Gazeteci Oliver Hasenkamp, on iki bağımsız Pasifik ada eyaletinde yaşanan gelişmelere dikkat çekiyor. Hassenkamp, "Okyanusya'daki en büyük bölgesel forum çöküyor. Bunun iklimin korunmasına yönelik sonuçları var ve ABD ile Çin arasındaki güç mücadelesini körüklüyor. Pasifik eyaletleri şu anda bölgelerine adını veren okyanus kadar huzursuz" diyor.
Gazeteci Oliver Hasenkamp'ın 'ipg-journal.de' kaleme aldığı, "Cennette Sorun" başlıklı analiz yazısı şöyle:
Küçük boyutlarına rağmen, on iki bağımsız Pasifik ada eyaleti - Fiji, Kiribati, Marshall Adaları, Nauru, Palau, Papua Yeni Gine, Solomon Adaları, Samoa, Tonga, Tuvalu, Vanuatu ve Mikronezya Federal Devletleri'nin oyları Birleşmiş Milletler'de (BM) önemli önemli bir blok oluşturuyor.
Kendileri için önemli olan ve ahlaki bir vicdan olarak görüldükleri uluslararası iklim müzakerelerinde Cook Adaları ve Niue'de iki Pasifik devleti daha yer alıyor.
Müzakerelerde itici güç olarak gösterdikleri çabalar olmasaydı, Paris İklim Anlaşması şu anki haliyle, özellikle de mümkünse ortalama sıcaklık artışını 1,5 ° C ile sınırlandırma hedefi olmayacaktı. Her şeyden önce, Fiji'nin girişimiyle, Pasifik eyaletleri son yıllarda iklim politikasının ötesinde, örneğin son zamanlarda BM Nükleer Silahları Yasaklama Anlaşması müzakerelerinde giderek daha fazla özgüvenli göründüler .
Ancak bu şimdilik geçmişte kalmış olabilir. Geçtiğimiz birkaç hafta içinde, bölge devletleri arasında ve özellikle uluslararası liderleri Fiji'ye o kadar çok güven kaybedildi ki, anlaşmazlıklara bir çözüm olmadan daha fazla işbirliği düşünülemez. Şubat ayının başında, Pasifik'in kuzey kesimindeki Kiribati, Nauru, Marshall Adaları, Palau ve Mikronezya Federal Devletleri'ndeki beş Mikronezya eyaleti, en önemli bölgesel organizasyon olan Pasifik Adaları Forumu'ndan (PIF) ayrıldı. Palau, büyükelçiliğini Fiji'den bile geri çekti. Diğer ortak kurumlarla ilgili artan anlaşmazlığın gösterdiği gibi, forumda kalan devletler de daha önce nadiren olduğu kadar derin bir şekilde bölünmüş durumdalar.
Okyanusya'daki işbirliği krizinin, mevcut tırmanışa, yani Cook Adaları eski Başbakanı Henry Puna'nın Forum Genel Sekreteri olarak seçilmesine yönelik tetikleyicinin çok ötesine geçen karmaşık bölge içi nedenleri var. Bu nedenle, mevcut kriz için tek bir neden arayışı hiçbir yere götürmez. Gerçek şu ki: Çatışma hatları bölge boyunca çok boyutlu olarak ilerliyor; örneğin Melanezya, Mikronezya ve Polinezya alt bölgeleri arasında, bir yandan ada devletleri ve yine forumun bir parçası olan Avustralya ve Yeni Zelanda arasında, diğeri Fiji ile Samoa arasında, her ikisi de kendi başlarına bölgesel liderlik rolü oynadığını iddia ediyor.
Okyanusya'da, dünyanın diğer bölgelerinden daha fazla, devlet başkanları ile hükümet arasında kişisel bir güven ilişkisi temel öneme sahiptir.
Bölünme trajik; çünkü ada devletleri kendileri için en önemli olan iklim değişikliği ve sürdürülebilir kalkınma konularında benzer pozisyonlar almaya devam ediyor. Ancak dünyanın diğer bölgelerinden daha fazla, devlet başkanları ile hükümet arasındaki kişisel güven ilişkisi Okyanusya'da temel bir öneme sahiptir. Bu nedenle, tırmanışın zamanlaması tesadüf değil: dünyanın dört bir yanındaki diplomatlar, Covid-19'un işlerine getirdiği zorlukları rapor ediyorlar . Okyanusya'da salgın başka yerlere göre daha az şiddetli olsa bile, orada aylardır fiziksel toplantılar mümkün olmadı.
Bununla birlikte, bölgesel işbirliği, devlet başkanları ve hükümet arasında doğrudan iletişim ile üst düzey toplantılara dayanmaktadır. Bu her zaman şeffaf olmayabilir, ancak bölgenin devletlerini bir arada tutmada etkili oldu. Bu topluluk duygusu yaratmadan, bölgesel birim artık pandeminin kurbanı oldu. Pasifik eyaletleri şu anda bölgelerine adını veren okyanus kadar huzursuz.
Mevcut bölünme, Okyanusya'yı güçlü devletlerin çıkarlarının bir oyuncağı haline getirecek ve ABD ile Çin arasındaki nüfuz konusundaki anlaşmazlığı daha da körükleyecektir. Dünya yüzeyinin neredeyse üçte birini kaplayan ve Asya ile Amerika arasında bir "tampon bölge" oluşturan ada bölgesinin stratejik önemini kabul ettiler. Ada devletlerinin geniş deniz bölgeleri de burada depolanan kaynaklar nedeniyle giderek daha önemli hale geliyor.
