TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, 2016 Yılı Geçici Bütçe Kanunu Tasarısı üzerinde milletvekilleri söz aldı.
CHP İzmir Milletvekili Zekeriya Temizel, geçici bütçeye yönelik eleştirilerini dile getirirken, Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun, geçici bütçe yerine 2016 yılı bütçesinin sıkıştırılmış takvimle görüşülmesini istediğini, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun da buna karşı çıktığını söyledi.
Kılıçdaroğlu'nun, "Hayır, kesin olarak sıkıştırılmış bir takvimle yapmayalım" demediğini, sadece muhalefetin denetim hakkından vazgeçilmemesi gerektiğini söylediğini anlatan Temizel, "Biz denetim hakkımızdan vazgeçmeyeceğimize göre (Kesin Hesap Komisyonu kuralım) dedik. Ancak bunun, bütçeyi engelleme olarak değerlendirilmesini yadırgadık. Kesin Hesap Komisyonu kurulsun, başkanı da muhalefetten olsun, hesaplar incelensin istedik" diye konuştu.
Temizel, Maliye Bakanı Naci Ağbal'ın bütçeyi denetimden kaçırmak isteyeceğini zannetmediğini ifade ederek, "CHP, 2016 yılı bütçesinin sıkıştırılmış bir takvimle yapılmasına hayır dememiştir, sadece Kesin Hesap Komisyonu kurularak yapılmasını istemiştir" dedi.
"Dünya iyiye gitmiyor, Türkiye'ye akan ucuz paranın sonuna geldik gibi görünüyor" diyen Temizel, şu değerlendirmeyi yaptı:
"Bizler yabancı kaynak kullanarak ülkemizi bir yerlere taşıdık ve ciddi anlamda borç aldık, ülkeyi borçlandırdık. Ekonomi açısından bir kırılganlıktan bahsedilmeyebilir ama ekonomide ileride çok sıkıntılı günler geçirebiliriz. Türkiye, 200 milyar liraya yakın borç ödemesi yapmak durumunda. Bunun tamamı devletin değil, özel sektörün ve bankaların da var. Ama 'bu borç devletin değildir, özel sektörün borcudur' diyerek bundan kurtulamazsınız."
Komisyon Başkanı Süreyya Sadi Bilgiç, Anayasal olarak, Plan ve Bütçe Komisyonu dışında ayrı bir Kesin Hesap Komisyonu kurulmasının mümkün olmadığını belirtti.
CHP Ankara Milletvekili Bülent Kuşoğlu, komisyonun iktidar milletvekillerinin bu dönemde, denetim konularına, çalışmalara daha fazla katılmasını beklediklerini söyledi.
Kuşoğlu, Anayasa'ya göre kaynak gösterilmeden harcama yapılamayacağını kaydederek, "Üç ayda 200 milyar liraya yakın para harcayacaksınız. Bunun kaynağı ne olacak, borçlanma yetkisi aldınız mı? Ne kadar borçlanma ve tahsil yapacağınızın bilinmesi lazım. Borçlanma ne kadar olacak? Bu geçici bütçe ilk olacak, o yüzden örnek olması için bunu uygun şekilde çıkaralım" ifadelerini kullandı.
- Ağbal, milletvekillerine yanıt verdi
Milletvekillerinin eleştiri ve sorularını yanıtlayan Maliye Bakanı Ağbal, kamu maliyesinde şeffaflık ve hesap verilebilirliği herkesin istediğinin altını çizdi.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun 2004 yılında çıktığını belirten Ağbal, kanunun, kamu maliyesine yepyeni bir çerçeve kazandırdığını, hesap verilebilirliği ve şeffaflığı önceki dönemlere göre çok fazla arttırdığını bildirdi. Ağbal, ilk defa bu dönemde, bütçe kanunlarının orta vadeli ekonomik çerçeveye dayandırılması gerektiği ve 3 yıllık bir bütçeleme yapılması gerektiğinin bu kanunda hüküm altına alındığını kaydetti.
Bakan Ağbal, bu geçici bütçe kanununun ilk defa 5018 sayılı kanunda düzenlendiğini aktararak, "Geçici bütçe kanunu, esas bütçe kanunu çıkana kadar zorunlu nedenlerle çıkan bir kanundur. Arzu ederdik ki aralık ayı içerisinde bütçe kanunu görüşülsün ve 1 Ocak 2015 tarihinde yürürlüğe girsin" dedi.
