Rus borsalarının üçte ikisini elinde tutan Batı ülkeleri, bir günde yüzde 17 düşürdüğü endeksi, yine bir günde yüzde 28 yükselterek tüm iktisadi dengeleri bozdu
Krizin ilk dalgasının yaşandığı Kara Pazartesi`de yüzde 5`ten fazla düşen Rus borsasında, ikinci dalganın yaşandığı salı günü yüzde 17`lik kayıp oluştu. Bu şok düşüşlerin önüne geçmek isteyen Ruslar, salı günü çareyi borsalarını işleme kapatmakta buldu. İki günde yüzde 20`den fazla değer yitiren Rusya`da bu düşüşlere gerekçe olarak `Gürcistan`ın rövanşı alındığı` yorumları yapıldı. Kimse yatırımcının güvenli cenneti Rusya`da piyasaların olumsuz bir sürece gireceğini düşünmüyordu. Ancak giderek büyüyen küresel kredi krizinin yarattığı tedirginlik, petrol fiyatlarındaki düşüş ve Gürcistan operasyonu ile birleşince Rus borsası 98 sonrasında en kütü düşüşünü yaşadı.
BUNUN ADI EKONOMİK SAVAŞ
Rusya`daki oynaklığın yabancı satışlarından kaynaklandığı belirten stratejistler, bu satışların arkasında `Gürcistan sorunu ve petrol` olabileceği ihtimalinin üzerinde duruyor. Milli İstihbarat Teşkilatı(MİT) eski daire başkanlarından Prof. Dr. Mahir Kaynak, Rusya`da küresel sermayenin beslendiği ABD`nin, petrollerin tamamını denetim altına almak istemesi sonucu oluşan siyasi kriz yaşandığını belirterek, `Rus borsasında yaşanan iniş çıkışlar bir çatışma. Bu çatışma da petrolün geçiş yolunu tehlikeye sokuyor. Amaç aslında arzı kısmak. Bu da bölgesel krize yol açar. Çünkü ABD Rusya`yla oynuyor. dedi.
UMUT KÖRFEZ SERMAYESİNDE
Kaynak, ABD`nin asil hedefinin tüm dünyayi ekonomik alanda kontrol altinda tutmak olduğunu ve bunun da petrol üzerinde geçtiğini bildikleri içn küresel sermaye ile Rusya`yla oynadıklarını vurguladı. Kaynak, Rusya`dan kaçan yatırımcıların da ağırlıklı olarak Türkiye`ye gelmeyeceğini belirterek, Türkiye`ye Araplar`dan yatırım olacağını vurguladı. Rus hisse senedi piyasasındaki yabancı payı ile ilgili olarak net bir bilgiye ulaşılamazken, yabancı oranının Ruslar tarafından dahi bilinmediği belirtiliyor. Rus borsasında toplam halka açıklığın yüzde 28 olduğu belirtillirken, halka açık menkul varlıkların yaklaşık olarak üçte ikisinin yabacılara ait olduğu belirtiliyor. Rusya`daki yabancı payının ortalama bir rakamla 800 milyar dolar seviyesinde bulunduğu tahmin ediliyor.
SAVAŞTA 35 MİLYAR DOLAR ÇIKTI
Bilindiği gibi Rusyanın Gürcistan`a girdiği günden bu yana RTS yüzde 43 kayıp yaşadı. Aynı dönemde petrol fiyatlarında yüzde 18`lik düşüş gerçekleşmiş, Rusya`daki yabancı yatırımcının beş gün süren Gürcistan operasyonu sırasında piyasalardan 35 milyar dolar çektiği belirtilmişti.
Rus yatırımcılar paralarını çekti
Şok düşüşle değer yitiren Rus hisselerinde, patronların alım yapmaya başladığı iddia ediliyor. Lukoil`in sahibi Vahit Alekperov ve Yardımcısı Leonid Fedun bir gün içinde şirketlerinin 1 milyar rublelik (yaklaşık 400 milyon dolar) hissesini satın aldılar. Severstal şirketi de kendi hisselerinde 400 milyon dolarlık hisse senedi alımı yapacağını açıkladı.
