Tahran'da geçen hafta İran Petrol Bakanı Gulam Hüseyin Nozeri, Katar Enerji Bakanı Abdullah Bin Hamid El Attiye ve Gazprom Genel Müdürü Aleksey Miller arasında imzalanan anlaşma, Nabucco Projesi'nin geleceğini de yakından ilgilendiriyor. Anlaşmanın İran'ın geçen hafta Nabucco Projesi'ne dahil olmayacağını açıklamasının hemen ardından imzalanması dikkat çekici bulunurken, diplomatik kaynaklar sürecin perde arkasına ilişkin önemli bilgiler veriyor. Edinilen bilgilere göre, dünya doğalgaz rezervinin önemli bir bölümünü elinde bulunduran İran, üretim kapasitesini artıracak yeni yatırımları yapma konusunda ciddi sıkıntı yaşıyor. Yürüttüğü nükleer programdan ötürü uluslararası sistem tarafından tecrit edilen ve bundan ötürü ihtiyaç duyduğu altyapı projelerini hayata geçirmek için kaynak arayan Tahran yönetiminin imdadına Rusya yetişti. Tahran'da üç ülke arasında imzalanan anlaşmanın en önemli maddelerinden birisinin de 'yeni doğalgaz projelerinin hayata geçirilmesi' olduğunu belirten bir enerji bakanlığı yetkilisi, anlaşmanın Ankara'da sıkıntıya neden olduğu bilgisini veriyor. Diplomatik kaynaklar, İran'ın geçtiğimiz hafta Nabucco Projesi'ne dahil olmayacağını açıklamasının ardından Pakistan'la 'Barış Yolu' olarak adlandırılan yeni bir hat konusunda anlaşma yaptığına dikkat çekiyor. Bir enerji bakanlığı yetkilisi, 'Nabucco'nun en büyük sorunu arz tarafında yaşanıyor. Yılda 30 milyar metreküp doğalgazın Türkiye üzerinden Avrupa'ya taşınmasını öngören bu projenin gazının nereden temin edileceği çok önemli. Artık Kazakistan, Türkmenistan, Azerbaycan ve Irak seçeneklerine ağırlık vereceğiz.' diyor.
Türkiye, son sözünü söylemedi
Dışişleri ise daha temkinli. Rusya'nın Nabucco'yu baltalamak için gündeme getirdiği Burgaz-Dedeağaç Projesi'nin Gürcistan savaşı sonrasında sıkıntıya girdiğini anlatan bir Dışişleri yetkilisi, 'Enerji savaşlarında son sözü her zaman sabreden ve dikkatli adım atanlar söyler. Biz sözümüzü henüz söylemedik. Gelişmeleri yakından izliyoruz.' şeklinde konuşuyor. 2010'da yapımına başlanması planlanan Nabucco ile Azerbaycan, İran, Irak ve Mısır doğalgazının Türkiye üzerinden Avrupa'ya ulaştırılması hedefleniyor. İlk etapta yılda 30 milyar metreküp kapasiteyle çalışacak hattın yapılacak ilave yatırımlarla 2020'de 130 milyar metreküpe çıkarılması öngörülüyor. 3 bin 300 km'lik Nabucco Hattı'nın büyük bir bölümü (bin 558 kilometresi) Türkiye'den geçecek. AB'nin doğalgaz ihtiyacının yüzde 3'ünü karşılayacak olan hat bu yönüyle Türkiye'yi Bakü-Tiflis-Ceyhan'dan sonra ikinci kez uluslararası 'enerji koridoru' haline getirecek. Yaklaşık 6 milyar dolarlık proje masrafının yarısı Avrupa Yatırım Bankası tarafından karşılanacak.
Rusya, Orta Asya ülkeleriyle anlaşmıştı
Nabucco'yu kendi enerji stratejisi açısından ciddi bir tehdit olarak gören Moskova, projeyi akim bırakmak için her türlü siyasi ve ekonomik hamleyi yapıyor. Bunun için Gazprom'u aktif bir şekilde kullanan Moskova, nisanda Orta Asya şirketleri; Kazmunaigaz, Uzbekneftgaz ve Türkmengaz ile de birer anlaşma imzalamıştı. Türkmen, Kazak ve Özbek gazının alternatif güzergahlardan Batı'ya ulaşmasını önlemek isteyen Rusya, bu ülkelerden gelen 'Bizden gazı ucuza alıp, Avrupa'ya pahalıya satıyorsun. Fiyatları yeniden belirleyim.' çağrısına kulak vermek zorunda kalmıştı. Gazprom yönetimi uzun pazarlıkların ardından üç ülkenin fiyat artırım isteğini kabul etmiş ve gaz fiyatlarının Avrupa'ya satılan bedel üzerinden yeniden belirlenmesine dair anlaşmayı imzalamıştı.
Zaman
