Peki nasıl oluyorda temel ekonomik göstergeler bozukken borsada işlem gören şirketlerin değeri ve hisseleri artıyor. Öncelikle şunu bilmek gerekir: Normal şartlar söz konusu olduğunda şirketlerin değeri dolasıyla hisse senetleri artar.
En kritik soru bu ortamda şu: " Ekonomiye ilişkin tüm veriler olumsuzken, ciddi fonlar, yatırım yapılamaz seviyesine düşen kredi notu nedeniyle ülkemize yeni yatırım yapamıyorken, ne oluyor da borsa yükseliyor? "
GÖSTERGELER İYİ ANALİZ EDİLMELİ
Üreticiler, tüketiciler, gibi ekonominin geleceğine ilişkin beklentilerini ölçmek için Merkez Bankası ve TÜİK tarafından gerçekleştirilen anketler, endeks çalışmalarının sonuçları, resmi ağızlardan sıklıkla dile getirilen bu varsayımı doğrular nitelikte değil. Yabancı yatırımcıları yönlendiren temel veriler olan, finans kuruluşları tarafından yayınlanan raporlar ve kredi kuruluşlarının notları açısından da benzer bir tablo söz konusu. Bu durumda, borsa endeksinde gerçekleşen artışın nedenini, ‘ne oluyor da borsa bu kadar artıyor' sorusunun yanıtını farklı bir noktada, ekonominin genel durumundan öte, Borsa İstanbul özelinde aramak gerekiyor.
BORSA İSTANBUL VERİSİ GERÇEĞİ GÖSTERİYOR
Bu çerçevede, yapılması gereken ilk şey, borsada işlem gören hisselerin Fiyat/Kazanç (F/K) ve Piyasa Değeri/Defter Değeri (PD/DD) oranlarına bakmak. İnternette yapılacak kısa bir arama sonucunda, Borsa İstanbul'da işlem gören hisse senetlerinin F/K ve PD/DD oranlarına ve bu parametreler çerçevesinde gerek tek tek hisseler gerekse borsa İstanbul'un geneline ilişkin yapılmış onlarca değerlendirmeye, yoruma ulaşmak mümkün. Kişisel görüşüm, hisseler bazında farklılıklar olsa da, genel olarak tablonun borsa endeksindeki artışı destekler nitelikte olmadığı yönünde.
Yapılması gereken ikinci şey, yüzde 60'dan fazlası, yabancı para bozdurarak Borsa İstanbul'dan hisse alan yabancı yatırımcıların elinde olan BIST 100 endeksinin durumunu, sadece TL cinsinden değil yabancı para cinsinden de izlemek, hisse fiyatlarında ve borsanın genelinde yaşanan değişimleri yabancı para cinsinden de analiz etmek.
TEMEL GEREKÇE TL'NİN DEĞER KAYBI
Bu noktada, ekonominin bu günü ve geleceğine ilişkin olumlu algı ve verilerle desteklenmeyen, esas olarak hisse fiyatlarının dolar bazında oldukça düşük olmasından ve TL'nin dolar karşısında, oldukça sınırlı da olsa değer kazanmış olmasından kaynaklandığını düşündüğümüz bu kısıtlı yükseliş sürecinin devam edip etmeyeceği sorusunu yanıtlamak uygun olacaktır.
