Dolar

32,3325

Euro

35,1382

Altın

2.242,19

Bist

8.702,35

ANALİZ - Afganistan barış sürecinde ateşkes çıkmazı

Katar'da devam eden Afganlar arası doğrudan barış müzakerelerinde Afgan hükümeti ateşkesin süratle sağlanmasını beklerken Taliban silahlı gücünün varlığını bir koz olarak kullanmak niyetinde- Afganistan halkı, ülkede büyük yıkıma yol açan iç savaşın sona ermesini ümitle beklerken ateşkesin zamanlaması da dahil olmak üzere siyasi sistemin biçimi, temel hak ve özgürlükler düzeni gibi birçok konuya

4 Yıl Önce Güncellendi

2020-09-22 11:15:01

ANALİZ - Afganistan barış sürecinde ateşkes çıkmazı
ALİL SİLAHŞÖR- Afgan hükümetinin müzakere heyeti üyeleri, BM, Avrupa Birliği, İslam İşbirliği Teşkilatı, NATO yetkilileri ile bazı ülkelerin dışişleri bakanları 12 Eylül'de Katar'ın başkenti Doha'da başlayan Afganlar arası müzakerelerin açılışında şiddetin azaltılmasına ve ülke genelinde kalıcı ateşkesin süratle sağlanmasına vurgu yaptı.

Taliban buna rağmen ateşkesin daha sonraki görüşmelerdeki tartışmaların bir parçası olacağını belirterek silahlı gücünün varlığını bir koz olarak kullanmak niyetinde olduğunu göstermiş oldu. Önümüzdeki günlerde de ABD'nin her iki taraf üzerindeki baskısı devam edecek gibi görünse de Taliban, ateşkesin grubun müzakere masasındaki yaklaşımını zayıflatacağını savunarak şimdiye kadarki görüşmelerde Afganistan'daki çatışmalar ve şiddet olaylarının sürdürülmesini bir koz olarak kullanmakta kararlı görünüyor.

Taliban ve ABD'nin yaklaşık 18 aylık müzakereleri sürerken BM Taliban'ın bazı üst düzey üyelerini kara listeden çıkardı. ABD ile Taliban arasında 29 Şubat 2020'de Katar'ın başkenti Doha'da yapılan anlaşmayla birlikte Taliban, Afganistan hapishanelerinde tutulan 400 "tehlikeli" üyesinin de aralarında olduğu 5 binden fazla üyesinin serbest bırakılmasını sağlamayı ve özellikle bu kapsamda, Hakkani örgütü lideri Celaluddin Hakkani'nin oğlu Enes Hakkani'yi Afgan Ulusal Güvenlik Başkanlığı'nın hapishanesinden kurtararak Katar'a götürmeyi başardı.

Taliban ateşkesi kabul ettiğinde, bu ateşkesin uzatılması için uluslararası toplumun baskısının artacağından endişe ediyor. Ayrıca, Taliban, müzakerelerin başarısız olması durumunda, bu süreç boyunca devam eden ateşkeste üyelerinin savaşma motivasyonunu kaybetmesinden de korkuyor.

- Siyasi sistem hedefleri farklı

Afgan hükümeti ile Taliban arasındaki kırmızı çizgilerin birbirinden çok uzak olduğu göz önüne alındığında, ilk yüz yüze görüşmeler beklenenden çok daha iyiye doğru gidiyor, ama Afgan halkı dünyanın en ölümcül savaşlarından biri olarak nitelendirilen çatışmaların sona ereceğini ümitle beklerken ateşkesin zamanlaması da dahil olmak üzere siyasi sistemin biçimi, temel hak ve özgürlükler düzeni gibi birçok konuya dair anlayışlarda derin farklılıklar var. Bunun yanı sıra Katar'da başlayan ve Afganistan İslam Cumhuriyeti temsilcileri ile daha önce "terörist grup" veya "isyancı" olarak nitelenen ve "Afganistan İslam Emirliği" olarak bilinen Taliban üyeleri arasındaki toplantı, Afgan barış sürecine dair de genel bir fotoğraf veriyor.

Diğer taraftan Taliban örgütü temsilcileri, Afganistan için somut bir siyasi perspektif sağlamaları gerektiğinden, bu görüşmeler Taliban için de bir meydan okuma mahiyetinde. Şu ana kadar belirsiz bir yaklaşım sergileyen grubun Afganistan'da "kapsayıcı" ve "İslami" bir hükümet kurma hedeflerine tutunmaya devam ettiği görülüyor.

Afganistan iç savaşı sırasında silahlı bir grup olarak ortaya çıkan Taliban, son 25 yılda ülkenin en etkili siyasi aktörlerinden biri haline geldi ve şu anda Afgan hükümetini tanımamasına rağmen, temsilcileriyle ülkenin geleceği konusunda görüşüyor.

Doha'da devam eden birinci tur müzakerelerin ilk gününde taraflar, bir sonraki toplantıda görüşülecek konuları ve müzakere esaslarını belirleyerek ortak bir sekretarya oluşturdu. İki tarafın da ateşkes ve Afganistan'da uzun süredir devam eden savaşı sona erdirme amaçlı siyasi bir anlaşma üzerinde görüşmesi bekleniyor.

Haber Ara