Kızıl Kmerler yargı önünde

Kaing Guek Eav ya da daha çok bilinen ismiyle Yoldaş Duch hakkındaki davanın ilk duruşması, başkent Phnom Penh'de başladı.

1970'li yıllarda iktidarda olan Kızıl Kmerler rejimi döneminde, yaklaşık iki milyon kişinin öldürüldüğü ya da ölümüne aç bırakıldığı iddia ediliyor.

Davanın başsavcısına danışmanlık yapan Alman avukat Jürgen Assmann, ilk duruşmanın yapılmasının başlı başına çok önemli bir gelişme olduğunu söyledi.

Assmann, 'Bu duruşma, Kızıl Kmerlerin suçlarının yargılanamayacağı dönemlerin geride kaldığını gösteriyor' dedi.

Eski bir matematik öğretmeni olan, daha sonra bir cezaevinde komutanlık yapan ve 1999 yılında tutuklanan Yoldaş Duch, cezaevinde tutulan 20 bin Kamboçyalı mahkûma işkence yapılması ve öldürülmeleri emrini vermekle, savaş suçları ve insanlığa karşı suç işlemekle itham ediliyor.

Binlerce kurban

Duch, hakkındaki suçlamaları reddediyor, sadece kendisine verilen emirlere itaat ettiğini savunuyor.

Kızıl Kmerlerin zaferinin ardından geçen dört yıl boyunca 'S21' adıyla anılan cezaevindeki katliamdan sadece bir avuç insan sağ çıkabildi.

Yaklaşık 20 bin kişi burada öldürüldü.

Bunların çoğu partinin sadık üyeleriydi ve Kızıl Kmerlerin iktidardaki son aylarına eşlik eden paranoyakça cinayetlerden paylarını almışlardı.

Önümüzdeki birkaç hafta boyunca, bu katliamdan kurtulanlar, S21 cezaevini söz konusu dört yıl boyunca idare eden ve işkence ile infazların emrini vermekle suçlanan kişi olan Yolda Duch ile yüzleşme şansına sahip olacak.

Yoldaş Duch, Kızıl Kmerler rejiminin düşmesi ardından kayıplara karışmış, 1997 yılında İngiliz bir fotoğrafçı onu buluncaya dek izine kimse rastlamamıştı.

Duch, Birleşmiş Milletler desteğiyle yürütülen ve başlaması için yıllarca çetin müzakereler yapılan davada yargı önüne çıkan ilk sanık konumunda.

Halen Kamboçya hükümeti ile mahkemenin uluslararası üyeleri arasında Kızıl Kmerler'den kaç liderin yargılanacağı konusunda görüş ayrılıkları bulunuyor.

Şimdiye dek, toplam beş kişi hakkında suç duyurusu yapıldı.

Ancak tümü de yaşlı ve hasta olan diğer dört sanık henüz mahkeme önüne çıkmış değil.

Duch ise aralarında, yaşananlardan üzüntü duyduğunu söyleyen ve kurbanlarından af dileyen tek sanık.

Rejimin en üst düzey kademelerinden olan diğer dört kişi ise yönetimleri sırasında yaşanan mezalim konusunda herhangi bir bilgileri olmadığını, suçlamalara konu olan ihlallerin bilgileri dışında meydana geldiğini savundu.

Diğer dört sanık hakkındaki iddiaların kanıtlanması daha zor. Yaşları hayli ileri olan sanıkların sağlık durumu da bozuk.

Dolayısıyla, dava sürecinde bir kopukluk yaşanırsa, Yoldaş Duch 30 yıl önce yaşanan bu olaylarla ilgili olarak hüküm giyen tek kişi olabilir. (bbc)