Uyuşmazlık mahkemeleri yüksek mahkeme konumunda önüne gelen davalara bakarken aldığı kararlar da kesin hüküm içermektedir. Peki Bu mahkemeler nasıl ve hangi yetki ile işliyor. İşte Uyuşmazlık mahkemelerinin anayasal konumu:
Anayasa Mahkemesi,Yargıtay, Danıştay gibi Uyuşmazlık Mahkemesi de yüksek mahkeme konumunda bulunuyor.
1945'te adli ve idari yargı yerleri arasında hukuk işlerinden doğan görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözmeye yetkili olmak üzere Uyuşmazlık Mahkemesi kurulmuştur.Uyuşmazlık Mahkemesi 1961 Anayasası'nın 142. maddesinde bağımsız yüksek mahkeme olarak yerini almıştır. Uyuşmazlık Mahkemesi, kurulduğu 1945 yılından bu yana kesintisiz olarak görevini sürdüren, Cumhuriyetimizin köklü yargı organlarından.
Hukuki konumu
Uyuşmazlık Mahkemesi; Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ile görevlendirilmiş, adli ve idari yargı mercileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözmeye yetkili ve bu kanunla kurulup görev yapan bağımsız bir yüksek mahkeme.
Özel kanun uyarınca hakeme başvurulmasının zorunlu olduğu hallerde, eğer hakemlik görevi hakim tarafından yerine getirilmiş ise bu merci, davanın konusuna göre adli veya idari yargı mercilerinden sayılır.
Kimler görev alıyor?
Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığı'nın resmi sitesindeki verilere göre; Uyuşmazlık Mahkemesi bir Başkan ile altı asıl, altı yedek üyeden kurulur.Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanı, Anayasa Mahkemesince kendi üyeleri arasından seçilir.Uyuşmazlık Mahkemesine, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu ile Danıştay Genel Kurulunca kendi daire başkan ve üyeleri arasından üçer asıl, üçer yedek üye seçilir.Toplantı yetersayısı, asıl üyelerin mazeretleri halinde yedek üyeler alınmak suretiyle sağlanır.
Dosyaların incelenmesi
Uyuşmazlık Mahkemesinde incelemeler dosya üzerinde yapılır ve bu kanunda belli edilenler dışında çoğunlukla karar verilir.Uyuşmazlık Mahkemesinin kararları kesindir. Başkanın uygun göreceği kararlar Resmî Gazete'de yayımlanır. Uyuşmazlık Mahkemesi; incelediği işlerde, bütün organ, makam veya kuruluşlarla doğrudan doğruya yazışmaya girebilir ve onlardan her türlü bilgi veya belgeyi yada belgelerin onanmış örneklerini isteyebilir. Bilgi veya belgenin verilmesinden, ancak 521 sayılı Danıştay Kanununda gösterilen şartlar altında kaçınılabilir.
Uyuşmazlık Mahkemesiyle ilgili işlem yapan başsavcılar veya başkanunsözcüleri de yukarıdaki fıkrada yazılı yetkileri kullanırlar.
Toplanma süreci
Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanın çağrısı üzerine, Başkentte, mahkeme için ayrılan yerde toplanır. Toplantının gündemi toplantıdan en az üç gün önce, raporlarla birlikte üyelere ve uyuşmazlıkla ilgili Başsavcı veya Başkanunsözcülerine dağıtılır. Başkan, mahkemeye gelen işlerden tedbirli olanlarla yürütmenin durdurulması istemli bulunanlar gibi acele nitelikte olanların adli tatilden önce bitirilmesi için gerekli tedbirleri alır.
Hangi işlere bakamazlar?
Kendilerine ait olan veya kendilerini ilgilendiren dava ve işlere;
Aralarında evlilik bağı kalkmış olsa bile eşinin, kan veya sıhriyet yönünden usul ve füruunun, dördüncü dereceye kadar (bu derece dahil) kan yönünden ve sıhriyeti doğuran evlilik kalkmış olsa bile üçüncü dereceye kadar (bu derece dahil) sıhriyet yönünden civar hısımlarının veya aralarında evlatlık bağı bulunan kimselerin dava ve işlerine;
Dava ve iş sahiplerinin vekili, vasisi veya kayyumu sıfatıyla hareket ettiği dava ve işlere;
Hakim, savcı, hakem sıfatıyla bakmış veyahut tanık veya bilirkişi olarak beyanda bulunmuş olduğu dava ve işlere;
İstişari mütalaa ve kanaat beyan etmiş olduğu dava ve işlere bakamazlar.
