Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından açıklanan aralık ayı cari işlemler açığı verisi, 5,07 milyar dolar ile piyasa beklentilerine yakın olurken, yıllık cari işlemler açığı ise kasım ayındaki 33,8 milyar dolardan 32,2 milyar dolara geriledi. Türkiye'nin ödemeler dengesi, 2014 yılında 43,6 milyar dolar açık vermişti.
Cari açık, 2009 yılında yıllık 11,4 milyar dolara geriledikten sonra yükselişe geçerek, 2015 yılına kadarki 5 yılda ortalama 54,8 milyar dolar düzeyinde gerçekleşmişti. Son 6 yılda en yüksek yıllık cari işlemler açığı ise 2013 yılında 63,6 milyar dolarla kayıtlara geçmişti.
Ödemeler dengesinin 2015 yılı seyrine bakıldığında da temmuz ayında 43,2 milyar dolarla en yüksek seviyenin görüldüğü yıllıklandırılmış cari açık, söz konusu aydan itibaren düşüş trendine girerek aralık ayında temmuz verisine göre 11 milyar dolar geriledi.
Analistler, düşük petrol fiyatlarının da etkisiyle hızlı düşen dış ticaret açığının, ödemeler dengesindeki iyileşmede ana etken olduğunu belirterek, hizmetler kalemindeki zayıflamanın ise iyileşmeyi sınırlandırdığını kaydediyor.
- "Cari dengenin 2016 yılında 38 milyar dolar açık vermesini bekliyoruz"
AA Finans Analisti Haluk Bürümcekçi, milli gelire oranla cari açığın yılı yüzde 4,5 düzeyinde kapattığına ve bunun Ağustos 2010'dan beri gözlenen en düşük oran olduğuna dikkati çekti. Cari açıkta aralık ayında gözlenen iyileşmede, dış ticaret açığının geçen yılın aynı ayına göre sert düşüşünün ana etken olduğunu aktaran Bürümcekçi, hizmetler dengesinin geçen yıldan düşük fazla vermesi ve birincil gelir dengesinin ise geçen yıldan yüksek tutarda açık vermesinin iyileşmeyi sınırlandırdığını ifade etti.
Bürümcekçi, dış ticaret açığının, ithalat daralışının ihracat azalışından fazla olması sonucu aralıkta yıllık bazda yüzde 27,4 azaldığını hatırlatarak, "Ancak hizmetler dengesi içinde turizm gelirlerinin geçen yıla göre yüzde 14,9 azalış gösterdiği izlendi, bavul ticareti ise Rusya krizinin etkisiyle yıllık bazda yüzde 49,1 gerileme gösterirken, taşımacılık gelirlerinde yıllık bazda yüzde 7,6 azalış gözlendi" dedi.
Cari açığın finanse edilememesi nedeniyle resmi rezervlerde 6,6 milyar dolarlık azalış gözlendiğini anlatan Bürümcekçi, portföy kanalında çıkış eğiliminin devam ettiğini, alt kırılım olarak hisse senetleri ve Devlet İç Borçlanma Senetleri'nde (DİBS) çıkış gözlendiğini söyledi.
Bürümcekçi, finansmana önceki aylarda yüklü katkıda bulunan "net hata noksan" kaleminin ise bu kez 1,1 milyar dolar ile yüklü çıkışa işaret ettiğine değinerek, bu kanaldan 2015 yılında net toplam girişin 9,6 milyar dolar olduğunu dile getirdi.
Yakın dönem cari açık seyri açısından enerji ithalatının düşük kalmasının pozitif bir sinyal olduğunu belirten Bürümcekçi, şöyle devam etti: "Cari dengenin 2016 yılında 38 milyar dolar açık vermesini beklemekteyiz ancak tahmin üzerindeki riskler şu an aşağı yönlüdür. Önceki yıl cari açığı azaltan faktörlerin başında gelen enerji ve altın ticaretinde lehteki gelişmelerin, 2016 yılında altın açısından devam etmesi zor görünürken, buna karşılık petrol fiyatlarının 2015 yılı ortalamasının (52 dolar) çok altındaki mevcut düzeyini ne ölçüde koruyacağına bağlı olarak cari açıktaki iyileşmeye katkıda bulunmaya devam edeceğini düşünmekteyiz."
- "Cari açık milli gelirin yüzde 4,2'sine gerileyebilir"
Halk Yatırım Yatırım Danışmanlığı ve Araştırma Direktörü Banu Kıvcı Tokalı ise 2016 yılında da ılımlı enerji fiyatlarının devam edeceği varsayımı altında, cari açığın 30 milyar dolar ile milli gelirin yüzde 4,2'sine gerilemesini sürdürebileceğini öngördü.
Petrol fiyatlarının, kendi tahminleri olan ortalama 45 dolar/varil ya da mevcut seviyelerde kalması durumunda cari dengede çok daha pozitif bir tablo görülebileceğini kaydeden Tokalı, aralık ayı sonuçlarına göre dış borç faiz ödemelerinin önceki yılın altında kalmaya devam etmesi, küresel risk algılamasına bağlı olarak doğrudan yatırımlara ait kar transferlerinin tekrar hız kazanması ve turizm gelirlerinin katkısının zayıflamaya devam etmesinin dikkati çektiğini söyledi.
Tokalı, finansman tarafında ise doğrudan yatırımların katkısının arttığının gözlendiğini, hisse ve bono tarafında ise portföy çıkışlarının sürdüğünü vurgulayarak, "Reel sektörün uzun vadeli borçlanması ılımlı kalmakla birlikte devam ediyor. İthalat finansmanında kullanılan kısa vadeli ticari krediler son çeyrekte 'net borç sağlayıcı' konumda oldu. Ilımlı enerji fiyatları ve talep koşulları altında, cari açığın kırılganlık kaynağı olmaktan uzak görünümünü koruyacak olmasına karşın, küresel risk algılamasında yüksek oynaklık, finansman tarafının gündemde kalmasına neden olacaktır" görüşünü de paylaştı.
2008 yılından bu yana gerçekleşen yıllık cari işlemler açığı rakamları şöyle:
| (Milyon dolar) | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 |
| Yıllık Cari Açık | 11.358 | 44.616 | 74.402 | 47.961 | 63.608 | 43.552 | 32.192 |
