Meltem Suat Timeturk Dış Haberler Servisi/Özel

Ukrayna Ulusal Güvenlik ve Savunma Konseyi Başkanı Rüstem Umerov, Rusya Federasyonu ile esir takası sürecini yeniden canlandırmak amacıyla Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) üzerinden yoğun istişareler yürüttüklerini bildirdi. Umerov, yapılan müzakereler sonucunda tarafların, daha önce askıya alınan İstanbul mutabakatlarını yeniden devreye sokma konusunda uzlaştığını ve bu kapsamda 1200 Ukraynalı esirin serbest bırakılmasının planlandığını duyurdu. Umerov, tüm prosedürel ve örgütsel hususları netleştirmek amacıyla yakında teknik istişarelerin yapılacağını ekledi.

Askıya Alınan Süreç ve Barış Müzakerelerinin Çıkmazı

Yeni esir takası girişimi, taraflar arasındaki barış müzakerelerinin askıya alındığı ve savaşın "en karanlık anında" olduğu yönündeki değerlendirmelerin yapıldığı bir döneme denk geldi.

Esir Takası Geçmişi ve Mevcut Durum

1200'e Karşı 1200 Formülü: Rusya ve Ukrayna, 23 Temmuz'da İstanbul'daki üçüncü tur görüşmelerin ardından "1200'e karşı 1200" formülüyle esir takası yapma konusunda anlaşmıştı. Bu anlaşma kapsamında taraflar, Ağustos ve Ekim aylarında karşılıklı olarak asker ve sivil vatandaşları iade etmişti.

Askıya Alınma Nedeni: Ekim ayından sonra yeni takaslara dair herhangi bir bilgi paylaşılmamış ve İstanbul'daki temaslar savaşın bitirilmesi sürecinde bir ilerleme sağlayamamıştı.

Barış Müzakerelerindeki Çıkmaz

Ukrayna'nın Pozisyonu: Ukrayna Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Kislitsa, 12 Kasım'da Rusya ile barış müzakerelerinin askıya alındığını açıklamıştı. Kislitsa, "diktatörü temsil eden" bir heyetle verimli diyalog yürütmenin imkânsız olduğunu, Rus heyetinin "son derece katı bir yetkiyle" geldiğini iddia etmişti.

Rusya'nın Talepleri: Rus heyeti, ateşkese yanaşmamış ve Putin'in beş işgal bölgesinin tamamında tam kontrol ile Ukrayna ordusunun sayısının sınırlandırılması yönündeki taleplerini yinelemişti. Rusya Dışişleri Bakanlığı, ise Türkiye'de ikili müzakereleri yeniden başlatmaya hazır olduğunu duyurmuş ve "topun Ukrayna'da olduğunu" öne sürmüştü.

Türkiye'nin Değerlendirmesi

Savaşın "En Karanlık Anı": Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, 15 Kasım'da yaptığı açıklamada, savaşın sona yaklaşmakta olduğunu ancak her iki tarafın da birbirinin altyapısını yok etmeye odaklandığı "en karanlık ana" girildiğini belirtmişti.

Çözüm İnancı: Fidan, "Bir çıkmaz oluştu. Kimse bir yere ilerleyemiyor, hiçbir şey yaşanamıyor" dese de, Moskova ile Kiev arasında yeni bir müzakere turuna inandığını ve arabulucu tarafların bu konu üzerinde çalıştığını vurgulamıştı.