Cumhurbaşkanlığı adayı Lübnan Güçleri Lideri Caca, dün akşam saatlerinde sürpriz bir şekilde iç savaş sırasındaki kanlı düşmanı ve cumhurbaşkanlığı koltuğu için 20 aydır mücadele ettiği Avn'ı cumhurbaşkanlığı adaylığında destekleyeceğini açıkladı.
İki taraf arasında yakın zamandaki yoğun mekik diplomasisinden sonra ortaya çıkan Caca'nın hamlesi, Hizbullah'ın da içinde yer aldığı 8 Mart Bloğunun adayı Avn için rakibi Maruni Hristiyan bir partiden gelmesi yönüyle önem taşıyor ancak bu henüz krizin sona erdiğinin habercisi değil.
İkili dün kameraların karşısına geçtiklerinde kelimelerini dikkatle seçerken, Caca'nın açıkladığı cumhurbaşkanlığı programında Lübnan'ın "savaşçıların ve silahların iki yönlü hareketinin gerçekleştiği bir merkez olmasının engellenmesi gerektiği" maddesine Hizbullah'ın müttefiki Avn da katıldığını açıkladı.
Mişel Avn'ın eski düşmanı ve yeni müttefiğinden aldığı bu destek, cumhurbaşkanlığı seçimini garantilemiyor. Avn'ın içinde yer aldığı 8 Mart Bloğundaki partilerin fire vermesi halinde, parlamentoda yüzde elli birlik çoğunluğu elde edip cumhurbaşkanı seçilebilmesi zora giriyor.
Avn'a dün desteğini açıklayan, Caca'nın liderliğini yaptığı Lübnan Güçleri Partisi'nin parlamentoda 6 milletvekili bulunuyor. Avn ve Hizbullah'ın içinde yer aldığı 8 Mart Bloğu'nun ise parlamentoda 62 sandalyesi bulunuyor. Cumhurbaşkanının seçilebilmesi için mecliste milletvekillerinin yüzde elli birinin, yani 65 vekilin oyunu alması gerekiyor.
Aslında 8 Mart Hareketi içinde yer alan ancak 14 Mart lideri Saad el-Hariri tarafından cumhurbaşkanlığı adaylığı için öne çıkartılan Marada Hareketi lideri Süleyman Franci, "cumhurbaşkanlığı adaylığının devam ettiğini" açıklayarak, 8 Mart ile beraber hareket etmeyeceğinin sinyalini verdi. Franci'nin, 8 Mart Bloğundan eksilteceği 4 oy, Avn'ın cumhurbaşkanlığı için ihtiyaç duyacağı çoğunluğu tehlikeye sokuyor.
-Lübnan'da cumhurbaşkanlığı krizi
Lübnan'da 1943'te varılan milli mutabakata göre, "Maruni Hristiyan" olması gereken cumhurbaşkanı, meclis tarafından belirleniyor. Cumhurbaşkanlığı seçimi için resmi adaylık başvurusu gerekmiyor. Meclis, adaylık başvurusunda bulunmayan bir kişiyi de seçebiliyor. Görev süresi dolan Cumhurbaşkanı Süleyman'ın koltuğu ise 20 aydır boş.
Mecliste Hizbullah'ın içinde yer aldığı 8 Mart Hareketi ile muhalifi 14 Mart Hareketi'nin sandalye sayılarının birbirine yakın olması ve özellikle Suriye'deki iç savaştan sonra daha da derinleşen "siyasi kutuplaşma", İran ve Suudi Arabistan arasındaki çekişme, cumhurbaşkanı seçimini zorlaştırıyor.
İran'ın ülke siyasetindeki silahlı politik vekili Hizbullah, ekonomik yatırımlar ve siyasetteki gücü bağlamında Suudi Arabistan ile yakın ilişkilere sahip eski başbakan Saad Hariri, siyasi krizde iki baş aktör.
14 Mart grubu, 2005'te eski Başbakan Refik Hariri'nin suikast sonucu öldürülmesinin ardından, oğlu Saad Hariri önderliğinde kuruldu. Bu grubun içinde batı yanlısı ve Suriye karşıtı partiler yer alıyor.