Avustralya ve Yeni Zelanda bölgesel hegemonik devletler olarak rollerini çoktan yitirmişlerdir - ada devletlerinin iklim değişikliğine destek olmamasından kaynaklanan hayal kırıklığı ve her iki devletin bölgesel kurumlardaki mali hâkimiyeti buna katkıda bulunmuştur. Bu, Çin'in nüfuzunu genişletme hırsını güçlendirdi: Tayvan'ı tanıyan çok sayıda ada devleti, şimdi sadece Marshall Adaları, Nauru ve Palau ve Tuvalu kaldı. Çin, Fiji, Papua Yeni Gine, Tonga ve Vanuatu ile yakın askeri işbirliğini sürdürüyor; Çin deniz üsleri inşa etme planlarına dair raporlar her zaman var .
Mevcut bölünme muhtemelen Okyanusya'yı güçlü devletlerin çıkarlarının bir oyuncağı haline getirecek ve ABD ile Çin arasındaki nüfuz konusundaki anlaşmazlığı daha da körükleyecektir.
ABD'nin, daha çok Çinlilere açık olduğuna inanılan Puna'nın seçilmesini önlemek için hâlâ kendileriyle yakından ilişkili olan eski Mikronezya kolonilerine (şimdi Federal Devletler, Marshall Adaları ve Palau) baskı yapması oldukça olası etki. Bu aynı zamanda gerçekten müttefik olan ABD ile yeni Genel Sekreteri destekleyen Avustralya ve Yeni Zelanda arasında açık bir sürtüşmeye yol açmaktadır.
Minimum bölgesel uyum olmadan, bölge dışındaki daha güçlü devletlerle ikili ilişkilerin yeniden büyümesi muhtemeldir. Pasifik Adaları Forumu ile birlikte çalışan ancak bunun dışında bölgede rapor edecek çok az şeyi olan Avrupa Birliği'nin bundan hoşlanması pek olası değil. Küçük Ada Devletlerininki (AOSIS) gibi küresel ittifaklar da iklim politikasında bölgesel bölünmeyi hissetme eğilimindedir.
Forumun tek başına önemini yitirmiş olması, uluslararası iklim politikasının zayıflamasını temsil etmektedir.Geçmişte forum, ada devletlerinin en büyük frenlerden biri olan Avustralya'dan tavizler almaları için önemli bir ilham kaynağı ve platform görevi görmüştür.
Uluslararası düzeyde, bölgesel bölünme, ada devletlerinin küçük ada devletleri değil, büyük okyanus devletleri oldukları yönündeki anlatısını baltalıyor. Çünkü devletlere uluslararası alanda giderek artan bir özgüven kazandıran bu anlatı, yalnızca geniş deniz bölgelerine değil, aynı zamanda okyanusun ayıran değil, birleştiren bir şey olduğu fikrine de dayanıyor.
Sadece forumun öneminin yitirilmesi, uluslararası iklim politikasının zayıflamasını temsil ediyor.
Pasifik devletlerinin liderleri Fiji'ye duydukları güvenin, uluslararası düzeyde giderek daha görünür ve bağımsız bir Pasifik politikası izleme çabalarını yavaşlatması muhtemeldir. Bu, Fiji'nin bölgesel kurumlar aracılığıyla etkisini giderek daha fazla kullanmaya çalıştığı gerçeğine katkıda bulundu. Bölgedeki diğer eyaletler, kendisini yıllarca Pasifik'te her iki eyaletin de rakibi olarak konumlandırmış olsa da, artan personel kararında Avustralya ve Yeni Zelanda ile anlaştığı için Fiji'ye kızıyorlar. Bu Fiji için de acı bir durum.
Geçmiş, Pasifik'teki siyasetin hızlı ilerlediğini ve beklenmedik kıvrımlar ve dönüşler üretebileceğini göstermiştir. Avustralya ve Yeni Zelanda'nın başlattığı askeri darbe sonucunda Fiji'nin 2009'da forumdan uzaklaştırılması, ironik bir şekilde adaların Avustralya ile artan hayal kırıklığı nedeniyle işbirliğini zayıflatmak yerine uluslararası düzeyde bağımsız hareket etmesine yol açtı.
Ancak bu sefer, bölgedeki güven kaybı ve kırılma yaşandıkça zorlukların çok daha büyük olması muhtemeldir. Devlet ve hükümet başkanları doğrudan görüşmelere devam edebilirlerse, eyaletlerin kendilerini yeniden bir araya getirecekleri göz ardı edilemez. Geçmişte, bölgedeki münferit ülkeler arasında anlaşmazlıklar olması durumunda, sembolik uzlaşma törenleri, yok edilen güveni yeniden inşa etmeye yardımcı oldu.
Avrupa'da, bölgede olup bitenleri yakından takip etsek iyi olur. Pasifik ada devletlerinin, yalnızca Çin ve ABD çıkarları orada çarpıştığında ilgiden yararlandığı görüşünden kendimizi kurtarmalıyız. İki büyük devletin iktidar çıkarları, bölgenin stratejik öneminin nedeni değil, güvenlik politikası, iklim koruma veya çok taraflı anlaşmaların bir göstergesidir.
Yazar hakkında:
Oliver Hasenkamp, 2012'den beri Pazifik-Netzwerk eV'nin yönetim kurulu üyesidir ve 2015'ten 2019'a başkanlık yapmıştır. Halen Alman Birleşmiş Milletler Topluluğu'nda kalkınma, iklim ve sürdürülebilirlik için halkla ilişkiler görevlisidir.
Kaynak: ipg-journal.de
