Bayram sevinç günü demektir. Topluca kilinan bayram namazlari; müslümanlar arasindaki birlik ve beraberligin güzel bir göstergesidir. Bayramlar müslümanlari birbirine yaklastiran, darginliklari ortadan kaldiran, kardeslik duygularini kuvvetlendiren önemli günlerdir. Bayramlar, Allah'in mü'min kullarina birer ziyafet günleridir.
Bayram sabahi erkenden kalkmali, yikanip temizlenmeli, en iyi ve temiz elbiseleri giyerek güzel kokular sürünmelidir.
Yilda iki dini bayramimiz vardir:
1) Ramazan Bayrami.
2) Kurban Bayrami,
Cuma namazi farz olan kimselere, bayram namazlarini kilmak vacibtir. Bayram namazi iki rek'attir. Cemaatle kilinir. Bayram namazlarinda ezan okumak, ikamet getirmek yoktur. Bayram hutbesi sünnettir ve namazdan sonra okunur. Cuma hutbesi ise farzdir, namazdan önce okunur.
Diger namazlardan farkli olarak bayram nainazlarinin birinci rek'atinda üç, ikinci rek'atinda da üç kere olmak üzere fazladan alti tekbir alinir. Bunlara ''Zevaid'' tekbirleri denir. Ramazan Bayrami Namazinin Kilinisi Birinci Rek'at:
1 ) Cemaat düzgün siralar halinde imamin arkasinda yeralir ve ''Niyet ettim Allah rizasi için Ramazan Bayrami namazini kilmaya, uydum imama" diye niyet eder.
2) imam ''Allahü Ekber'' deyip ellerini yukariya kaldirinca. cemaat de ''Allahü Ekber'' diyerek ellerini yukariya kaldirip göbegi altina baglar.
3) Hem imam, hem de cemaat gizlice ''Sübhaneke''yi okur .Bundan sonra üç kere tekbir alinir. Tekbirlerin alinisi söyledir:
Birinci Tekbir: imam yüksek sesle, cemaat da onun pesinden gizlice ''Allahü Ekber'' diyerek (iftitah tekbirinde oldugu gibi) ellerini yukariya kaldirip sonra asagiya saliverirler. Burada kisa bir süre durulur.
ikinci Tekbir: ikinci defa ''Allahü Ekber'' denilerek eller yukariya kaldirilip yine asagiya saliverilir ve burada da birincide oldugu kadar durulur.
Üçüncü Tekbir: Sonra yine ''Allahü Ekber'' denilerek eller yukariya kaldirilir ve asagiya saliverilmeden baglanir.
4) Bundan sonra imam, gizlice ''Euzü Besmele'', açiktan fatiha ve bir sure okur .(Cemaat bir sey okumaz, imami dinler)
5 ) Rüku ve secdeler yapilarak ayaga (ikinci rek'ata) kalkilir ve eller baglanir .
ikinci Rek'at:
6) imam gizlice Besmele, açiktan da fatiha ve bir sure okur. Sure bitince imam yüksek sesle, cemaat da içinden
(birinci rek'atta oldugu gibi) üç kere daha tekbir alir , üçüncü tekbirden sonra eller baglanmadan, dördüncü tekbir ile rükua varilir,.sonra da secdeler yapilarak oturulur.
7) Oturusta. imam ve cemaat, Ettehiyyatü. Allahümme salli, Allahümme barik ve Rabbena atina... duasini okuyarak önce saga, sonra sola selam verip namazi bitirirler. Namazdan sonra hutbe okunur. Kurban bayrami namazinin kilinisi da bunun gibidir. Sadece niyeti degisiktir.
Toplum Barisi Açisindan Bayramin Önemi
Bayram; Allah'i bir, Peygamberi bir, Kitabi bir, ayni kibleye yönelen, ayni heyecani tasiyan müslümanlarin sevinçlerini paylastigi mukaddes bir gündür.
Mü'minler; Allah'm emrini yerine getirmek maksadiyla, bir ay boyunca imsak vaktinden aksama kadar en tabii haklari olan yemeyi, içmeyi terkederek insani adeta meleklestiren oruç ibadetinin manevi zevkini duyarlar.
