Sifalı bitkiler ve faydaları dizisi - 4
Defne nedir? Faydaları nelerdir?
Diğer İsimleri : Har, Nehtel, Tehnel, Laurus nobilis, Laurel, Laurier
Botanik Bilgi : Defnegiller familyasındandır. Yaz kış yaprağını dökmeyen bir bitkidir. Ülkemizin Akdeniz kıyıları başta olmak üzere Ege, Marmara ve Karadeniz kıyıları ile bu kıyıların iç kısımlarında yetişir. 6-8 metre'ye kadar boylanabilen defne, yuvarlak tepeli ve sık dallı olarak gelişir. 8-10 cm. uzunluktaki oval ve sert, üst yüzü parlak, kenarları dalga görünüşlü ve almaşık dizili koyu yeşil yaprakları vardır. İlkbaharda açan sarımsı ya da yeşilimsi beyaz renkteki küçük çiçekleri olgunlaşınca rengi koyu mor, tek tohumlu ve etli meyvelere dönüşür. Bitkinin yuvarlak kesitli ve mor-kahverengi olan gövdesi, zamanla odunlaşır ve rengi griye döner. Defne, gövde çelikleriyle çoğaltılır.
Bilinen Birleşimi : Yaprakları eterik asidi içerir.
Faydaları :
Yaprağının faydaları :
Yiyeceklere lezzet vermesi için baharat olarak kullanılır.
Ateşi düşürür, terletir.
Çayı içilirse şiddetli baş ağrılarına iyi gelir.
Kaynatılan suyuna oturmak suretiyle mesane hastalıklarını iyileştirir.
Kaynatılan suyuyla banyo yapılırsa vücudu uyarıp zindeleştirir,kadınlarda görülen regl sancılarına ve akıntılara iyi gelir.
İştahı açar, hazmı kolaylaştırır.
Yaprakları sirke ile kaynatılıp gargara yapılırsa diş ağrılarını keser.
Kuru bakliyatların ( fasulye, nohut, mercimek vb.) içine konursa güvelenmesini veya böceklenmesini önler.
Meyvesinin Faydaları :
Meyvesinin iki tanesi dövülüp yenilirse sancının her türünü keser.
Defne meyvelerinden elde edilen yağın antiseptik özelliği vardır. Defne sabunu bu yağdan üretilmektedir.
Defne sabunun çok fazla faydası vardır.
Defne Sabununun Faydaları :
Antiseptik özelliğinden dolayı tüm vücut parazitlerine ve mantar hastalığına karşı çok etkilidir.
Saçların kepeklenmesini ve dökülmesini önler.
Ergenlik sivilcelerine, saç diplerindeki yaralara iyi gelir.
Derideki gözenekleri açarak, cildi güzelleştirir.
Kullanım Şekli
Çay : Defne yaprakları yaz sonunda toplanır, gölgelik ve havadar yerde kurutulur. Parçalanmış kuru yapraklarından 2-3 adedi 5 bardak kaynar suya atılır. 2-3 dakika kaynatılır. 10 dakika beklenir. Yemekten sonra veya yemek araları günde 2-3 fincan içilir. Çok fazla içilmemelidir. Kusturucudur.
Banyo : 4 avuç dolusu defne yaprağı 1 kuvvet kaynar suya suya atılarak ılınınca bu su içinde 1 saat oturulur veya banyo olarak da uygulanabilir.
Deve Dikeni nedir? Faydaları nelerdir?
Diğer İsimleri : Akkız, Kasna, Eşek dikeni, Kenger otu, Carduus marianus, Composiae
Botanik Bilgi : Bileşikgiller familyasındandır. Taşlı ve çorak arazide, tarlalarda yetişen, 1 - 2 yillik, 30 - 100 cm yüksekliginde otsu bir bitkidir. İnce ve çengellidir. Temmuz ve Ağustos aylarında çoğunlukla erguvan, bazen de beyaz renkli çiçekler açar. Yaşken güzel kokuludur. Kuruyunca bu koku kaybolur.
