Haber Merkezi / TIMETURK
MISIR?DA İŞKENCE GÖRDÜ, GUANTANAMO?YA TESLİM EDİLDİ: 6 YIL SONRA PAKİSTANLI EVİNE DÖNDÜ
Andy Worthington*
En baştan beri Guantanamo?da olmaması gereken 3 esirin daha salıverilmesi kutlanası bir neden. Biri basit bir çiftçi, diğeri de tutuklandığında bir genç olan iki Afganlının öykülerine bakacağım ancak şimdilik Pakistan?a bırakılan Muhammed Saad İkbal Madni?nin olağandışı hikâyesine odaklanacağım. Madni?nin maruz kaldığı gülünecek kadar acayip kötü muamele ?olağandışı teslim? ve çeşitli kıtalarda işkenceyi kapsıyor.
Pakistan-Mısır uyruklu ve İslam âliminin oğlu Madni, Cakarta?da Endonezyalı yetkililer tarafından CIA?den gelen bir istek üzerine tutuklandığında 24 yaşındaydı. Ardından, CIA ile işbirliği yapan Mısırlı yetkililerin ısrarıyla Mısır?a teslim edildi. Mısır?da 3 ay işkence gördükten sonra, Avustralyalı mahkûm Memduh Habip?le birlikte 12 Nisan 2002?de Afganistan?a geri uçtu. Pakistan?da tutuklanan ve Ocak 2005?te salıverilen Habip, Madni?nin Mısırdaki işkencesini enine boyuna anlatan kişiydi. 11 ay sonra Madni, Guantanamo?ya transfer edildi.
Her ne kadar Madni Guantanamo?da hiçbir askeri teftiş sırasında ona yapılan muamele hakkında konuşmasa da, birçok mahpus Mısırlılar tarafından işkence gördüğünü doğruladı. 2004?te salıverilen Rus mahpus Rüstem Akhmyarov, Madni?nin ona ?Osama bin Laden?le birlikte çalıştığını itiraf ettirilene dek güneşi hiç görmediği Mısır?daki bir yer altı hücresinde? geçen aylarını anlattığını ve onun ?Mısırlı ve ABD?li ajanlar tarafından sorgulanışını ve gözleri bağlandığını, elektrik verildiğini, dövüldüğünü ve tavandan asıldığını anımsadığını? eklediğini söylüyor.
Akhmyarov Madni?nin özellikle zihinsel ve fiziksel durumunun Guantanamo?da çok kötü olduğunu, ?dışkısında kan olduğunu? ve ABD yetkililerinin ona ?eğer dünyaya burada her şeyin iyi olduğunu söylersen seni bırakacağız? dediklerine kulak misafiri olduğunu anımsıyor. Memduh Habip, Akhmyarov?un analizine katılıyor, o da Madni?nin ?insan etkileşimi için yalvardığını? hatırlıyor. Madni?nin ?Konuşun benimle, lütfen konuşun? Kötü hissediyorum? Biriyle konuşmak istiyorum? Kimse bana güvenmiyor? dediğine şahit olduğunu söylüyor. Esaretinin 191?nci gününde, dosyasına göre, Madni intihara teşebbüs etmiş.
Tipton Üçlüsü, Ruhel Ahmed, Asıf İkbal ve Şefik Resül, 2004?te salıverilen İngiliz vatandaşları da Madni?yi Guantanamo?dan anımsıyorlar. ?Dizlerine elektrotlar bağlandığı için? ve ?mesanesinde sorun olduğu için tuvalete çıkarken problem yaşadığını? fakat sorgulayanlar tarafından işbirliği yapıncaya kadar ?ilk sıraya alınacağı? bir tıbbi yardım göremeyeceğinin söylendiğini aktardılar.