8 Mart grubunda ise Esed yanlısı Şii Hizbullah, Emel Hareketi, Hristiyan Maruni Özgür Yurtsever Hareketi, Suriye Sosyalist Milliyetçi Partisi ve Ermeni Taşnak Partileri bulunuyor.
Lübnan parlamentosunda 128 milletvekili bulunuyor. Anayasa gereği 64 kontenjan Hristiyanlara, 64 Müslümanlara ayrılmış durumda. Meclis'teki son durumda Hristiyan kontenjanı 34 Maruni, 14 Rum Ortodoks, 8 Rum Katolik, 5 Ermeni Ortodoks, 1 Ermeni Katolik ve 2 diğer Hristiyan azınlıklar şeklinde bulunuyor. 64 kişilik Müslüman kontenjanında ise 27 Sünni, 27 Şii, 8 Dürzi, 2 Nusayri bulunuyor.
-Parçalı Lübnan siyasetinde sürprizler
Müstakbel Hareketi lideri Saad Hariri'nin, Caca'ya rağmen rakip 8 Mart grubunda yer alan ve Beşşar Esed'e kişisel yakınlığı ile bilinen Marada lideri Maruni Hristiyan Süleyman Franci'yi cumhurbaşkanı adayı olarak yakın zamanda öne çıkarması, 14 Mart saflarında yol açtığı muhalefetin yanı sıra Caca ve Avn'ı, Franci karşısında aynı safta birleştirmişti.
Caca'nın sürpriz hamlesi 14 Mart Bloğu içinde yeni bir kırılmaya yol açarken, 14 Mart'ın lider partisi Müstakbel Hareketi'nden bir heyetin Lübnan'daki, güvenlik tehdidi nedeniyle yurtdışında yaşayan Lübnanlı siyasetçi Hariri'nin yanına durum değerlendirmesi için gittiği bildirildi.
Caca'nın kararına 14 Mart yetkililerinden gelen ilk açıklamalarda, Lübnan cumhurbaşkanlığının "sadece Hristiyanlar tarafından verilen bir karar olmadığı, tüm Lübnanlıları ilgilendiren bir mesele olduğu dolayısıyla daha fazla karşılıklı istişare gerektiği" yorumu yapıldı.
Aslında 8 Mart Hareketi içinde yer alan ancak 14 Mart lideri Hariri tarafından cumhurbaşkanlığı adaylığı için öne çıkartılan Marada Hareketi lideri Franci ise "cumhurbaşkanlığı adaylığının devam ettiğini" açıkladı.
Öte yandan, 8 Mart içinde yer alan Şii Meclis Başkanı ve Emel Hareketi Lideri Nebih Berri ve partisi mecliste sahip oldukları 13 sandalye ile Avn'ın cumhurbaşkanlığı emellerinde kritik öneme sahip.
Franci'nin adaylığının tartışıldığı sırada 8 Mart saflarından Franci'ye desteğini açıklayan Berri, Caca'nın hamlesiyle ilgili resmi açıklama yapmadı. Ancak, yerel basında çıkan haberlerde, Berri'ye yakın kaynaklar tarafından, partisindeki milletvekillerini istedikleri şekilde oy vermekte serbest bırakacağı ya da Franci'yi destekleyeceği ileri sürüldü.
Franci'nin adaylığının diğer bir destekçisi, bağımsız siyasetçi Dürzi Lider Velid Canbolat'ın da Caca'nın hamlesi sonrasında nasıl hareket edeceği merak konusu. Cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turunda kendi adayı Henry Helou'ya, meclisteki diğer bağımsızlar ile beraber 16 oy çıkmıştı.
Canbolat'ın bugün partisiyle Caca'nın yeni hamlesiyle ilgili bir toplantı gerçekleştirdiği bildirildi. Canbolat ve partisi, parlamentoda 12 sandalyeyle, Avn'ı cumhurbaşkanlığına taşıyacak veya cumhurbaşkanlığından edecek oylar konusunda önemli bir konumda yer alıyor.
Geçen haftalarda, 34'üncü oturumda toplantı yeter sayısı sebebiyle gerçekleştirilemeyen cumhurbaşkanı seçimlerinin bir sonraki oturumunun 8 Şubat'ta yapılacağı açıklanmıştı.