Bilinen Bileşimi : Silymarin, uçucu yağ, tyramin, flavonit, histamin, reçine, amine, albumin, agmatin, yağ.
Faydaları :
İçindeki silymarin maddesi nedeniyle karaciğerin hücrelerini alkol, ilaç ve kimyasalların zararlı etkilerinden korur.
Karaciğer iltihabı dahil, aşırı alkol ve bazı ilaçların neden olduğu safra yolu iltihabı, siroz ve kronik karaciğer hastalılarında olumlu katkılar sağlar.
Devedikeni tohumu safra artışını sağlar.
Böbreklerin daha iyi çalışmasına katkıda bulunarak idrar yollarındaki problemlerin giderilmesinde olumlu katkılar sağlar.
Alkolün çok kullanılması sonucu gelişen sirozda etkilidir.
Ayrıca aşırı sigara içen kişiler için de önemlidir. Nikotin, alkol, karbon monoksit gibi maddelerin zararlarını etkisiz hale getirir. İyi bir kan temizleyicidir.
Kullanım Şekli :
Çay : 1 çay kaşığı tohum 250 ml kaynar suda haşlanır, 20 dakika beklenir, süzülür.
Dolama Otu nedir? Faydaları nelerdir?
Diğer İsimleri : Pronychia serpilifolia
Botanik Bilgi : Karanfilgiller familyasından, yeşil ve beyaz renkte küçük çiçekleri bulunan bir bitkidir. Yaprakları beyazımtırak yeşil renklidir. Köklerinden faydalanılır.
Faydaları :
Dolama ve çiban tedavisinde kullanılır.
Düğün Çiçeği nedir? Faydaları nelerdir?
Diğer İsimleri : Giritlalesi, Şekayıklalesi, Ranunculus
Botanik Bilgi : Düğünçiçeğigiller familyasındandır. 30-60 santimetre boyunda, uzun ömürlü bir bitkidir. Kökleri ipliksidir. Nisan-Haziran aylarında çiçek açar. Zehirlidir. Yaprakları çok küçüktür ve üç parçalıdır. Hekimlikte nadiren kullanılır.
Faydaları :
Basur memelerinin şikayetlerini giderir.
Darı nedir? Faydaları nelerdir?
Diğer İsimleri : Akdarı, Panicum, Millet
Botanik Bilgi : Buğdaygillerden; kurak ve sıcak yerlerde yetişen bir bitkidir. Tohumları besin olarak kullanılır.
Faydaları :
Darı unundan yapılan yiyecekler sinir zafiyetlerine iyi gelir.
Zihni, zekayı dinlendirir.
Hamile kadınların kilo almasını sağlar.
Dereotu nedir? Faydaları nelerdir?
Diğer İsimleri : Börekotu, Tarhanaotu, Durakotu, Anethum graveolens, Umbelliferae
Botanik Bilgi : Maydanozgiller familyasındandır. Gövdesi yeşil ya da mavi-yeşil renkli, yuvarlak kesitli, içi boş ve bir ana gövdeden dallara ayrılan yapıdadır. Hoş kokulu, narin yapılı, tüysü yaprakları vardır. Yaz ortalarında 20 cm. kadar genişlikte şemsiyeye benzer salkımlar oluşturarak açan sarımsı renkli, hoş kokulu minik çiçekleri vardır. Ülkemizde yaygın olarak yetişmektedir.
Bilinen Bileşimi : Eterik yağ, protein, amin, bergapten, umbelliprenin, scopletin, aesculetin, vicenin, A ve C vitaminleri, fosfor, kalsiyum, demir, potasyum, kahve asidi, kloren asidi, ferula asidi.
Faydaları :
Sindirimi kolaylaştırır, mide ve bağırsaktaki gazları söktürür. -Özellikle çocuklarda- Karın ağrılarına iyi gelir.
Kusma refleksimizi bastırır.
Sinirleri yatıştırır, bedeni rahatlatır.