''Düsmanla savasin küçük cihat, nefisle savasin büyük cihat'' olarak kabul edildigi bu mücadelede mü'minler büyük bir zafer kazanarak kulluk imtihaninda gösterdikleri basarinin sevincini tasirlar.
Çok mübarek bir gün olan bayramda, kutsal mekanlar olan camilerde topluca ibadet etmenin suuruna eren müslümanlarin arsa yükselen tekbir sesleri, kalblerimizdeki imanin açik bir delili, yanyana gelerek. omuz omuza vererek cemaat halinde kilinan bayram namazlari müslümanlar arasindaki birlik ve beraberligin en güzel göstergesidir.
Yüce Allah Kur'an-i Kerim'de: ''Süphesiz mü'minler birbiri ile kardestirler; öyle ise dargin olan kardeslerinizin arasini düzeltin...'' (53) buyurarak bütün müslümanlarin kardes oldugunu bildirmis, birbiri ile dargin olanlar varsa, bunlarin aralarinin düzeltilmesini diger müslümanlara görev olarak vermistir .
Müslümanlarin birlik ve beraberligi üzerine titreyen Sevgili Peygamberimiz de, din kardesligine gölge düsüren davranislardan sakinmanin geregine dikkatimizi çekerek söyle buyurmustur:
''Bir müslümanin din kardesl ile üç günden fazla dargin durmasi helal olmaz." (54)
Darginligin uzun süre devam etmesinin, çok büyük bir günah oldugunu da su sözleri ile ifade etmistir:
''Bir kimse müslüman kardesi ile bir sene küs durursa, onun kanini dökmüs gibi günaha girmis olur.'' (55)
Müslümanlarin arasinin açilmasina ve toplumda birlik ruhunun zayiflamasina sebep olan kin, haset ve düsmanlik duygularini kalplerimizden söküp atarak bunlarin yerine insan sevgisini ve kardeslik duygularini yerlestirip, darginliklara son verdigimiz takdirde, bayram iste o zaman gayesine ulasmis olacaktir.
Dinimiz bütün müslümanlari tek bir vücut olarak kabul eder, insan vücudunun bir tarafinda meydana gelen rahatsizligi vücudun diger kisimlari hissettigi gibi, dünyanin neresinde olursa olsun herhangi bir müslümanin karsilastigi sikintiyi da diger müslümanlarin yüreklerinde hissetmesi gerekir. Bugün en çok muhtaç oldugumuz sey bu suura sahip olmaktir.
(53) Hucurat. 10
(54) Riyazü's-Salihiii, c.3, s.l70
(55) A.g.e., c.3, s. 170
Bayram Namazının 1. Rekatı
.
Namaz Başlangıcı (Erkek)
Namaz Başlangıcı (Kadın)
1) Niyet Edilir
Abdest alınıp, ayakta olarak kıbleye dönülür. Ayakların arası dört parmak açıklıkta olur. Kadınlar, vücûdun şekli belli olmayacak şekilde, tepeden tırnağa kadar örtünür. Yalnız eller ve yüz açık kalır. Ellerini kol ağzından dışarı çıkarmaz. Namazda, kadınlar için en iyi örtülü olmanın en kolay şekli, ellerini de örtecek geniş bir başörtüsü ve ayaklarını da örtecek, geniş ve uzun bir etektir.
Önce niyet ederiz “Niyet ettim Allah rızası için bayram namazını kılmaya, uydum hazır olan imama “
Tekbir Getirilir!
Tekbir Getirilir! (Kadın)
2) Tekbir Getirilir
İmam “Allahü ekber” diyerek ellerini kaldırınca cemaatde ellerini kaldırır.
Erkekler tekbîr alırken; ellerin içi kıbleye karşı ve parmak araları normal açıklıkta bulunur. Başparmaklar kulak yumuşağına değdirilerek eller yukarıya kaldırılır.
Kadınlar tekbîr alırken; ellerinin içi kıbleye karşı, parmak araları normal açıklıkta ve parmak uçları omuz hizâsına gelecek şekilde ellerini yukarıya kaldırırlar.
