Dolar

32,3289

Euro

35,0459

Altın

2.282,92

Bist

8.984,24

Osmanlı Dayıları Amerika'yı nasıl haraca bağladı?

ABD'nin kurucusu George Washington'un Osmanlı'ya haraç verdiğini biliyor muydunuz? Peki Amerikan elçisinin Kuzey Afrika'daki Dayı'lara nasıl köle olduğunu?

3 Yıl Önce Güncellendi

2021-05-27 21:30:06

Osmanlı Dayıları Amerika'yı nasıl haraca bağladı?

Amerikan Kongresi, Cezayirli Hasan Paşa ile imzalanan Haraç Anlaşması'nı 1796 yılının 7 Mart'ında onayladığında Osmanlı Devleti'nin de resmen vergi mükellefi olmuştu.

Cezayir, Trablusgarp ve Tunus.. Osmanlı'nın Garp ocakları adı ile andığı bu topraklar Anadolu'dan özellikle Ege bölgesinin yeniçeri ve leventlerini bir mıknatıs gibi kendine çekiyordu. Osmanlı İmparatorluğu'na geniş bir özerklik statüsü olarak bağlanan bu eyaletlerde idari güç bölgenin en sözü geçen kişisi olan ve " Dayı" unvanını taşıyan yeniçeri kökenli yöneticilerin elinde idi.

George Washington haraç verdi


...Bölgedeki korsanların karşısında duracak bir donanma kalmamıştı. 18. yüzyılda Akdeniz'in tek hakimi hala Türk ve Arap korsanlardı.
Bu dönemde pekçok Avrupa devleti Osmanlı'nın himayesi altındaki Dayı'lar ile haraç anlaşması yapmışlardır. Amerikalıların barbar devlet olarak tanımladığı devletlerden Fas 40 bin altına razı oldu. İki ay sonra Faslı korsanlar bir Amerikan gemisini yaktıklarında anlaşmayı hatırlatmak için gelen Amerikan elçisine Fas beyi, Gönderilen haracın bittiğini, Amerika'nın lideri George Washington'un gönderilen paraya takviye yapmasını" söyledi...Korsanlar 1789'da ABD'nin ilk başkanı olacak George Washington'u daha başkan olması bile beklenmeden haraca bağlamışlardı!
Maksat Amerikalıların ayağının alışmasıydı...Memalik'i Osman'ın toprağı sayılan Cezayir, Tunus ve Trablusgarp eyaletlerinin devreye girmesiyle Amerika'ya kesilen haracın meblağı da artmaya başladı. 1795 yılına gelindiğinde sadece Cezayirli Hasan Paşa'nın George Washington'a kestiği nakit cinsinden haraç 642 bin 500 Amerikan dolarını bulmuştu. Ödeme Cezayir Dayısı'nın 115 denizcisine uluslarrası sularda yapılıyordu...

Anlaşma Türkçe düzenlendi

Cazim Gürbüz'ün "Edebiyatlaşan Vergiler" isimli çalışmasında verilen bilgiye göre; Amerika Birleşik Devletleri ile Osmanlı arasındaki ilk vergilendirme anlaşması Amerikan elçisi Joseph Donaldson ile Cezayirli Hasan Paşa arasında 5 Eylül 1795 günü imzalandı.
Metin Türkçe olarak kaleme alındı.1786'daki anlaşmadan sonra Amerikan tarihinin İngilizce olmayan ikinci metni idi. Anlaşmaya göre Amerika Cezayirde bulunan esirlerin bırakılması için Dayı'ya 642 bin 500 dolar haraç ödeyecekti. Amerikan Kongresi anlaşmayı onayladı ve metin yürürlüğe girdi.Kongre bu kararla Osmanlı Devleti'nin resmen vergi mükellefi olmuştur...

Bütçenin yüzde 20'si gitti

....Bu anlaşmada dikkat çeken ayrıntılardan birisi de ; Anlaşmanın 11. maddesinde "Hiçbir şekilde köklerini Hıristiyanlık dininden almayan Amerika Birleşik Devletleri" gibi bir ibarenin kullanılması...Ertesi yıl anlaşma biraz daha genişletildi. Önceki haraç miktarına ek olarak 36 toplu Crescent fırkateyni Cezayir Dayısı'na hediye edildi...Anlayacağınız Amerikan yönetimi çaresizlikten kendilerini haraca bağlayan Türk ve Arap korsanlara karşı "Donanma" dizmekte idi...
...Ulusal Kongre Kütüphanesi kayıtlarına göre; Amerika Birleşik Devletleri'nin 1800 yılı bütçesinde 2 milyon dolar haraç ödemelerine gitti. Bir başka deyişle; O günkü Amerikan bütçesinin yüzde 20'si.

"Sen benim kölem oldun!"

Mayıs 1800'de George Washington'ın ünlü amirali Bainbridge yeni Cezayir Dayısı Mustafa Bey'e her zamanki haracını ödedi. Tam ayrılırken Cezayir Dayısı bir elçisini padişahin İstanbul'daki sarayına götürmesini istedi. Bainbridge bu isteği kibarca reddetmeye çalışsa da Cezayir Dayısı emretti: " Sen bana haraç ödediğinde kölem oldun demektir.Bu yüzden sana canım istediği gibi emretmeye hakkım var"...

Haber Ara