Piyasa değerleri yarı yarıya düştü
MAYIS 2008 EYLÜL 2008
Gazprom 62,5 32
Lukoil 113 70
PUTİN: Yabancı payını kısabiliriz
Devlet Başkanı Dimitry Medvedev ve Başbakan Vladimir Putin olmak üzere Rus yetkililer paniğin yatıştırılması için harekete geçti. Maliye Bakanlığı önceki gün yaptığı açıklamada piyasalara 60 milyar dolar aktarma sözü verirken dün de bankalara bütçelerini dengelemeleri için 7.8 milyar dolar aktarılacağını bildirdi. Dün yapılan ayrı bir açıklamada da finans piyasalarına 25 milyar dolarlık ek kaynak aktarılacağı duyuruldu. Rusya Başbakanı Vladimir Putin, Rusya`nın siyasi nedenlerle piyasaları kapatma planı olmadığını söyledi. Putin ayrıca Rusya`nın finans sistemini korumak ve rublede istikrarı sürdürmek için yeterli miktarda rezervi olduğunu belirtti ve ekledi; `Borsadaki yabancı payını kısma yoluna gidebiliriz. Şu an için dış yardıma ihtiyaç duymuyoruz.`
Kaçan para bize gelebilir
Yurtdışında piyasalarda yüzde 15 aşağı veya yukarı yönlü aşırı bir oynaklık olduğunda piyasalara müdahale ediliyor ve borsalar kapatılıyor diyen Alan Yatırım Yurt İçi Satış Pazarlama Bölümü Yönetmeni Onur Güleç şunları söyledi; `Rusya ABD`deki krizinde etkisiyle yüzde 17 düşmüştü ve borsa kapatıldı. Tekrar açıldığında ise yüzde 27`lik bir yükseliş oldu ve borsa tekrar kapatıldı. Yurtdışında böyle aşırı oynaklıklarda piyasalar dengeye otursun diye borsalar kapatılıyor. Rusya`da piyasanın dengeye oturması için tekrar kapadı. Rusya-Gürcistan arasında yaşanan savaş sırasında birçok ülkenin Gürcistan tarafında yer almasıyla birlikte Rusya piyasasında bulunan yatırımcılar bir anda tedirgin olarak paralarını geri çekmeye başladılar. Buradan çıkan fonlar Türkiye, Brezilya, Çin gibi gelişmekte olan ülkelere kaçıyor.
Osetya`nın rövanşı alınıyor
Salı gününden bu yana kapalı olan Rus borsaları dün itibariyle yeniden işleme açıldı. Dünya hisse senedi piyasalarındaki toparlanmanın da etkisiyle yüzde 30`a yakın değer kazanan RTS, tüm yatırımcıları kelimenin tam anlamıyla şoka uğrattı. İki günde yüzde 20`den fazla eriyen Rus hisse senedi piyasası, bir gün içinde yüzde 30 yükseldi. Rus ekonomisi gibi büyük ekonomilerde bu tip büyük düşüş ya da yükselişler pek de normal olmadığı belirtilirken, Rusya`da özel bir durumun işletildiği düşünülüyor. Bu durumun `Ekonomik Savaş` mantığıyla izah edilebileceği belirtilirken, `Gürcistan`ı işgal eden Rusya`ya askeri olarak bir karşılık verilemedi. Gürcistan`ın rövanşının alınması için şartlar oluştu. Öte yandan Rusya`da dünya borsalarına paralel yaşanan düşüşlerin yüksek rakamlar olduğuna dikkat çekilirken, bu durumun ciddi bir zarar oluşturduğu da vurgulanıyor.
Yeni Şafak