Kıyam Edilir! (Erkek)
Kıyam Edilir! (Kadın)
3) Kıyam
Tekbîrden sonra eller bağlanır. Kıyamda yani ayakta iken secde edilecek yere bakılır.
Erkekler sağ elin avucu, sol elin üzerinde ve sağ elin baş ve küçük parmağı sol elin bileğini kavramış olarak ellerini göbek altında bağlarlar.
Kadınlar Sağ el sol elin üzerinde olacak şekilde ellerini göğüs üstüne koyarlar. Erkeklerde olduğu gibi sağ elin parmakları ile sol elin bileğini kavramazlar. Elleri baş örtüsünün altında tutmaya çalışmalıdır.
Ayaktayken;
-Sübhâneke okunur. Bundan sonra üç kere tekbir alinir. Tekbirlerin alinisi söyledir:
Tekbir Alınır!
Tekbir Alınır!
◄─────────── (1) Birinci Tekbir Alınır ───────────►
İmam yüksek sesle, cemaat da onun pesinden gizlice “Allahü ekber” diyerek (iftitah tekbirinde oldugu gibi) ellerini yukariya kaldirir.
▼
.
Eller Yana Salınır!
Eller Yana Salınır!
◄── Eller Salınır ──►
“Allahü ekber” dedikten sonra eller yana salınır.
Tekbir Alınır!
Tekbir Alınır!
◄─────────── (2) İkinci Tekbir Alınır ───────────►
İmam yüksek sesle, cemaat da onun pesinden gizlice “Allahü ekber” diyerek (iftitah tekbirinde oldugu gibi) ellerini yukariya kaldirir.
▼
.
Eller Yana Salınır!
Eller Yana Salınır!
◄── Eller Salınır ──►
“Allahü ekber” dedikten sonra eller yana salınır.
Tekbir Alınır!
Tekbir Alınır!
◄─────────── (3) Üçüncü Tekbir Alınır ───────────►
İmam yüksek sesle, cemaat da onun pesinden gizlice “Allahü ekber” diyerek (iftitah tekbirinde oldugu gibi) ellerini yukariya kaldirir.
▼
.
Eller Bağlanır!
Eller Bağlanır!
◄── Eller Bağlanır ──►
“Allahü ekber” dedikten sonra eller yana salınmadan bağlanır.
Bundan sonra imam, gizlice EûzüBesmele der, açiktan Fâtiha sûresi|Elhamdü lillâhi rabbil’alemin. Errahmânir’rahim. Mâliki yevmiddin. İyyâke na’budü ve iyyâke neste’în, İhdinessırâtel müstakîm. Sırâtellezine en’amte aleyhim ğayrilmağdûbi aleyhim ve leddâllîn.] ve bir zamm-ı sûre okur. (Cemaat bir sey okumaz, imami dinler)
Rükûya Gidilir! (Erkek)
Rükûya Gidilir! (Kadın)
4) Rükû
“Allahü ekber” diyerek rükü’a varılır.
Rükûyda üç defa “Sübhâne rabbiyel-azîm” dedikten sonra, doğrulurken “Semi’allahü limen hamideh” diyerek rükü’dan kalkılır ve tam doğrulunca da ayakta “Rabbenâ lekel-hamd” denilir.
Secdeye Varılır! (Erkek)
Secdeye Varılır! (Kadın)
5) Secdeye Varılır
Sonra, “Allahü ekber” diyerek secdeye varılır.
Burada üç kere “Sübhâne rabbiyel-a’lâ” denilir.
2. Rekat Başlanıcı
Kıyam Edilir! (Erkek)
Kıyam Edilir! (Kadın)
Kıyam
Secdeden “Allahü ekber” deyip ayağa kalkarız, böylece ikinci rekat başlamış olur.
Ayağa kalkınca elleri bağlarız imam gizliden Besmele çeker.
Açıktan (sesli bir şekilde), Fâtiha sûresi ni okur ve "Amin" deriz.
Ardından da zamm-ı sûrelerden birini okur. (Zamm-ı sûre, namazda okunan sûrelere denir.)
Sonra (birinci rek’atta oldugu gibi) üç kere daha tekbir alir , üçüncü tekbirden sonra eller baglanmadan, dördüncü tekbir ile rükua varilir,sonra da secdeler yapilarak oturulur.