Süt bezlerini uyardığından emzikli annelerde süt gelişini arttırır.
Ağızda çiğnenen dereotu tohumları nefesin kötü kokusunu giderir.
Dereotu tohumları yüksek tansiyon hastalarında kan basıncını düşürür.
Kullanım Şekli :Dere otu tohumları 4 bardak kaynar suya 2 kahve kaşığı konur. 10 dakika demlenmesi beklenip, süzülür. Günde 3 kere 1’er fincan içilir.
Bebeklere günde 3 kere 1’er çay kaşığı içirilir.
UYARI : Nadiren bulantı yapabilir. Hamilelikte kullanılması pek tavsiye edilmemektedir.
Deve tabanı nedir? Faydaları nelerdir?
Diğer İsimleri : Öksürükotu, Kabalak, Tussilago farfara, Composiae
Botanik Bilgi : Bileşikgiller familyasındandır. Her yerde, özellikle nemli arazide yetişen bir bitkidir. Boyu 30-40 cm civarındadır. Yaprakları geniş ve serttir, sapları ise uzundur. Çiçekleri yapraklarından önce açar, altın sarısı rengindedir. Hekimlikte; çiçekleri ve yaprakları kullanılır. Çiçekleri Nisan’da yaprakları ise Haziran ve Temmuz aylarında toplanıp kurutulur.
Bilinen Bileşimi : Müsilaj, tanen, acı maddeler, tussilagin, senkirin, organik asidler, inulin, şekerler, phytosterol, dekstrin, gal, stigmasterin.
Faydaları :
Yaprakları ezilip merhem haline getirilir. Çıbanların ve şişlerin üzerine konursa iyileştirir.
İdrar söktürür, vücuda kuvvet verir.
Göğsü yumuşatır, öksürük ve nefes darlığını giderir.
Göğüs ve ciğer iltihaplarına iyi gelir.
Soğuk algınlığına iyi gelir.
Kullanım Şekli : Bitkiden 1 çorba kaşığı 400 gr. kaynar su ile haşlanır ve 1 saat bekletilir. Günde 4 defa yemeklerden önce 1’er çay bardağı içilir.
Dulavrat Otu nedir? Faydaları nelerdir?
Diğer İsimleri : Pıtrak, Arctium lappa - Lappa officinalis, Compositae, Dulkarıgömleği, Hanımyaması
Botanik Bilgi : Bileşikgiller familyasındandır. Yol kenarlarında yetişen çok yıllık dayanıklı otsu bitkidir. 30-60 cm. kadar boylanabilir. Dallara ayrılan dik bir gövdesi, iri yaprakları, yaz aylarında açan parlak morumsu ya da kırmızı çiçekleri vardır. Yapraklarının altı tüylü, damarlı ve beyaz renklidir. Çiçek yakınındaki yaprakları daha küçük olur.
Bilinen Bileşimi : Dulavratotunun rizomu (kökgövdesi) ve yaprakları inülin, uçucu yağ, tanen, acı glikozitler, mikrop kırıcı bazı maddeler ile alkaloitleri içerir.
Faydaları :
Kökünün Faydaları :
Kanı temizler.
İdrar söktürücüdür.
Hafif müshil etkisi vardır.
Bedeni güçlendirici bir toniktir. Terleticidir.
Gut hastalığına karşı olumlu etkisi görülür.
Sindirim ve safra salgılarını artırarak sindirimi kolaylaştırır, iştahı açar.
Kullanım Şekli : 1 tatlı kaşığı kurumuş kökü 1 bardak suya katılır. Su kaynayıncaya kadar beklenir, daha sonra ateş kısılır, ısıtma 10-15 dakika daha sürdürülerek hazırlanan çaydan günde üç kez birer bardak içilir.
Yaprağının Faydaları :
Yağlı ve akneli ciltlere iyi gelir.
Saçlardaki kepeği keser.
Derideki yara ve ülserlerin iyileşmesini hızlandırır.