Bütçeler görüşülürken Meclisin denetim hakkının yeteri kadar kullanılması gerektiğini işaret eden Ağbal, "Bütçe kanunlarının, kesin hesap kanunlarının görüşülmesi aceleye getirilmemeli. Biz de aynı yaklaşımlar içindeyiz. Sadece, bundan önceki bütçe takvimlerine bakıldığında... Eğer hızlı bir şekilde başlangıç yapabilseydik, önceki takvimlerden çok kısa olmayan bir takvimde biz esas bütçe kanununu görüşme imkanı olurdu diye düşünüyorum" diye konuştu.
- "Başlangıçta olumlu, ilkesel bakış açısı sergilendi"
"Sayın Başbakan'ın muhalefet partisi liderleriyle yaptıkları görüşmelerde AK Parti olarak hiç bir zaman şu teklifte bulunmadık: 'Geçici bütçe kanunu ile kesin hesap kanunu birbirinden ayırt edilerek görüşülsün' demedik, 'geçmişte nasılsa öyle görüşülsün' dedik" ifadesini kullanan Ağbal, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Her iki muhalefet partisi lideri ile yapılan görüşmede de başlangıçta olumlu, ilkesel bakış açısı sergilendi. Benden önce konuşan milletvekilleri de ifade etti; hakikaten hem jeopolitik hem de ekonomik olarak zor bir dönemden geçiyoruz. Bu dönemde piyasaların önünü görebilmesi, karar alıcıların sağlam ve tutarlı bilgiler üzerinden karar verebilmesi çok önemli. Bütçe kanununun bir an önce çıkarılmasının arkasında yatan neden bu. Bütçe kanunları hem siyasi bir dokümandır aynı zamanda ekonomide karar alıcılar için temel yol gösterici dokümandır. Bir an önce bütçe kanunlarının çıkarılması önemlidir, piyasadaki aktörler buna göre hesaplarını yaparlar."
Geçici bütçe kanunlarının neleri içermesi gerektiğinin 5018 sayılı kanunda açıkça belirtildiğine dikkati çeken Ağbal, şöyle konuştu:
"Sayın vekilimiz, 'geçici bütçe kavramından hareketle, geçici bütçe kanunu ifadesi varsa, esas bütçe kanunlarına ilişkin düzenlemelerin kıyas yoluyla, aynen geçici bütçe kanunu için de geçerli olduğunu' söyledi. Biz bu düşüncede değiliz. Eğer kanun koyucu böyle bir düşüncede olsaydı, bu kadar titizlikle hazırlanan bu kanunda, 'geçici bütçe kanununun da hazırlanma yönteminin, içeriğinin, dayandığı varsayımların, esas bütçe kanununa ilişkin maddelerdeki gibi olacağını' açık bir şekilde yazardı.
Geçici bütçe kanunları olağanüstü kanunlardır, bir an önce esas bütçe kanununun getirilmesi amaçlanır. Yürütme organı yasama organından izin, yetki almaksızın 1 Ocak'ta bir kuruş para harcayamaz, taahhüde girişemez, ilave yapamaz. Geçici bütçe kanunlarının temel vasfı, hükümete harcama yetkisinin verilmesidir. Böylelikle yürütme organı yapacağı harcamalar konusunda kısıtlanır, sınırlanır. Geçici bütçe kanunundaki ödenek tavanlarına bakarsanız, istisnai olarak yüzde yüz oranı var ama hep belirli oranlar dahilindedir. Bütçe kanunları yürütme organına harcama ve gelirlerin toplanması izin verir. Geçici bütçe kanunu çıkmazsa, 1 Ocak'tan itibaren maliye bir kuruş katma değer vergisi tahsil edemez, özel kanunlarda belirlenmiş olan gelirleri tahsil edemez."
Maliye Bakanı Ağbal, geçici bütçe kanununun bir maddesinde, "2015 yılı bütçe kanununun hükümleri 2016 yılında da uygulamaya devam olunur" dediklerini kaydederek, "Bu ne anlama geliyor? 2015 yılı bütçe kanununun, bütçenin gelir tahminlerini gösteren B cetveli var. Biz o cetveli teknik olarak bu geçici kanununda yer alan hüküm çerçevesinde, 2016 yılı içerisinde uygulanmak üzere taşımış oluyoruz. Dolayısıyla geçici bütçe kanunu yılın tamamı için, 2015'te öngörülen gelir tahminlerini öngören bir kanun tasarısı" değerlendirmesini yaptı.
En kısa zamanda yeni orta vadeli programı ve buna dayalı olarak 2016 yılı bütçesini hazırlayacaklarını belirten Ağbal, "Bütçe geldikten sonra bütün rakamlarımızı burada değerlendireceksiniz" dedi.