Gördüğü işkence ve tacizi haklı çıkaracak Madni?ni yapmış olduğu varsayılan şey Guantanamo?da hiçbir zaman tam olarak açıklanmadı. ABD yetkilileri, Richard Reid?le bağlantısı olduğuna dair belgelere ulaştıkları iddialarının ardından Endonezyalıları onu yakalamasına zorladılar. Beceriksiz ve akli sorunları olan İngiliz ?ayakkabı bombacısı? Reid, Kasım 2001?de Paris Miami seferini yapan American Airlines?a ait bir uçağı patlatmaya çalışmasının ardından yakalandı ve müebbet?e mahkûm edildi. Madni ısrarla bu bağlantıları reddetti. Savaşçı Statüsü Değerlendirmesi Mahkemesi?nde, zengin ve etkili bir aileden geldiğini, 9 dili akıcı olarak konuştuğunu ve ünlü bir İslam âlimi olduğunu, babasının ölümünden sonra aile işleriyle ilgili olarak Kasım 2001?de Endonezya?ya yolculuğu sırasında kazara tanıştığı 4 radikal İslamcılardan birinin oyununa geldiğini söyledi.
Bu açıklama Washington Post?un incelemesinde de desteklendi. Gazete, Madni?nin Cakarta?da bir ev kiraladığını ve yerel bir camiye giderek ?İslami radyo istasyonları için Kur?an okuyucusu? olduğunu söyleyen iş kartları dağıtmaktan ve ?bir arkadaşının evinde saatlerce televizyon seyretmekten? daha kötü bir şey yapmadığını sonucuna vardı. Mahkemesindeki, ?Endonezya?ya gittikten sonra iyi olmayan insanlarla tanıştırıldım. Kötü insanlardı. Hatta belki teröristlerdi bile diyebilirim. Biriyle tanıştırıldığınızda, o kişinin alnında iyi mi kötü mü oldukları yazmaz? ifadesi ona ne olduğunu toparlamak için yeterli.
New York Times?tan Ray Bonner?e gmre, Madni?nin tutuklanmasının, tesliminin ve işkencesinin tüm temelinin, Lahor?da yaşayan bir amcasının tabiriyle Madni?nin ?kendini önemli olarak göstermek için çocuksu alışkanlığının? ona tanıştığı insanlara yani Anti-Amerikancı olduğu düşünülen ancak hiçbir terör eylemine bulaşmamış İslami Müdafaa Cephesi üyelerine, bombaların ayakkabılara saklanabileceği söyletme hatasını yaptırmasıydı.
Bu yorum, bu adamları izleyen Endonezyalı istihbarat ajanlarına ulaştı ve birkaç hafta sonra Reid?in başarısız ayakkabı bombası teşebbüsünün ardından onun yakalanmasına karar veren CIA?ye aktarıldı. Her ne kadar ABD istihbarat yetkilisinin Madni?nin amcasının ifadesini tasdik ederek Madni?yi, ?olduğundan daha önemli olduğuna inandırmak isteyen? bir ?palavracı? olarak nitelemesine ve onun birkaç gün tutulduktan sonra ?hapisten kapı dışarı edileceğini? söylese de, daha üst düzey yetkililerin başka planları olduğu açık. Madni?nin 6,5 yıllık ateşten gömleği sadece basit düşüncesiz bir söze dayanıyordu.
Eğer Madni?nin ailesi yeterince bağlantıya sahipse, Endonezyalı yetkililerinin pasif rolü ve yetersiz istihbarata dayalı Birleşik Devletle ve Mısır arasındaki işkence anlaşmalarının tüyler ürpertici sonuçlarıyla ilgili onun dikkate değer hikâyesinin sonunu duymamış olabiliriz. Öte yandan Madni, eğer Pakistan?da bırakıldıysa hayatını münzevi şekilde kurmak istemiş olabilir. Bu tabi ki anlaşılabilir olacaktır ancak ona yapılan menfur muamele Bush yönetiminin alçak ve ahlaksız ?olağandışı teslim? ve işkence politikaları tarihinde bir dipnot olmaktan fazlasını hak etmektedir.
*Bu makale Andy Worthington?un ?Guantanamo Dosyaları: Amerika?nın Yasadışı Hapishanesindeki 774 Tutuklunun Hikâyeleri? adlı kitabına dayalıdır.
