Orams Davası'nda yeni aşama

Kıbrıslı Rum Meletis Apostolidis'in, Girne yakınlarındaki Lapta'daki '1974 öncesinde kendisine ait arsa üzerine villa inşa ettikleri' gerekçesiyle İngiliz David-Linda Orams çifti hakkında açtığı davadaki Avrupa Toplulukları Adalet Divanı Savcısı Juliane Kokott, 'Kuzey Kıbrıs topraklarıyla ilgili olsa da Kıbrıs'taki (Rum kesimindeki) mahkeme kararı diğer üye ülkelerde tanınmalı ve uygulanmalıdır' şeklinde görüş bildirdi.

Kamuoyunda 'Orams davası' diye bilinen davayı yeni bir aşamaya getiren Savcı Kokott'un görüşünün, Avrupa Toplulukları Adalet Divanı (ATAD) üzerinde bağlayıcı etkisi bulunmuyor. Annan Planı müzakerelerinin sonuç vermemesi üzerine Kıbrıs Rum kesiminin 2004 yılında AB'ye katılımını mümkün kılmak için AB müktesebatının KKTC'de geçerli olmaması kararının alındığını iddia eden Savcı Kokott, buradaki amacın 'AB hukukunun topraklarının tamamında uygulanmasını güvence altına alamayan üye ülkenin (Kıbrıs Rum kesiminin) AB hukukunu ihlal etmiş durumuna düşmesinin engellenmesi olduğunu' savundu.

Avrupa Toplulukları Adalet Divanı Savcısı Kokott, Apostolidis ile Orams ailesi arasındaki anlaşmazlığın, 'Kuzey Kıbrıs'ın işgaliyle' ilgili olmadığını, 'sivil nitelik taşıdığını' ve AB müktesebatının kapsama alanına girdiğini ifade etti. Orams davasıyla ilgili süreç, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi Lefkoşa Mahkemesi'nin, KKTC hukukuna göre Orams ailesine ait olan ve Kuzey Kıbrıs'ta bulunan taşınmaz malın eski haline döndürülerek Rum Yönetimi tapusuna göre sahibi olan Apostolides'e devredilmesi ve bu aradaki kullanımdan dolayı tazminat ödenmesi konusunda aldığı kararla başlamıştı. Daha sonra İngiliz yetkili makamlarına yapılan başvuruyla, kararın İngiltere'de tanınması ve uygulanması (tenfiz) için girişimde bulunulmuş, bu yöndeki talebe ilişkin olarak İngiliz ilk derece mahkemesinin verdiği ret kararının ardından Kıbrıslı Rum Apostolides'in İngiliz İstinaf Mahkemesi'ne başvurmasıyla süreçte yeni bir aşamaya ulaşılmıştı.

İngiliz İstinaf Mahkemesi, Avrupa Birliği hukukunun kendisine verdiği yetkiye dayanarak, 44/2001 sayılı AB Tüzüğü'nün ve 10. Protokol'ün yorumlanmasını, bu konuda yetkili olan ATAD'dan istemeye karar vermiş ve konu bu yolla ATAD'ın gündemine getirilmişti. ATAD'da uygulanan yargılama usulüne göre mahkemeye sunulan yazılı düşüncelerin ardından yapılan duruşmada taraflar konuya ilişkin iddialarını dile getirdi ve bugün de Savcı Juliane Kokott, mahkeme için bağlayıcı olmayan görüşünü açıkladı.

Savcı Kokkot, 10. Protokol çerçevesinde AB hukukunun KKTC'de askıya alınmış olmasının sebebini, Rum Yönetimi'nin Kuzey Kıbrıs'ta gerçekleştirilecek ihlallerden sorumlu tutulmasını engellemek diye görüyor. Bu nedenle bu protokol, 44/2001 sayılı tüzüğün Rum Yönetimi mahkemelerinin Kuzey Kıbrıs'la ilgili kararlarının Avrupa ülkelerinde tanınmasını ve tenfiz edilmesini engelleyecek biçimde yorumlanamayacak. KKTC'deki hukukçular, savcının bu görüşünün, 'Rum Yönetimi mahkemesinin Orams davasında verdiği, Rum Yönetimi tapusuna göre Apostolides'e ait taşınmaz malın eski haline döndürülerek Apostolides'e devredilmesine ve kullanım kaybından doğan zararın da davacıya ödenmesine ilişkin kararının İngiliz mahkemelerince tanınması ve uygulanmasına yönelik olduğuna' işaret etti. Hukukçular, İngiliz mahkemesinin KKTC'de yürürlükteki hukuk çerçevesinde kararı KKTC'de uygulamanın, dolayısıyla malın Apostolides'e devrinin mümkün olamayacağından, bu görüşün mahkemece kabulü halinde, Rum Yönetimi Mahkemesi'nin kararının yalnızca tazminata ilişkin kısmının İngiltere'de uygulanabileceğini kaydetti.

Savcı Kakott'un bugün açıklanan görüşünü yorumlayan hukukçular, ATAD Savcısı'nın bu görüşünün ATAD üzerinde bağlayıcı bir etkisinin bulunmadığını, mahkemenin kararını verirken savcının görüşünü dikkate alıp almamak konusunda sınırsız bir takdir yetkisine sahip olduğunu vurguladı.

KKTC'den dünyaya yayın yapan ADA TV ana haber bültenine telefonla katılan kurucu cumhurbaşkanı Rauf Denktaş, gelişmenin çok önemli olduğunu, bu duruda Kıbrıs konusunda çözüm arayan görüşmelerin de anlamı kalmayacağını belirtti. Denktaş, bugün KKTC Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat la da görüşeceğini ifade etti.