Tekbir Alınır!
Tekbir Alınır!
◄─────────── (1) Birinci Tekbir Alınır ───────────►
İmam yüksek sesle, cemaat da onun pesinden gizlice “Allahü ekber” diyerek (iftitah tekbirinde oldugu gibi) ellerini yukariya kaldirir.
▼
.
Eller Yana Salınır!
Eller Yana Salınır!
◄── Eller Salınır ──►
“Allahü ekber” dedikten sonra eller yana salınır.
Tekbir Alınır!
Tekbir Alınır!
◄─────────── (2) İkinci Tekbir Alınır ───────────►
İmam yüksek sesle, cemaat da onun pesinden gizlice “Allahü ekber” diyerek (iftitah tekbirinde oldugu gibi) ellerini yukariya kaldirir.
▼
.
Eller Yana Salınır!
Eller Yana Salınır!
◄── Eller Salınır ──►
“Allahü ekber” dedikten sonra eller yana salınır.
Tekbir Alınır!
Tekbir Alınır!
◄─────────── (3) İkinci Tekbir Alınır ───────────►
İmam yüksek sesle, cemaat da onun pesinden gizlice “Allahü ekber” diyerek (iftitah tekbirinde oldugu gibi) ellerini yukariya kaldirir.
▼
.
Eller Yana Salınır!
Eller Yana Salınır!
◄── Eller Salınır ──►
“Allahü ekber” dedikten sonra eller yana salınır.
Rükûya Gidilir! (Erkek)
Rükûya Gidilir! (Kadın)
◄─────── (4) Dördüncü Tekbirde Rükûya Varılır ───────►
İmam dördüncü kez “Allahü ekber” dediğinde rükü’a varılır.
Rükûyda üç defa “Sübhâne rabbiyel-azîm” denir.
Doğrulur!
Doğrulur!
Rükûyda üç defa “Sübhâne rabbiyel-azîm” dedikten sonra, doğrulurken “Semi’allahü limen hamideh” diyerek rükü’dan kalkılır ve tam doğrulunca da ayakta “Rabbenâ lekel-hamd” denilir.
Secdeye Varılır! (Erkek)
Secdeye Varılır! (Kadın)
Secdeye Varılır
Sonra, “Allahü ekber” diyerek secdeye varılır.
Burada üç kere “Sübhâne rabbiyel-a’lâ” denilir.
Tahiyyat Oturulur! (Erkek)
Tahiyyat Oturulır! (Kadın)
Kade-i Ahire ve Kade-i Ula (Tahiyyat Oturulur)
“Allahü ekber” diyerek başını secdeden kaldırıp diz üstü oturulur.
Tekrar Secdeye Varılır! (Erkek)
Tekrar Secdeye Varılır! (Kadın)
Tekrar Secdeye Varılır
Tekrar, “Allahü ekber” diyerek secdeye varılır.
Burada üç kere “Sübhâne rabbiyel-a’lâ” denilir.
Tahiyyat Oturulur! (Erkek)
Tahiyyat Oturulır! (Kadın)
13) Kade-i Ahire ve Kade-i Ula (Tahiyyat Oturuşu)
“Allahü ekber” diyerek başını secdeden kaldırıp diz üstü oturulur.
Oturunca sırasıyla;
Ettehiyyâtü okunur,
Allâhümme Salli okunur,
Allâhümme Barik okunur,
Rabbenâ duaları 'Rabbenâ âtina' ve 'Rabbenâğfirlî' okunur.
Selam Verilir! (Erkek)
Selam Verilir! (Kadın)
14) Selam Verme
Dualar bitince yüzümüzü önce sağ tarafa çevirerek “Esselâmü aleyküm ve rahmetullah” deriz. Selâm verirken omuzlara bakılır. Sonra yüzümüzü sol tarafa çevirerek “Esselâmü aleyküm ve rahmetullah” deriz.
Böylece sabah namazının iki rekatlık sünneti sona ermiş olur.
Namazdan sonra imam bayram hutbesini okur tesbihlerden sonra namaz sona erer.
