KOGEM?deki onkogram laboratuvarı sayesinde kanser türüne göre hastaya özgün tedavi yöntemi uygulanacak. Uygulama ile gereksiz ilaç kullanımı ve ekonomik külfet önlenecek. SDplatform, laboratuarın müdürü Prof. Karaöz ile konuştu.
Ömer Çakkal / Sdplatform
Önceki gün gazete kupürlerine düşen bir haber ülkemizde, Kocaeli Üniversitesi bünyesinde bir laboratuarda, ?kişiye özel kanser tedavisinin? kapısının aralandığını ortaya koyuyordu.
Bu heyecan verici gelişmeyi, merkezin başındaki isme, Kocaeli Üniversitesi Kök Hücre ve Gen Tedavileri Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof.Dr. Erdal Karaöz?e sorduk. İşte Prof. Karaöz?ün SDplatform?un sorularına verdiği yanıtlar?
KÖGEM bünyesinde kurduğunuz onkogram laboratuarından söz edebilir misiniz?
Onkogram laboratuvarının temelini tam donanımlı bir hücre kültürü laboratuvarı oluşturmaktadır. Buna ek olarak, uygulanacak yöntemle ilişkili bazı cihazlara gereksinim vardır ki bunlar; ATP-TCA testlerini yapabilmek için bir luminometre ve MTT-XTT testleri için de bir mikroplaka okuyucudur. Ayrıca, merkezimizde bu çalışmaları destekleyecek donanımlı Flow sitometri, Moleküler biyoloji, Immunohistokimya ve Kriyoprezervasyon laboratuarları ile Mikroskopi ünitesi mevcuttur.
Yaptığınız açıklamada ?Aynı tür olsa bile her hastadaki kanserin parmak izi gibi kişiden kişiye farklılık gösterdiğini? ifade etmişsiniz. Hal böyleyken on binlerce, yüz binlerce çeşit tedavi yöntemi tespit etmek mümkün olacak mı?
Kişiden kişiye farklılık göstermesi, şu anki bilgilerimize göre her kişiye ayrı ilaç anlamına gelmemektedir. Böyle olabilmesi için her kişide o kişiye özgü tek bir nedenin belirlenmesi ve o tek nedene karşı ilaç geliştirilmesi gerekirdi. Oysa kanserin başlatıcı nedeni birkaç kanser türü (Wilms tümörü, kronik myeloid lösemi gibi) hariç tek bir nedenden kaynaklanmamaktadır. Uzmanlara göre bilinen 200 kadar kanser türü bulunuyor. Ancak kanser türleri üzerinde yapılan genetik testler, bir kanser türünün DNA yapısına göre de alt gruplara ayrıldığını gösteriyor. Dolayısıyla kansere neden olabilecek birçok, onlarca belki yüzlerce nedenden bahsedebiliriz. Bu durumda çoklu nedenlerin her hastadaki değişen kombinasyonlarından söz etmemiz gerekiyor. Örneğin bir hastasında 1, 5, 7, 39, 69, 90, 93, 108 .. vs no'lu genler veya gen dışı başka faktörler kanser nedeni olabilirken veya kanserde o hastaya özgü olarak bozulmuş olabilirken bir başka hastada farklı genler veya gen dışı faktörler kansere neden olabilir. Ama bu kombinasyonların belki her ikisi de aynı ilaca hassa ya da dirençli bulunabilirken üçüncü bir hastada farklı kombinasyonlar farklı bir ilaca hassas ya da dirençli bulunabilir. Akılda tutulması gereken her hastanın farklı kombinasyonlara sahip olabileceğidir. Yoksa her hastanın kendisine özgü tek bir farklılığa sahip olması değildir. O zaman dünyadaki insan sayısı kadar kanser türü ve o kadar farklı sayıda da kanser ilacı gerekmektedir demek gibi şu an için kabul edilmesi zor bir duruma girilir. Önemli olan farklı kombinasyonlara sahip farklı hastalara eldeki mevcut ilaçlardan hangi veya hangilerinin klasik tedaviye göre daha iyi gelebileceğini bulabilmektir. Onkogram bize bunu büyük oranda gösteriyor gibi gözükmektedir.
Uygulama tam olarak nasıl olacak?
Onkogram uygulamasının esası, cerrahi müdahale sonrasında patoloji laboratuvarına gönderilecek kanserli dokudan patolog gözetiminde elde edilecek nohut büyüklüğündeki kanserli bir doku parçasından çeşitli yöntemlerle kanser hücrelerinin ayrıştırılmasına dayanmaktadır. Daha sonra, dokudan izole edilen ve bir süre laboratuvar koşullarında üretilen bu hücrelerde kanser tedavisinde kullanılan ilaçların değişik dozlarındaki etkinliği tespit edilir ve raporlandırılır. Hekim sonuçları yorumlayarak ve hasta ve hastalık ile ilgili kendi klinik bilgisini de katarak tedavinin düzenlenmesi (ilaçların seçimi) konusunda en son kararı verecektir.
