ADEM EYÜPOĞLU / ÖZEL HABER
Dünyanın en büyük otomobil üreticisi Çin, yıllardır uygulanan ilginç bir ticari hileyi sonlandırmak için düğmeye bastı. Üretim fazlası nedeniyle bayiler ve üreticiler, kilometre sayacı neredeyse sıfırda olan, hatta koruma filmleri dahi sökülmemiş araçları "sıfır kilometre ikinci el" statüsünde piyasaya sürecek.
1 MİLYON ADETLİK STOK FAZLASI ARAÇ
Sektör uzmanlarının tahminlerine göre, sadece 2024 yılında Çin içinde bu şekilde el değiştiren "sıfır kilometre ikinci el" araç hacmi 1 milyon adede ulaştı! Bu rakam, Çin'deki tüm kullanılmış araç pazarının yaklaşık %5'ini oluşturuyor. Üreticiler, bu yöntemle stok eritip hızla sermaye geri dönüşü sağlarken, yurt dışı pazarlar da bu araçlar için önemli bir gelir kapısı haline geldi. Verilere göre, 2024 yılında ihracatın %70 ila %80'inin bu "sıfır kilometre ikinci el" araçlardan oluştuğu tahmin ediliyor. Yani Çin, aslında düşük fiyatla, sıfır ayarında binlerce aracı küresel pazara pompalıyor.
ÇİN HÜKÜMETİ NEDEN HAREKETE GEÇTİ?
Bu durum, hem Çin içindeki resmi bayi fiyatlandırma sistemlerini bozuyor hem de yurt dışında Çin markalarının itibarını zedeliyordu. Çünkü bu araçlar, resmi satış kanalları yerine ikinci el kanallarından ihraç edildiği için, yurt dışında resmi distribütör desteği, yazılım güncellemeleri veya garanti hizmetleri olmadan satılıyor.
STOKLAR GLOBAL PAZARA AKACAK
Bu sorunları çözmek için Çin Ticaret Bakanlığı liderliğindeki dört kurum, yeni bir düzenleme yayınladı.
Yeni Kural (1 Ocak 2026): İlk tescil tarihinden itibaren 180 gün içinde ihraç edilen her araç için, üretici tarafından onaylanmış bir satış sonrası servis teyit belgesi zorunlu olacak. Bu belge, ihracatın yapılacağı ülkeyi ve araç bilgilerini içerecek.
Bu kural, ikinci el ihracatını tamamen yasaklamıyor ancak, üreticinin garanti ve servis sorumluluğunu resmi olarak üstlenmesini şart koşarak uyum maliyetini ve zorluğunu artırıyor. Bu da demek oluyor ki:
Stok Erimesi Hızlanacak: Üreticiler, 2026'dan önce bu 1 milyonluk devasa stoktan ve sürekli biriken fazla üretimden bir an önce kurtulmak istiyor. 180 günlük kural yürürlüğe girmeden önce, ellerindeki "kayıtlı ama sıfır" araçları ihraç etmeye çalışıyor.
Uluslararası Fırsat: Bu durum, düşük maliyetli, sıfır ayarındaki araçların küresel pazarda daha da agresif indirimlerle yer bulmasına neden olacak gibi duruyor.
TÜRKİYE İÇİN FIRSAT MI, YİNE Mİ ENGEL?
Bu devasa ucuz stokun, Türkiye'nin yüksek otomobil fiyatlarını aşağı çekme potansiyeli Türk tüketicisi için büyük bir umut kaynağı olabilir. Ancak, mevcut Çin Tebliği ve gümrük düzenlemeleri burada kritik bir rol oynuyor:
Yüksek Gümrük Duvarı: Çin menşeli binek otomobiller (özellikle elektrikli olanlar), Türkiye'ye girişte yüksek ek mali yükümlülüklerle (Elektrikli araçlarda %40, benzinli/dizel araçlarda %50'ye varan ilave gümrük vergisi) karşılaşıyor.
Servis Şartı Engeli: Türkiye, Çin'den elektrikli otomobil ithal edecek firmalara 7 bölgede 20 yetkili servis kurma gibi ağır şartlar getiriyor. Çin'in 2026'da getireceği servis zorunluluğu, teorik olarak bu durumu kolaylaştırabilir gibi görünse de, Türkiye'deki kural daha kapsayıcı ve zorlayıcı.
Çin'in elindeki 1 milyon adetlik "sıfır kilometre ikinci el" araç stoğu, dünyanın dört bir yanındaki otomobil fiyatlarını baskı altına alabilecek dev bir potansiyel. Ancak mevcut gümrük vergileri ve tebliğ şartları nedeniyle, bu ucuz ve sıfır ayarındaki araçların Türkiye pazarına cazip fiyatlarla ve kolayca girmesi ne yazık ki pek mümkün görünmüyor. Türk tüketicisi, küresel pazardaki bu büyük ucuzlama dalgasını, yine yüksek vergiler ve ithalat engelleri nedeniyle uzaktan izlemek zorunda kalabilir.