Egzama ve sedef hastalıklarına karşı iyileştirici etkiler yapar.
Kullanım Şekli : Bitkinin yapraklarıyla yara lapası hazırlanır. Şikayet edilen yerlere lapa dıştan uygulanır. Ancak sedef hastalığı ve egzamada tedaviye iyileşme belirtileri görülene değin, uzun süre devam edilmelidir.
Ebegümeci nedir? Faydaları nelerdir?
Diğer İsimleri : Ebe gümeci, Ebegömeci, Kazankarası, Malva sylvestris
Botanik Bilgi : Ebegümecigiller familyasında yer alan aynı cinsten 1500 kadar tür bitkinin genel adı ebegümecidir. İki ya da çok yıllık otsu bitkilerdir. Ülkemizde 8 ebegümeci türü yetişmektedir. Bunlardan en önemlisi büyük ebegümeci (M. sylvestris) türüdür. 20-30 cm. arasında boylanabilen bu türün yaprakları yuvarlağımsı biçimli, kenarları dişli, uzun saplı, tüylü, almaşık dizili, 3-7 parçalı ve palmiye gibi damarlıdır. Yaz boyu ve sonbahar başlarında açan pembe renkli, eflatuni çizgili çiçekleri, yaprakların koltuklarından çıkar. Meyveleri 10 parçaya bölünen, olgunlaştığında açılmayan kuru tohumlar halindedir. Bitki döktüğü tohumlarıyla çoğalır.
Bilinen Bileşimi : Ebegümecinin yapraklan büyük oranda yapışkan bitki sıvısı; Astrenjan / organik dokuları büzerek salgı azaltıcı, ekspektoran / balgam söktürücü, yumuşatıcı, diüretik / idrar söktürücü, sedatif / sakinleştirici.Yaprak ve sapları hafif kokulu ve yavan lezzetlidir. Bazı yerlerde sebze olarak yenilir.
Faydaları :
Protein ve C vitaminince zengindir. İçeriğindeki malvin ve malvidin dolayısı ile diş etleri için plak önleyici ve ağızdaki bakterilere karşı mükemmel bir prooksidan özelliğe sahiptir. Ağız gargaraları, faranjit ve kronikleşmiş bademcik iltihaplanmasına iyi gelir. Bileşiminde % 10 - 15 müshil yapıcı maddeler olduğundan yumuşaklık verir.
Taze yapraklarından hazırlanan lapası çıban ve yaraların ağrısını dindirmede kullanılır.
Akciğerlerde balgam toplanmasında, öksürük ve bronşitte, ses kısıklıklarında, anfizemde faydalıdır.
Ayak şişkinlerinde, kırık ve çıkıklardan ileri gelen şişkinliklerde banyoları çok yararlıdır.
Göz kuruluğu çekenlerde çayı ile pansuman iyi gelir.
Kullanım Şekli :
Çay: 2 çay kaşığı kıyılmış çiçek, yaprak ve tüm bitki 250 ml soğuk suda ara sıra karıştırılarak 8 - 10 saat bekletilerek demlenir süzülür. İçmeden önce ısıtılarak sıcak içilir.
Lapa: Bir kapta taze yapraklar veya tüm bitki ezilir, çok az su ile çabucak ısıtılıp vücudu yakmayacak bir sıcaklıkta hasta bölgeye sarılır.
Banyo: 10 gr çiçek veya tüm bitki 1 litre suda 8 saat bekletilir, süzülür.
Eğrelti Otu nedir? Faydaları nelerdir?
Diğer İsimleri: Nepkrodium filixmas, Dryopteris filis mas, Fougere male, Filicis rhizoma
Botanik Bilgi : Eğreltiotugiller familyasından, boyu 120 cm'ye kadar olan bir bitkidir. Yaprağının altında küçük kahverengi tanecikli sporlarıyla çoğalır. Çok çeşidi vardır. Kumlu yerlerde yetişir. Kökü kalındır. Dışı siyah içi beyazdır. Zehirlidir. Tavsiye edilen miktarı aşmamak gerekir. Hekimlikte; erkek eğreltiotu hulusası (Extractunrt filicis, Extractum de fougere male) kullanılır.
