC Riverside
Graham E.Fuller, Simon Fraser Universitesi
Rabbi Michael Lerner
Richard Bulliet, Columbia Universitesi
Seth Green, Americans for Informed Democracy
İbrahim Kalın, Georgetown Universitesi
H.Ali Yurtsever, Rumi Forum
İhsan Dağı, Zaman Gazetesi Yazarı
Doğu Ergil, Ankara Üniversitesi
Mona Yacoubian, ABD Barış Enstitüsü
Larry Diamond, Stanford Üniversitesi
Robert Kagan, Carnegie Endowment
Enver İbrahim, Eski Malezya başbakan yardımcısı
Zaman