Laboratuvar hizmet vermeye başladı mı?
Evet faaliyete başladı.
Verdiğiniz hizmetten kimler istifade edebilecek?
Bu laboratuvarın kuruluş amaçları arasında Ar-Ge çalışmaları esas alındı. Ülkemizdeki tüm araştırmacılar için bu laboratuvar hizmet verecek. TÜBİTAK başta olmak üzere çeşitli fonlardan üretilecek projeler karşılığında kaynak bulunduğu taktirde kit bedeli karşılığında bu hizmeti vereceğiz. Ki böylece belirli bir zaman sürecinde bu testin olası olumlu sonuçlarına koşut olarak testin validasyonu da sağlanmış olacak. Bunun yanında, bu testi hastalarına uygulatmak isteyen hekimlerimize de hizmet vereceğiz. Ancak şu an için bu testin bedelini devlet ödemediği için kit bedelini de içeren masraflarının hastalar tarafından karşılanması gerekecek. Bu uygulama şuanda bazı kanser türleri için; melanoma, jinekolojik kanserler gibi Faz II ve/veya III aşamasına ulaştı. Bu nedenle, rutin bir uygulama değil ve dünyada sadece Amerika'da Medicare Kaliforniya bölgesinde testin bedeli karşılanıyor.
Ülkemizde ve dünyada benzer çalışmalar yapılıyor mu?
Ülkemizde bu testi yurt dışında öğrenip uygulayan ve bizim de ekibimizde yer alan kişi Uludağ Üniversitesinden Doç. Dr. Engin Ulukaya?dır. Dr. Ulukaya son 3-4 yıldır birçok kongre ve toplantılarda bu testi anlattı. Biz de onun vasıtasıyla bu testi öğrendik ve laboratuvarı kurmaya karar verdik. Amerika'da başta New York'ta olmak üzere çeşitli şehirlerde bu testi yapan laboratuvarlar var. Almanya'da daha yaygın gibi gözüküyor. Japonya, Rusya, Hollanda ve İngiltere'de de ayrıca laboratuvarlar var. Bu arada, bizim bu laboratuvarı kurmamızdaki diğer amacımız, ?kanser kök hücresi? konusunda çalışmalar yapmak. Bilindiği gibi, son yıllarda birçok solid organ tümöründe kanser kök hücre olgusu üzerinde durulmaktadır. Özellikle, Science ve Nature gibi ünlü bilim dergilerinin son birkaç yıl çıkan sayılarına bir göz atılacak olursa bu konuda yayımlanmış birçok makale görülecektir. Dolayısıyla, özellikle nükseden kanser olgularından kanser kök hücreleri sorumlu tutulmaktadır. Dolayısıyla, geleneksel kanser tedavi yöntemlerinde asıl kanser yapıcı hücrelerin yani kanser kök hücrelerinin elimine edilmesine yönelik girişimler artmıştır. Biz de özellikle Ar-Ge amaçlı olarak, tümör dokularından bu hücreleri ayrıştırıp kemorezistans ve radiorezistans mekanizmalarını ortaya çıkartıp kanser tedavisinde yeni projeksiyonlar sağlayacak bulgulara ulaşmayı hedefliyoruz. Bunları yapabilecek bilimsel ve teknik altyapıya sahip olmamız bizi bu alanda evrensel bilime katkı sağlamak adına umutlandırıyor.
Çalışmanızdan tıp dünyası, doktorlar nasıl istifade edecekler?
Önceden de belirtmeye çalıştığım gibi KÖGEM?in tüm laboratuvarları gibi bu laboratuvar da ülkemizdeki tüm araştırmacılara ve hekimlerimize hizmet verecektir. İster Ar-Ge amaçlı ister bireysel başvurular tarafımızca daima olumlu karşılanacak ve gerek hizmet gerekse eğitim anlamında elimizden gelen çabayı göstereceğiz. Bize e-posta dahil her türlü iletişim aracıyla ulaşabilirler. Bunun yanında, çalışmalarımızın sonuçlarını bilimsel toplantılarda hekimlerimize duyuracağız.
Merkeze ulaşmak için gerekli iletişim bilgileri:
Prof.Dr. Erdal Karaöz
Kocaeli Üniversitesi
Kök Hücre ve Gen Tedavileri
Araştırma ve Uygulama Merkezi
Tıp Fak. Morfoloji Binası 1.Kat
41380 Ummuttepe-İzmit/Kocaeli/ TURKİYE
e-posta:[email protected]
İş Tlf :0-262-3038685
Fax :0-262-3038685
GSM : 0-532-7423472
http://kogem.kou.edu.tr/
www.sdplatform.com
