Meltem Suat Timeturk Dış Haberler Servisi/Özel
Almanya Şansölyesi Friedrich Merz'in ev sahipliğinde Berlin'de toplanan Ukrayna ve ABD heyetleri, iki yıldır süren kanlı savaşı sona erdirecek diplomatik formülde büyük ölçüde uzlaştı. Kiev ve Moskova arasındaki barış anlaşması taslağının maddelerinin yüzde 90 oranında tamamlandığı bildirilirken, görüşmelere damgasını vuran gelişme Zelenskiy'nin tutum değişikliği oldu. Ukrayna lideri, toprak bütünlüğü konusundaki anlaşmazlıklara rağmen, Batı'dan alınacak güçlü güvenlik garantileri karşılığında NATO üyeliği hedefini rafa kaldırmaya hazır olduğunu belirtti.
"Acı Verici" Uzlaşı ve Miami Randevusu
Berlin'deki görüşmelerin perde arkası ve masadaki 28 maddelik planın detayları şu şekilde şekilleniyor:
Tarihi Takas: NATO Yerine "İkili Güvenlik Paktı" Zelenskiy, 2019'da anayasaya giren "NATO'ya tam üyelik" hedefinden ilk kez bu kadar net bir sapma gösterdi.
Şart: Kiev, bu tavizi ancak ABD ile NATO'nun 5. Maddesi (birine yapılan saldırı hepsine yapılmıştır) benzeri, bağlayıcı bir ikili savunma anlaşması imzalanması durumunda verecek.
Ek Garantiler: Ayrıca Avrupa ülkeleri, Kanada ve Japonya'dan ek güvenlik taahhütleri talep ediliyor.
Trump'ın "Noel Hedefi" ve Özel Ekibi ABD tarafı süreci hızlandırmak için tam saha pres yapıyor.
Heyet: Görüşmeleri Trump'ın Özel Temsilcisi Steve Witkoff ve damadı Jared Kushner yürüttü. NATO Avrupa Komutanı General Grynkevich de masadaydı.
Takvim: Trump yönetimi, 25 Aralık'a kadar bir anlaşma sağlayarak bunu dünyaya "Noel hediyesi" olarak sunmayı hedefliyor. Bir sonraki teknik görüşme hafta sonu Miami'de yapılacak.
"Toprak Sorunu" ve Dondurulmuş Savaş Zelenskiy, Şansölye Friedrich Merz ile yaptığı açıklamada toprak sorununun "karmaşık ve acı verici" olduğunu kabul etti.
Strateji: Ukrayna, cephe hatlarının dondurulması (frozen conflict) fikrini ABD'ye kabul ettirmeye çalışıyor. Bu, işgal altındaki toprakların hukuken değil ama fiilen Rusya kontrolünde kalabileceği anlamına geliyor.
Avrupa'da Çatlak ve AB Havucu Barış planı, Ukrayna'nın 2027'ye kadar AB'ye hızlandırılmış katılımını öngörüyor. Ancak Avrupa başkentleri bu konuda bölünmüş durumda:
Finansman Krizi: Rusya'nın dondurulan varlıklarının Ukrayna'ya verilmesi konusunda Macaristan, İtalya ve Belçika gibi ülkeler muhalefet şerhi koydu.
Gerçekçilik: Bazı Avrupalı diplomatlar 2027 tarihini "imkansız" bulurken, bazı ülkeler Trump'ın baskısı nedeniyle Brüksel'i bypass edip doğrudan Washington ile görüşmeyi tartışıyor.
Realpolitik Dönemi ve "Kore Modeli"
Berlin Zirvesi, savaşın "idealist" evresinden (tam zafer), "realist" evresine (hayatta kalma ve uzlaşı) geçildiğini gösteriyor.
Zelenskiy'nin "NATO" Kartını Oynaması
Ukrayna liderinin NATO üyeliğinden vazgeçme sinyali, savaşın başından beri Rusya'nın en temel "casus belli" (savaş nedeni) argümanını elinden almayı hedefliyor.
Anlamı: Zelenskiy, NATO üyeliğinin kısa vadede gerçekleşmeyeceğini kabullendi. Bunun yerine, ABD ile yapılacak ikili bir anlaşmayı, Rusya'yı gelecekteki saldırılardan caydıracak daha "gerçekçi" bir kalkan olarak görüyor. Bu, aynı zamanda Rusya'nın "tarafsız Ukrayna" talebine bir cevaptır.
ABD'nin Acelesi ve Trump Faktörü
Trump yönetiminin Witkoff ve Kushner gibi "aileden ve güvenilir" isimleri sahaya sürmesi, konuya verdiği önemi gösteriyor.
Noel Baskısı: 25 Aralık tarihi, diplomatik süreçler için çok sıkışık bir takvimdir. Bu acele, Washington'ın Ukrayna dosyasını bir an önce kapatıp, kaynaklarını ve dikkatini Asya-Pasifik'e (Çin) veya Ortadoğu'ya kaydırma isteğinden kaynaklanıyor.
"Kore Senaryosu" Masada
Haberde geçen "toprak sorunu konusundaki görüş ayrılığı" ve "cephe hatlarını dondurma" ifadeleri, Ukrayna'nın fiilen bölünmesini öngören bir senaryoya işaret ediyor.
Model: Tıpkı Kuzey ve Güney Kore gibi, savaşın bir barış anlaşmasıyla değil, mevcut sınırların kabul edildiği (ancak resmiyette tanınmadığı) bir ateşkesle bitmesi planlanıyor. Zelenskiy, kaybettiği toprakları askeri yolla geri alamayacağını görerek, elinde kalan "özgür Ukrayna"yı Batı'ya entegre etmeye odaklanıyor.
Moskova'nın "Bekle ve Gör" Taktiği
Rusya, sahadaki askeri üstünlüğüne güvenerek acele etmiyor.
Çekinceler: Kremlin, Zelenskiy'nin ABD'den alacağı güvenlik garantisinin niteliğini görmeden imza atmayacaktır. Eğer bu garanti, NATO'nun 5. Maddesi kadar güçlüyse, Moskova bunu "NATO üyeliğinin arka kapıdan gerçekleşmesi" olarak yorumlayıp reddedebilir. Peskov'un "özel değerlendirme gerekir" sözü bu şüpheyi yansıtıyor.
Yorum Yap