Amerikan Stres Enstitüsü tarafından yapılan bir araştırma, 5 çalışandan dördünün işyerinde stresli hissettiğini, işe geç gelme ve devamsızlık yapma gibi davranışlarının %60'ının stresle ilişkilendirildiğini gösteriyor. Araştırma şirketi Gallup'a göre 5 çalışandan dördü işyerinde bazı zamanlarda bir tükenmişlik hissi yaşadığını söylüyor. Yaşam şartları, zorlaşan ekonomik koşullar, değişen insan ilişkileri, küresel salgın, Avrupa'da savaş, hızlı dijitalleşme ve daha pek çok faktör; tükenmişlik ve stresi Dünya Ekonomik Forumu'na göre bir polikriz dönemini deneyimlediğimiz bu çağın en yaygın problemlerine dönüştürüyor.
Bireylerin bir çıkış noktası aradığı, kaosu geride bırakıp hayatında ve kariyerinde yeni bir sayfa açmak istediği bu dönemin yükselen kavramlarından biri de Türkçeye özfarkındalık veya bilinçli farkındalık ifadeleriyle çevrilebilen mindfulness kavramı olarak öne çıkıyor. Tam da bu ihtiyaçtan hareketle kaleme aldığımız ve insanın kendi kendinin farkında olduğu, yaşamın her anından keyif alabilmeye başladığı bir yolculuğu tanımlayan mindfulness için tanım yaparak başlayacağımız bu yazı, öz farkındalığın faydaları, öz farkındalık sahibi olmanın yolları, öz farkındalığa ulaşmanın yöntemleri gibi başlıklarla sona eriyor.
Mindfulness nedir?
Berkeley Üniversitesi'nin “anlamlı bir hayat için bilim tabanlı içgörüler” mottosuyla yayımladığı Greater Good dergisinin tanımına göre mindfulness, besleyici bir mercek aracılığıyla düşünceler, duygular, bedensel duyumlar ve çevremiz hakkında anbean farkındalığımızı sürdürmektir. Kabullenmeyi de içeren, bilinçli bir öz farkındalık halini tanımlayan mindfulness, kendimizi, başkalarını, farklı fikirleri, hisleri yargılamadan, belirli bir anda doğru ya da yanlış / iyi ya da kötü olduğuna karar vermeden deneyimlemek, yaşamak ve farkında bir biçimde geçip gitmesine izin vermek anlamına da geliyor.
Cambridge Sözlüğü ise mindfulness'ı "şu anda bedeninizin, zihninizin ve duygularınızın farkında olma pratiği" olarak tanımlıyor ve bilinçli farkındalığın bir sakinlik hissi yarattığının, kaygı ve depresyon duygularını hafiflettiğinin düşünüldüğünü söylüyor. Bu düşünceler, mindfulness'ı esenlik (well-being) halinin başlangıç noktasında konumlandırıyor. Yaşadığımız her anın bilincine vararak, kendimizin ve çevremizin farkında olarak deneyimlememizi tanımlayan mindfulness kavramı; bilgi, girdi ve çıktı akışının yoğun olduğu, hayatın dur durak bilmediği bu çağda yaşam kalitesini yükseltmek isteyenler için bir arayışa dönüşüyor.
Bilgiye erişimi demokratikleştiren dijital içerik pazaryeri Accessland'in eğitmenlerinden biri olan Yaşam Koçu Pınar Genç, Bir kavram olarak bilinçli farkındalık başlıklı 5 seanslık eğitiminde, daha fazlasını merak edenler için bu kavramın temellerine dair ayrıntılı bilgiler paylaşıyor.
Öz farkındalığın faydaları nelerdir?
Önyargıları olan — ve hatta öz farkındalığı olmayan — insanlar için ruhani, teorik ve bilim dışı bir fenomen gibi görülse de mindfulness'ın insanın vücuduna ve zihnine olan faydaları, çeşitli bilimsel araştırmalarla da kanıtlanıyor. Berkeley Üniversitesi'nin derlediği bilgiler, “Neden mindfulness çalışmaları yapmalıyım?” sorusuna yanıt niteliği taşıyor.
Öz farkındalık, bedenimize iyi geliyor: Bir bilimsel çalışmada, yalnızca sekiz haftalık mindfulness eğitiminden sonra, farkındalık meditasyonu yapmanın bağışıklık sisteminin hastalıklarla savaşma yeteneğini artırdığını gösteriyor. Ayrıca bilinçli farkındalık eğitimleri, uyku kalitesini de artırıyor.
Öz farkındalık, zihnimize iyi geliyor: Bilimsel çalışmalar, öz farkındalık duygusunun olumsuz hisleri ve stresi azaltırken olumlu duyguları artırdığına işaret ediyor. Konuya ilişkin en az bir çalışmanın, depresyonla mücadelede ve depresyonun nüksetmesini önlemede mindfulness pratiklerinin antidepresanlar kadar iyi olabileceğini öne sürüyor.
Öz farkındalık, odaklanmamıza yardımcı oluyor: Mindfulness hakkında akademik çalışmalar, öz farkındalık pratiklerinin dikkat dağıtıcı unsurları ortadan kaldırmaya ve hafızayı, dikkat becerilerini ve karar verme yeteneklerini geliştirmeye yardımcı olduğunu söylüyor.
⦁ Öz farkındalık, ilişkilerimizi iyileştiriyor: Romantik ilişkilerde mindfulness başlığında yapılan bilimsel çalışmalar, farkındalık eğitiminin partnerleri ilişkilerinden daha fazla memnun ettiğini, her partnerin daha iyimser ve rahat hissetmesini ve onların karşılıklı olarak daha kabullenici olabildiğini gösteriyor.
