ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice, dün Libya'ya giderek, tarihî bir ziyarete imza attı. 1953'ten beri bu ülkeye giden ilk Amerikan dışişleri bakanı olan Rice'ın bu ziyareti, iki ülke ilişkilerinde yedi yıl önce başlayan normalleşme sürecinde yeni bir adım olarak değerlendiriliyor.
Rice, tarihi ziyarette bulunduğu Libya'da, Devlet Başkanı Muammer Kaddafi ile görüştü. Görüşmede Kaddafi, Rice'ı Trablus'un merkezindeki hükümet binasında beyaz bir kıyafetle karşıladı. Rice'ın odaya girişi sırasında ikili el sıkışmadı. Bunun yerine Kaddafi, elini göğsüne götürerek ''hoşgeldin'' selamı verdi ve daha sonra Rice'ın yardımcılarıyla el sıkıştı.
Rice ve Kaddafi'nin buluştuğu binanın, eski ABD Başkanı Ronald Reagan'ın 2 Amerikalı askerin öldüğü bombalı terör saldırısına Libya'nın karıştığı suçlaması üzerine misilleme olarak 1986 yılında ABD'nin bombaladığı yapı olduğu belirtildi. Kaddafi bu saldırıda toplantının yaptığı salonda kızını kaybettiğini söyledi.
Rice, Trablus?a gelirken gazetecilere yaptığı açıklamada, ?Bu ziyaret, ABD?nin kalıcı düşmanlarının olmadığını gösteriyor. Ülkeler stratejik değişiklikler yaptıklarında ABD?nin yanıt vermeye hazır olduğunu gösteriyor. Doğrusu Libya?yı ziyaret edeceğimi hiç düşünmedim? dedi. Ziyaretinin ABD-Libya ilişkisinin ne kadar ilerlediğini gösterdiğini de kaydeden Rice, ?Ama bu bir başlangıç, hikayenin sonu değil? diye konuştu.
Kaddafi: Siyah Afrikalı kadını çok seviyorum
Kaddafi, Rice'a olan hayranlığını El Cezire televizyonuna geçen yıl verdiği demeçte şu şekilde dile getirmişti: ''Sevgili siyah Afrikalı kadını destekliyorum. Arkasına yaslanarak Arap liderlere emir verme şekline hayranım ve bundan gurur duyuyorum. Onu çok seviyorum. Ona hayranım ve Onunla gurur duyuyorum çünkü Afrika kökenli siyah bir kadın.''
Rice, Kaddafi ile görüşmeden önce Libya Dışişleri Bakanı Muhammed Abdülrahman Şalgam ile bir araya geldi. Şalgam, görüşmeden sonra Libya'nın Jana haber ajansına verdiği demeçte, Rice ile başta petrol olmak üzere şu anda ABD'de okuyan Libyalı öğrencileri ilgilendiren eğitim gibi çeşitli konuları ele aldıklarını söyledi.
Rice'ın, ziyareti sırasında kültür ve eğitim anlaşmaları imzalaması bekleniyor. Washington yönetimi ayrıca Libya ile terörizm ile mücadelede işbirliğini öngören ve Irak'a isyancıların sızmasını önlemeye yardımcı olacak ''askeri mutabakat anlaşmasını'' müzakere ediyor.
ABD eski Dışişleri Bakanı John Foster Dulles, 1953 yılının mayıs ayında Libya?yı ziyaret eden son üst düzey yetkili olmuştu. Rice, Cezayir, Fas ve Tunus?a da gidecek.
Yıllar sonra gelen görüşme
ABD Dışişleri Bakanı Rice'ın Libya ziyaretinde, 1988 yılında İskoçya'nın Lockerbie kasabası üzerindeyken düşürülen Amerikan yolcu uçağının 270 kurbanına tazminat ödenmesi konusu da gündeme geldi. Libya, Lockerbie saldırısındaki sorumluluğunu kabul etmiş ve kurbanlara tazminat ödenmesi anlaşmaya bağlanmıştı. Ancak Libya, henüz anlaşma çerçevesinde öngörülen parayı kurbanlara vermedi. ABD Dışişleri Bakanı Rice, Lockerbie kurbanlarına tazminat konusu çözülünceye dek, Trablus'u ziyaret etmeyi reddetmişti.
ABD-Libya ilişkileri Albay Kaddafi'nin 1973'te petrol sektörünü millileştirmesi ve Sirte Körfezi'ni ABD donanmasına kapatmasıyla bozulmuştu. Bunun üzerine ABD, Libya'yı terörizmle suçlamış ve Amerikan büyükelçisini Trablus'tan çekmişti. 1978'de ABD bu ülkeye askerî ambargo uygulamaya başladı. 4 yıl sonra ise ekonomik ambargoya da başladı.
1986'da ABD uçakları, Libya şehirleri Trablus ve Bingazi'yi vurdu. Lockerbie saldırısından Libyalı ajanı sorumlu tutan Amerika, ekonomik yaptırımları ağırlaştırdı. 2003'e gelindiğinde Libya, Lockerbie olayındaki sorumluluğunu kabul etti. Aynı yıl içinde Trablus, bir adım daha atarak, kitle imha silahları programından vazgeçtiğini ilan etti.