Faydaları :
Bağırsak solucanları ve tenyaları düşürür.
Memeli basur ve variste de faydalıdır.
UYARI : Hamileler ve kansızlar kullanamaz.
Ekşi Yonca nedir? Faydaları nelerdir?
Diğer İsimleri : Oxalis Acetosella
Botanik Bilgi : Ekşi Yonca, daha çok dağlık bölgelerde görülür. Açık yeşil saplı yaprakları ve incecik beyaz çiçekleri vardır. Yoncaları yenilebilen, çiçekleri ise çay harmanı için kullanılabilen bir bitkidir.
Faydaları :
Mide yanmasına, hafif karaciğer ve sindirim bozukluklarına iyi gelir. (soğuk olarak günde 2 bardak bitki çayı içilir)
Sarılık, böbrek iltihabı, egzemalar ve bağırsak kurtlarında şifa sağlar. (sıcak olarak günde 2 bardak bitki çayı içilir)
Çay : Bir tatlı kaşığı ince kıyılmış yaprak yarım litre sıcak suda haşlanır ve demlenmesi için 5-6 dakika bekletilir.
Mide kanseri, habis dahili ve harici çıbanlara bitkinin özsuyu önerilir. (Her saat başı 3-5 damla, suyla veya bitki çayı ile inceltilerek içilir) Habis harici çıbanlara, bitki özsuyu doğrudan sürülür.
Parkinson hastalığında fayda sağlar (özsu, saat başında 3-5 damla, civanperçemi çayına karıştırılarak alınır.)
Özsu : Tamamen yıkanıp temizlenen yapraklar sıkılarak suyu çıkartılır.
UYARI : Ekşi Yonca kurutulmaz, yalnızca tazeyken kullanılır.
Eğir Kökü nedir? Faydaları nelerdir?
Diğer İsimleri : Azakeyeri, Acarus ealamus, Sweet sedge
Botanik Bilgi : Yılanyastığıgiller familyasındandır. Göllerde, bataklıklarda, su kenarlarında yetişir. Yetiştiği yerin sürekli olarak ıslak olması gereklidir. Durgun akarsu ve göl kıyılarında 1100 m yüksekliklere kadar yetiştiği görülmüştür. Çok yıllık otsu bir bitkidir. Kökü yere yatık bir vaziyette paralel olarak uzar, eklemli, bas parmak kalınlığında 50 cm kadar uzunlukta ve yeşilimsi bir kahve rengindedir. Boğum yerlerinden ince uzun kökçükler çıkar. Köklerin mandalinaya benzer bir kokusu vardır. Taze iken biberi andıran bir acı ve yakıcılığı vardır. Kurutulduğunda ise acılık hafifler.
Faydaları :
Tüm sindirim sistemi bozukluklarında, mide ve bağırsak gazlarında faydalıdır.
Mide ekşimelerini giderir.
İştah açıcı olup solgunluğun giderilmesinde yardımcı olur.
Sindirim uyarıcı ve safra salgılarını arttırıcıdır.
Beslenmeyle ilgili metabolizma bozukluklarına yardımcı olduğundan, beslendiği halde kilo alamayan kişilerde faydalıdır.
İshalin tedavisinde çok iyi sonuçlar verir.
Bağırsak kanserlerinde tıbbi tedaviye destek olarak kullanılmaktadır.
Şişkinlikten kaynaklanan koliklere karşı kullanılmaktadır.
Kereviz kökü ile birlikte prostat büyümesine karşı kullanılır.
Çocuklarda tahıl alerjileri için faydalıdır.
Kullanım Şekli :
Çay: 1 çay kasığı (yaklaşık 4 gr ) kadar kıyılmış kök üzerine 250 ml kaynar su dökülerek haşlanır. 15 dakika bekletilip süzülür.
