Lübnan'daki çeşitli sivil toplum kuruluşları (STK), başkentin sembolik noktası Şehitler Meydanı'na doğru oluşturdukları kortejle Lübnan'ın 72'inci bağımsızlık gününü kutladı. Cumhurbaşkanı koltuğunun boş olması nedeniyle resmi törenlerin iptal edildiği ülkede, STK'lar, resmi kutlamaların yerine gerçekleştirdikleri yürüyüşlerde, siyasi, sosyal, ekonomik ve güvenlik sorunlarını protesto etti.
Kadın, engelli ve insan hakları örgütleri ile baro ve sendikalar gibi onlarca sivil toplum kuruluşu mensubu yüzlerce kişi, ülkedeki yolsuzluk, cumhurbaşkanlığı, maaş ve çöp krizi gibi birçok sorunu eleştiren ifadelerin yer aldığı pankartla yürüyüşlere katıldı.
Yaklaşık üç ay önce, Lübnan'daki çöp krizini dünya gündemine taşıyan ve geniş çaplı kitlesel gösterilere liderlik eden "Kokunuz Çıktı" hareketi ise bugünkü yürüyüşlerde örgütlü olarak yer almadı.
-"Önce kendi çıkarlarını düşünerek adım atıyorlar"
Çöp protestolarının aksine bağımsızlık günündeki gösterilere katılımın az olmasını AA muhabirine değerlendiren "Kokunuz Çıktı" hareketi kurucularından Esad Sebyan, "15 yıl iç savaş tecrübesine sahip, hala savaş beyleri tarafından yönetilen bir ülkede değişimin zaman alacağını" söyledi.
Başlattıkları protesto hareketinin ülkedeki iki ana siyasi kamp, 8 ve 14 Mart hareketlerinin dışında üçüncü bir seçenek oluşturduğunu savunan Sebyan, "10 yıldan sonra ilk defa yolsuzluk dosyaları ortaya çıkıyor ve insanlar hesap verilmesini istiyor. Parlemento ve hükümetin attığı adımlar çok yavaş ve bizim arzuladığımız değişim zaman alıyor" dedi.
Hükümeti çevresel çözümden ziyade çıkarlarını gözeterek soruna yaklaşmakla suçlayan Sebyan, "Çöpleri şimdi de başka ülkeye göndermeyi planlıyorlar. Bunu nasıl yapacaklar? Yüksek fiyatlara, komisyonları kendi ceplerine atarak. Hangi yola baksalar önce kendi çıkarlarını düşünerek adım atıyorlar. Dört aydan bugüne kadar çöplerin ayrıştırılıp geri dönüşüm yapabilmesi için ne bir yasa taslağı ne de bir yol haritası hazırladılar. Tek bulabildikleri geçici çözümler. Aynı sorunu tekrar tekrar yaşıyoruz. Bu insanlara bizim sorunlarımıza çözüm bulmaları için ceplerimizden para ödeniyor" diye konuştu.
Sebyan, Lübnan yönetiminin gösterilere bir an önce kulak vermemesi halinde ise diğer Arap devletlerinde yaşanan devrimin benzerlerinin yaşanabileceği uyarısı yaptı.
Sebyan, "Arap hükümetlerinin yaptığıyla aynı şey, insanların taleplerini barışçıl olduğu zaman reddettiler. Aynı şekilde sokakları yok saymaları daha fazla şiddete yol açacak. Güvenliği önemsiyorlarsa, insanların taleplerine kulak vermeliler. Aksi takdirde, eğer ki kulaklarını tıkamaya devam ederlerse bu devrimin kıvılcımını ateşleyecek" ifadelerini kullandı.
-"Lübnanlılara bir olduğunu hatırlatmalıyız"
Yürüyüşlere katılan üniversite öğrencisi Rawan Hatip ise ağustos ayındaki çöp protestolarına kıyasla bugünkü yürüyüşe katılımın azalması hakkında, "Çöp protestolarına katılmak insanlar arasında moda olmuştu. Herkes sokağa inip 'selfie' çekiyordu. Şimdi geriye kalanlar ise gerçekten değişim isteyenler. Bazı komünist gruplar, gösterilere inerek gösterilerin rolünü çaldı. Bu grupların dahil olması dindar insanları da bu gösterilerden uzaklaştırdı. Ayrıca geçen hafta gerçekleşen patlamaların ardından insanlar artık korkuyor" değerlendirmesini yaptı.
Ülkedeki etnik ve mezhepsel kimliklerin oluşturduğu yönetim biçiminin değişmesi gerektiğini savunan Hatip, "Bizim asıl yapmamız gereken tüm Lübnanlılara, bir olduğunu hatırlatmalıyız. 'Ben Şii, Sünni, Hristiyan'ım. Ben bu insanlarla sokağa inmem' demelerini engellemeliyiz. Hepimizin tek ses, sadece Lübnanlılar olduğumuzu işlemeliyiz" diye konuştu.
- "Değişim arayışı çöp meselesinden daha kapsamlı"
Ekonomi Profesörü Müfid Kuteyş ise insanların gösterilere katılıp somut sonuçlar görmediği zaman katılımın azaldığı, ancak bağlı oldukları oluşumların değişim getirebileceğine inanan siyasi aktivistlerin sokağa indiği değerlendirmesinde bulundu.
"Yönetici kesimin kurduğu ittifakların, birçok konuda insanları çıkarlarının gerçekleşmesi için kendilerine mecbur ettiğine" dikkati çeken Kuteyş, "ülkedeki değişim arayışının artık çöp meselesinden çok daha kapsamlı olduğuna" işaret etti.
Lübnan'da Cumhurbaşkanı Mişel Süleyman'ın görev süresi, geçen yıl 25 Mayıs'ta dolmuştu. 18 aydır Cumhurbaşkanı seçiminin gerçekleştirilemediği ülkede meclis, 31'inci oturumda da toplantı yeter sayısına ulaşamayarak oylamayı 2 Aralık'a ertelemişti.
Mecliste Hizbullah ve ortakları ile muhalifleri 14 Mart Hareketi'nin sandalye sayılarının birbirine yakın olması ve özellikle Suriye'deki iç savaştan sonra daha da derinleşen "siyasi kutuplaşma" cumhurbaşkanı seçimini zorlaştırıyor.
Lübnan'da ayrıca çöplerin toplanmaması nedeniyle 22 Ağustos'tan bu yana, sosyal medya üzerinde "Kokunuz çıktı" sloganıyla bir araya gelen binlerce kişi, ülkedeki "yolsuzluk ve çöp sorununu" protesto etmek için gösteriler düzenlemişti.
