Kamu Başdenetçisi Nihat Ömeroğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, vatandaşların idareden kaynaklanan sorunlarını şikayet edebilecekleri ombudsmanlıkla Türkiye'nin yaklaşık 2,5 yıl önce karşılaştığını anlattı.
Devletin bu kurumla kendini halkın denetimine açtığını belirten Ömeroğlu, kamu denetçiliğinin mahkeme öncesi son durak olduğunu, problemleri çözülen vatandaşların mahkemeye gitmelerine gerek kalmadığını dile getirdi.
Yargının işini hafifletmeyi ve insan haklarına dayalı iyi yönetim konusunda idareye katkıda bulunmayı amaçladıklarını ifade eden Ömeroğlu, şunları kaydetti:
"Vatandaşlarımız hiçbir ücret ödemeden idarenin her türlü eylem ve işlemini, bunu yapan kamu görevlisinin tutum ve davranışlarını şikayet edebilir. Eğer idarenin yanlışı varsa, buna dikkat çekiyoruz. Hatalı davranmışsa 'bunu kabul edin' diyoruz. Vali, emniyet müdürü, polis, müsteşar olabilir. Tavsiyelerimize uyanlar da oluyor, kendi gerekçelerini sunanlar da... Vatandaşın dava açma hakkı kaybolmuyor. Vatandaşlar, verdiğimiz tavsiye kararına idare uymadığı takdirde mutlaka mahkemeye gitsin. Biz her şeyi araştırılmış, gerekçesi, içtihatları konulan bir hukuki metin hazırlıyoruz. Vatandaşlardan ricam çekinmeden haklarını araştırsınlar. 80 milyona yakın bir ülkede bireyle idare arasında sorun çıkması son derece normal. Bireyin ihlal edildiğini iddia ettiği hakları için buradayız. Bize çok rahatlıkla gelebilirler."
Ömeroğlu, idarenin verdikleri tavsiye kararına 30 gün içinde uyması gerektiğini, tersi durumda ise gerekçesini bildirdiğini belirtti.
Öncelikle amaçlarının idareyle olan sorunu uzlaşmayla çözmek olduğunu vurgulayan Ömeroğlu, bunun olmaması durumunda sırasıyla ön inceleme, inceleme ve araştırma aşamasına geçtiklerini, başvuruyla ilgili en fazla 6 ay içinde karar verilmesi gerektiğini söyledi.
- Yüzde 60'ı internet üzerinden
Kamu Başdenetçisi Nihat Ömeroğlu, açıldığı günden bu yana kurama 16 bin 300 civarında başvuru yapıldığını ifade ederek, batılı ülkelerle kıyaslandığında sayının az olduğunu ifade etti.
2013'te 7 bin 600, 2014'te 5 bin 600, bu yılın ilk 6 ayında ise 3 binin üzerinde başvuru olduğunu belirten Ömeroğlu "İdare, verdiğimiz tavsiye kararlarına mümkün mertebe uydukça başvurunun artacağını düşünüyorum" dedi.
Başvuruların yaklaşık 15 bininin sonuçlandığını, şu an 870 civarında şikayetin incelendiğini dile getiren Ömeroğlu, şöyle devam etti:
"Kararların yüzde 44'ü gönderme kararları. Yani yasaya göre, müracaattan önce idari başvuru yollarını tüketme zorunluluğu var. İdareden alınan olumsuz kararın ardından kamu denetçiliğine müracaat edilmesi gerekiyor. İdare 60 gün içinde cevap vermek zorunda. Vermezse reddedilmiş sayılır ve bize müracaat yolu açılır. Yani yüzde 44'ü ilgili idareye gönderilen başvurular. Vatandaş idare reddetmişse bize başvurabilir. Başvuruların yüzde 38'i de incelenemezlik kararlarıdır. Eğer şikayet konusu yargı tarafından çözülmüşse biz artık buna bakamıyoruz. Ya da bu konuyla ilgili kurumumuza gelmişse biz çözmüşsek yine bakamıyoruz. Başvuruların yüzde 60'a yakını da internet sitesi üzerinden yapılıyor."
- İmar, ruhsat, proje şikayetleri ağırlıkta
İstanbul'da da ofis açmaya karar verdiklerini kaydeden Ömeroğlu, "Yasanın temelinde etkin bir şikayet mekanizmasının çalıştırılması var. Biz de bunu hukuka, hakkaniyete ve insan haklarına bağlı olarak inceler, araştırır gerektiğinde idareye tavsiyelerde bulunuruz. Amacımız, vatandaşın ayağına kadar hizmeti götürmek, haklar kültürünü yaymak, İstanbul idareleriyle bireylerin sorunlarını yerinde çözmek" dedi.
İstanbul'dan gelen yaklaşık 3 bin civarındaki şikayetin daha çok mahalli idarelerle ilgili olduğunu ifade eden Ömeroğlu, imar konuları, proje ve ruhsatla ilgili şikayet yapıldığını söyledi.
Belediyelerle ilgili şikayetlerde gecekondu sahiplerinin haklarının yendiği iddiasını dile getirdiklerini, bazılarının da vakıf arazisinde ücret ödediklerini belirttiklerini vurgulayan Ömeroğlu, yaklaşık 1,5 ay önce İstanbul'da açılan ofise 35 başvuru yapıldığını kaydetti.
- "Kocam çocuğumu kaçırdı"
Nihat Ömeroğlu, kamunun sivil toplum kuruluşu gibi çalıştıklarını dile getirerek, gelen şikayetlerde ilk sırayı kamu personel rejiminin aldığını söyledi.
Bunu ÖSYM sınavları, eğitim ve öğretim, gençlik ve spor, orman, su, çevre ve şehircilik, çalışma ve sosyal güvenlik alanlarının takip ettiğini açıklayan Ömeroğlu, kamuda çalışanların idareyi "intibakım yanlış yapıldı, emekli maaşım az veriliyor, malulen emekli olmam gerekir, yanlış disiplin cezası verildi, atamamı yapmadınız" gibi konularda şikayet ettiklerini vurguladı.
Başdenetçi Ömeroğlu, gelen ilginç şikayetleri de şöyle sıraladı:
"O kadar ilginç şikayetler geliyor ki bazen ben de şaşırıyorum. Bir vatandaşımız '2,5 yaşındaki çocuğumu kocam kaçırdı. Kocam IŞİD üyesi, bulun getirin' diyor. Bir mahallede 'çocuklarımızın oyun oynayacak parkları yok, bütün gün evdeler, bize park yapın' diyorlar. Vatandaş kordon boyunda gidiyormuş. 2 adam 'polisim' diyerek buna eylemde bulunmuş. 'Polisten korktuğum için bir şey diyemedim. Devlet benden özür dilesin' diyor. Yine başka birisi 'mahkemede kazandım, idare uygulamıyor' diyor. Biz dönem dönem mahkeme kararlarının bile uygulanmakta zorluk çektiği bir idari yapıdan geliyoruz. Tavsiye niteliğinde karar veren ombudsmanın işi de kolay değil."