⦁ Öz farkındalık, kariyerimizi ileri taşıyor: Öz farkındalığa yönelik düzenli uygulanan çalışmalar ve öz farkındalık eğitimleri, liderlerin daha özgüvenli olmasına, iş ortamında yaratıcılığın güçlenmesine yardımcı oluyor ve hatta öz farkındalığa sahip çalışanların katkıları doğrudan müşteri memnuniyetine katkıda bulunuyor. Accessland eğitmenlerinden Pınar Genç, iş-yaşam dengesini kurmak, kariyerinde yeni bir sayfa açmak, stresi daha iyi yönetmek isteyenler için iş yaşamında bilinçli farkındalık konusundaki bilgi ve deneyimlerini bu eğitiminde meraklılarıyla paylaşıyor.
⦁ Öz farkındalık, kendimizle barışmamızı sağlıyor: Öz farkındalığı yüksek insanların özellikleri, o kişilerin daha güçlü bir benlik algısına sahip olduğu, değerlerine göre hareket ettiği, olası olumsuz ve yaralayıcı geribildirimlere karşı daha dirençli olabildikleri gibi başlıklarla sıralanıyor.
Öz farkındalık sahibi olmanın yolları: Mindfulness nasıl yapılır?
Dikkatimizin reklamlarla, sosyal medya gönderileriyle, yeni çıkan dizilerle, keşfet listeleriyle, üst üste eklenen görevlerle, denge gözetmemiz gereken aile ilişkilerimizle, arkadaşlarımızın ve partnerimizin beklentileriyle dağıldığı bu günlerde mindfulness pratiklerini uygulamak, bu konuda profesyonel destek alsak bile ilk aşamada zorlayıcı olabiliyor. Öz farkındalığa sahip olmak için adanmışlık, sürekli pratik ve bu pratiklerin yaşamımıza katkılarına dair farkındalık kritik önem taşıyor. Mindfulness koçu olan kişiler mindfulness eğitimleriyle, bilinçli farkındalığını kazanmak için bir yolculuğa çıkan kişilere rehberlik ederken, herkes, aşağıda sıraladığımız mindfulness çalışmalarını yaparak bu sürece başlayabiliyor.
Meditasyon yapın: Sabit bir varış noktasını işaret etmeyen, bir insanın zihnini tamamen boşaltmasını ve onu yoran düşünce ve hislerden arınmasını, her anın özel olduğunu hatırlamasını mümkün kılan öz farkındalık meditasyonu, mindfulness'ı başarmanın ilk adımlarından biri olarak konumlanıyor. Kendimize, çevremize, iş arkadaşlarımıza, yaşadığımız olaylara, anılarımıza dair sabit fikirleri göz ardı etmeyi sağlayan çeşitli meditasyon türleri bulunuyor. Örneğin, kendisini seven ve kendisine şefkat duyan herkesin tüm dünyayı sevebileceğini savunan öz şefkat meditasyonuna ilişkin ayrıntılar 16 yıllık profesyonel hayatında stresli görevlerde bulunan Çiğdem Karavelioğlu Tüzün tarafından dijital içerik pazaryeri Accessland kullanıcılarına sunulan Öz Şefkat Meditasyonu başlıklı eğitimde paylaşılıyor. Öte yandan Tüzün, derin farkındalık, sessiz bir zihin, daha berrak bir iç ses vaat eden Bütünlük & Farkındalık Meditasyonu'nu mindfulness pratiklerine güçlü bir başlangıç yapmak isteyenlere öneriyor.
Nefes egzersizlerini öğrenin: Bilinçli farkındalık hali, bedenimize karşı derin bir kavrayış geliştirmeyi de kapsıyor. Bu yolculuk ise nefesimizin anlamını, önemini ve değerini anlamaktan geçiyor. Nefes egzersizi teknikleri, içinde bulunduğumuz anı kavramamızı kolaylaştırıyor. Accessland içerik üreticilerinden Hande Mistilli, her biri Kapalabhati ve Bandha gibi teorik arka planlara dayanan nefes egzersizi tekniklerini ilgilileri için Zayıfla, Diril, Canlan - Nefes Teknikleri Eğitimi'nde paylaşıyor.
Hayatınızı düzenleyin: Zihnimizi tam anlamıyla duyabileceğimiz ve var oluşsal ihtiyaçlarımıza odaklanabileceğimiz bir ortamı oluşturabilmek için hayatımızı düzenlemeyi de düşünmemiz gerekiyor. Uyku düzenimize dikkat etmek, daha çok sıvı tüketmek, protein, karbonhidrat ve yağ oranlarına dikkat ederek beslenmek gibi faktörler daha düzenli bir yaşamı mümkün kılarken, sevdiğimiz rotalarda, stresten uzak kalabileceğimiz yollarda kendimizi dinleyebileceğimiz yürüyüşlere çıkmak kimi zaman bir meditasyona dönüşebiliyor.
Bir yolculukta olduğunuzu kabul edin: Bilinçli öz farkındalığa ulaşma pratiklerine başlayan herkesin, bunun nihai bir hedefe ulaşmayı ve bugün anladığımız karşılığıyla "başarmayı" gerektiren bir süreçten ziyade, kendimizle barışmayı öngören bir yolculuk olduğunu fark etmesi, ön koşul olarak sayılıyor.