Çay: 1 çay kaşığı kıyılmış kök 1 bardak soğuk suda kaynama noktasına kadar 30 dak. İçinde ısıtılır.
Çay: 2 çay kaşığı kıyılmış kök 1 bardak soğuk suda 12 - 18 saat demlenip süzülür. Tercih edilen soğuk demleme olup içmeden önce hafifçe ısıtılır.
Çay olarak günde 3 fincan içilmelidir.
Bitki suyu: Taze soyulmuş kök iri parçalara bölünerek preslenerek suyu çıkarılır. Aşırı sıkılmamalıdır.
Banyo: 200 - 500 gram iri kiyim kök 5 litre soğuk suda bir gece (12 - 18 saat) bırakılıp kaynayıncaya kadar ısıtılır. Ateş söndürülüp 7 - 8 dakika demlenir ve banyo suyuna karıştırılır. Akşam veya gece banyo yapılmamalıdır.
UYARI : Ön görülen dozlarda alındığında her hangi bir yan etkisi yoktur. Aşırı alımlarda ise mide bulantısı ve kusma yapabilir. Uçucu yağı kullanılmamalıdır, içerigindeki asorone yüzünden duodenal kanseri yapabilir.
Ekinezya nedir? Faydaları nelerdir?
Diğer İsimleri : Ekinezya, Erguvani kirpibaşı, Kirpibaşı, Kirpiotu, İnce yapraklı eflatun koza çiçeği, Samson kökü, Echinacea angustifolia, Purple Coneflower
Botanik Bilgi : Asteraceae(Compositae) familyasından otsu, çok yıllık bir bitkidir. Gövdesi kalın ve tüylüdür. Yaprakları uzun ve mızrağımsı olup tepedekiler sapsız alt taraftakiler ise uzun saplıdır. Çiçekleri eflatun renginde ve çok sayıda boru seklinde çiçeklerden oluşmuş konik bir disk seklindedir.
Bilinen Bileşimi : Özellikle immün sistemini desteklemeyle ün salmış bir bitkidir. Beyaz kan hücrelerinin üretimini teşvik ederek immün sistemi destekler. Güçlü antibakteriyel ve anti viral özelliklere sahiptir.
Faydaları :
Soğuk algınlığı, grip, herpes, sinüzit, saman nezlesi, solunum hastalıkları; anti iltihabi hastalıklarda çok faydalıdır. Yapılan araştırmalara göre ekinazya nezlenin 12 klinik septomunu azalttigi bulunmuştur. Nezlenin ilk işaretleri görüldüğünde alınmalıdır .Sık sık tekrarlayan yerleşik müzmin bronşit, sinüzit de koruyucu olarak kullanılabilir. Ayrica grip ve kulak enfeksiyonlarında da faydalı olduğu tespit edilmiştir.
Vücudun savunma hattını virüslere karşı korur.
Egzama, çıbanlar, kesikler, yanıklar ,sedef, sivilce,yaralar, ülser, kurdeşen v.b deri hastalıklarında büyük derecede iyileşme sağlar.
Kullanım Şekli :
Çay : 1 çay kaşığı bitki 1 bardak soğuk suda kaynama noktasına kadar 30 dakika içinde ısıtılır.
Tavsiye edilen dozajlar :
Koruyucu amaçlı : Ekinezya çayından günde 3 kere her seferinde 1 - 4 ml olmak üzere günde toplam olarak 3 - 12 ml arası alınabilir.
UYARI : Bilinen bir yan etkisi yoktur. Aşırı dozajlar mide bulantısına yol açabilir. 6 haftadan fazla süre kullanmak tavsiye edilmemektedir. İki hafta ara vermek yeterli bir önlem olabilir. 2 yaşından küçük bebeklerde, tüberkülozlu hastalarda ve romatizmal arterit ve lupus gibi otoimmün hastalarında immün fonksiyonlarını uyardığı için kullanılmaması yerinde bir tedbir olacaktır.
