Joseph Stalin'in oğlu Yakov Dzhugashvili, sorgu sırasında Almanlara "Hayatta kaldığım için babamdan utanıyorum" dedi. Teslim olan Kızıl Ordu askerlerine karşı çok olumsuz bir tavrı olan Sovyet yüksek lideri, hayatının en zor durumlarından biriyle karşı karşıya kaldı - düşman kendi oğlunu ele geçirmişti.
Yakov Dzhugashvili, Stalin'in ilk evliliğinden olan oğluydu. Annesi onu doğurduktan kısa bir süre sonra öldüğünden ve babası bütün zamanını ya devrimci mücadelede ya da sürgünde geçirdiğinden, çocuğu bir teyzesi büyüttü.
1921'de, 14 yaşındayken, (Stalin'in gerçek soyadını kullanan) Yakov Dzhugashvili, babasıyla ilk kez tanıştığı Gürcistan'dan Moskova'ya taşındı. Birbirleri hakkında hiçbir şey bilmeyen ikili arasındaki ilişkiler zordu.
Stalin, Yakov Dzhugashvili'in ilk evliliğine karşıydı ve bu, baba ile oğul arasında büyük bir tartışmaya neden oldu. Buna, Dzhugashvili'nin kişisel trajedisi de eklendi. Küçük kızının ölümünden kendini sorumlu tutan Dzhugashvili, kendini vurmaya çalıştı ama başarılı olamadı. Kremlin doktorlarının çabaları sayesinde hayatta kaldı.
Sovyet liderinin büyük oğlu, her konuda babasına her zaman karşı çıkmadı. Mesleği türbin mühendisi olan Yakov, babasının ısrarı üzerine Kızıl Ordu Topçu Akademisi'ne kaydoldu. Mayıs 1941'de, Almanya'nın SSCB'yi işgalinden bir ay önce, Kıdemli Teğmen Yakov Dzhugashvili, bir topçu bataryası komutanlığına atandı. Esaret
Savaş başladığında, Sovyet lideri, oğlunu savaştan korumak için hiçbir şey yapmadı. İkincisi, sıradan bir Kızıl Ordu komutanı olarak, babasının basit ayrılık sözlerinin katıldığı ön cepheye gitti: "Git ve savaş".
Ancak Yakov Dzhugashvili uzun süre savaşmadı. 1941 yılının Temmuz ayı başlarında, 20. Ordusu'nun birlikleri Beyaz Rusya'da teslim oldu ve 16 Temmuz'da, kaçıp kendi tarafına ulaşma girişimi sırasında Kıdemli Teğmen Cugaşvili yakalandı.
Almanlar, kimin eline düştüğünü çok çabuk anladı. Dzhugashvili, birkaç asker arkadaşı tarafından ihanete uğradı. Nazilerin, baş düşmanlarının oğlunun alenen infaz edilmesini sahnelemek gibi bir niyeti yoktu. Aksine, Dzhugashvili'yi kendi tarafına çekmek, onu propaganda kampanyalarında kullanmak ve Stalin Senior'a karşı "Stalin" Junior'ı oynamak onların çıkarına idi.
Dzhugashvili, nezaketle muamele gördü. Almanlar, sorgulamalarında sadece askeri meseleleri değil, aynı zamanda siyasi görüşlerini de sorguladılar. Stalin'in devleti yönetme yöntemlerini tartıştılar, oğluna babanın hatalarını işaret ettiler ve Bolşevizm ideolojisinin eksikliklerini vurguladılar. Ancak savaş esirini "yumuşatma" girişimlerinde hiçbir yere varamadılar ve Dzhugashvili, Almanlarla işbirliği yapmayı reddetti.
Aynı zamanda, Üçüncü Reich'ın propaganda makinesi, Stalin'in oğlunun yakalanmasıyla ilgili haberlerin SSCB'de ortak bilgi haline gelmesini sağladı. Dzhugashvili'nin sorgulamalarında özellikle iradesi dışında esir alındığını vurgulamasına rağmen, Almanlar açıkça teslimiyetinin tamamen gönüllü olduğunu ilan etti. Başlangıçta, Stalin'in kendisi olayların bu versiyonuna inanıyordu.
Mareşal için bir asker
Oğlunun hapsedilme koşulları ve esaret altındaki davranışının ayrıntıları hakkında Kremlin'e süzülen bilgilerin bir sonucu olarak, Stalin kısa süre sonra Yakov Dzhugashvili hakkındaki fikrini değiştirdi ve artık onu bir hain ve korkak olarak görmüyordu.
Dzhugashvili'yi Almanların elinden almak için birkaç kurtarma görevi düzenlendi. İç Savaş'taki yenilginin ardından İspanya'dan kaçmak zorunda kalan ve şimdi Sovyetler Birliği'nde yaşayan İspanyol Komünistler bile, gerilla ve partizan savaş deneyimleri nedeniyle operasyonlar için işe alındı. Ancak Yakov Dzhugashvili'yi serbest bırakma girişimlerinin tümü boşa çıktı.
Stalingrad savaşından sonra Almanlar, İsveçli diplomat Kont Folke Bernadotte ve Kızıl Haç'ın arabuluculuğunu kullanarak Stalin'e oğlunu Mareşal Friedrich Paulus ve Sovyet esaretinde tutulan birkaç düzine yüksek rütbeli 6. Ordu subayı ile değiştirmeyi teklif etti. Hitler, Alman halkına generalleri eve getirme sözü verdi.
Bugün, sadece Stalin'in böyle bir değiş tokuş hakkında ne düşündüğü hakkında spekülasyon yapılabilir. Savaş sonrası dönemde Sovyetler Birliği'ndeki yerleşik görüş, Sovyet liderinin Alman önerisine soğuk bir şekilde yanıt vermesiydi: "Bir askeri bir mareşalle değiştirmeyeceğim." Bununla birlikte, bu ifadeyi gerçekten söylediğine dair herhangi bir belgesel onay yok.
Mareşal Zhukov, Anılar ve Düşünceler kitabında, bir zamanlar dışarı çıktıklarında Stalin'e büyük oğlunu sorduğunu yazdı. Stalin, düşünceli bir şekilde yanıtladı: "Yakov Dzhugashvili esaretten kurtulmayacak. Faşistler onu vuracak..." Bir duraksamanın ardından ekledi: "Hayır, Yakov Anavatana ihanet etmektense ölümü tercih ederdi."
Yeterince doğru, Dzhugashvili meydan okumaya devam etti ve Almanlar tarafından iyi muamele olarak başlayan şey hızla aşırı derecede sertleşti. Sonuç olarak, onu propaganda amacıyla ya da bir mahkum takası yapabilmek için sömüremedikleri için, ona olan tüm ilgilerini yitirdiler.
14 Nisan 1943'te Yakov Dzhugashvili, kendini Sachsenhausen toplama kampındaki elektrikli dikenli tele attı ve hemen bir gardiyan tarafından vurularak öldürüldü. İntihar etmek mi yoksa kaçmak mı istediği ya da ölümünün Almanlar tarafından mı organize edildiği, bugüne kadar bir sır olarak kaldı.
Kaynak:rbth
