Bisiklet her türlü yolda gidebilen bir araçtır. Asfalt yol, toprak yol hatta patika dağ yollarında gidebilir. Zaten bisiklet türleride buna göre ayrılır. Şehir içinde kullanım için şehir bisikletleri, hız amaçlı kullanılan yol bisikletleri, toprak yol için dağ bisikletleri, uzun yol için tur bisikletleri, kısa mesafelerde katlanır bisiklet gibi. Afet sonrası dönemlerde hareketliliği sağlamak için bisiklet ise otomobillerin aksine erişilebilir, herkes tarafından kullanılabilir, sessiz ve az yer kaplayan bir araç olarak en gerçekçi ve ideal ulaşım aracı olarak karşımıza çıkıyor. Şehir içinde en pratik, en hızlı, en ekonomik, en güvenli araç bisiklettir. Heryerde bisikletli ulaşım mümkün, İstanbul'da bile!
Avrupa'da bisiklet kullanımı araba kullanımını geçti. Avrupa ülkelerinde her yaştan insan bisiklet kullanır. Trafik akışının bisikletli ulaşım için de tasarlanmış olduğunu görürsünüz. Avrupada bisikletli ulaşımın daha yaygın olmasının sebebi öncelikle bisiklet algısının sağlıklı bir yaşam, sürdürülebilir bir çevre, ekonomik olması sebebinden daha çok Avrupa kentlerinde coğrafi şartlar sebebinden zorunlu olarak doğmuştur. Hollanda'da, 1970'te araba kullanımıyla trafik kazalarının artması sonucu protestolar ve güvenli bisiklet sürebilme isteğine yönelik gösterilerle bisiklet yolları yapılmaya başlandı. Ve İstanbul içinde bu zorunluluk şartları çoktan oluşmuştur. İstanbul'da trafik sıkışıklığı, otopark sorunu, kazaların artması, karbon salınımı, yol masraflarının artması gibi sorunlara karşı bisiklet kullananlar artarsa diğer fiziki sorunlar peş peşe düzenlemeye mecburen girecektir.
İstanbul'da bisiklet kullanmak için birçok sebep var. Şehiriçi kısa mesafeleri kolaylıkla gidebilirsiniz. Trafik kurallarına göre otomobillerin yerleşim yeri içerisinde en fazla hız limiti 50 km/h dır. Ama hiçbir otomobil İstanbul şehiriçi trafiğinde bu hıza ulaşamaz. Dura kalka ilerleyen otomobiller arasında ilerleyen bisiklet ise 30 km ye çıkabiliyor. İstanbul yerleşim yerleri içinde en hızlı araç bisiklettir. Trafikte zaman kazanırsınız. Park sorunu olmaz ve park ücreti ödemezsiniz. Ulaşımda yakıt maliyetiniz olmaz. Aynı zamanda egzersiz yapabilirsiniz.
Bisikletli ulaşım yollarına yönelik çalışmalar, Ulaşım Planlama Müdürlüğü tarafından 2006'da projelendirildi ve bugün İstanbul'da 100 kilometreyi aşan bisiklet yolu bulunuyor.
Kadıköy - Pendik Bisiklet Yolu; Moda sahil yolundan başlayıp, Kalamış, Bostancı, Maltepe, Kartal ve Pendik olmak üzere dört farklı ilçenin sahil bölgesinden geçiyor.
Sirkeci Bakırköy Sahil Bisiklet Yolu; Sirkeci sahil şeridinde Bakırköy'e kadar devam ediyor.
Hatta kendi bisikletiniz olması bile gerekmiyor İBB'nin geliştirmiş olduğu Akıllı Bisiklet Sistemi (İSBİKE) ile İstanbul'un trafik kargaşasında biraz olsun nefes alabilmek mümkün. Abonelik kartı ile bisiklet kiralamanız ve ulaştığınız yerde bisikleti terminale teslim etmeniz mümkün. Pratik, güvenli, sağlıklı ve eğlenceli alternatif ulaşım sistemi İstanbul'un bazı bölgelerinde olmasına rağmen şuan kullanılmıyor. Her bölgede bisiklet yolu olmazsa bile mutlaka alternatif ara yollar vardır.
Sürdürülebilir Ulaşım Derneği EMBARQ'ın Türkiye merkezi, Hollanda'daki ‘bisikletli yaşam' deneyimini İstanbul'a aktarmak üzere BikeLab İstanbul Projesi'ni 2012 yılında geliştirdi. Hollanda Kraliyet Başkonsolosluğu'nun desteğiyle geliştirilen BikeLab İstanbul Projesi, bisikletli ulaşımın daha güvenli hale gelmesi, bisikletin toplu taşıma ile entegrasyonunun sağlanması, İstanbul'da bisiklet kültürünün geliştirilmesi için çalışmalar yapılıyor.
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy: - "Bisiklet turizmi çok önemli. Türkiye Turizm Tanıtma ve Geliştirme Ajansı bu konuda çalışmaya başladı. Bisiklet firmalarıyla görüşmeler sürüyor. Bisiklet dostu otellere ihtiyaç var. 2020 sonuna kadar bu projenin hayata geçirilmesini planlıyoruz.” Diye açıklama yaptı.
2015 senesinde Sağlık Bakanlığı, fiziksel aktiviteyi teşvik için 1 milyon ücretsiz bisiklet dağıttı. Milli Eğitim Bakanlığı tarafından 5, 6 ve 7. sınıflarda seçmeli spor ve fiziki etkinlik dersi açan ve "bisiklet modülü" dersi uygulayan ortaokullara bisikletler teslim edildi. Gençlik Spor Bakanlığı bisiklet konusunda yapılan projeler destek verdiği gibi Bisiklet il temsilcileri de kendi illerinde etkinlikler yapmakla sorumlu tutuluyor.
2013 senesinde Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar “Çevreye duyarlı ve çevreyi kirletmeden yaşayacak bilinçli bir nesil yetiştirmek istiyorsak çevreci bir araç olan bisiklet kullanımını küçük yaştan itibaren kazandırmalıyız” dedi. Bakanlık olarak belediyelerden gelen bisiklet yolu projelerine karşılıksız destek verdiklerini belirten Bakan Bayraktar “81 İlde Bisiklet Yolu Projesi'' çerçevesinde 81 ilden gelen 110 proje içerisinden, 30 belediyeye 5 milyon lira gönderileceğini söyledi. Bakanlık olarak hava kalitesinin artırılması, gürültünün azaltılması, trafiğin önlenmesi ve düşük karbon salınımı için çalışmalar yaptıklarını dile getiren Bakan Bayraktar “Bisiklet yollarını başta trafiğin yoğun olduğu yerlere ve tüm ilçe belediyelerine kazandırmayı hedefliyoruz” dedi. Ulaşım odaklı, güvenli bisiklet yollarının yapılması için hazırlanan 
projelere her türlü desteği verdiklerini dile getiren Bakan Bayraktar ''Bakanlık olarak, gelen projeleri değerlendiriyoruz ve uygun bulunanlara katkı sunuyoruz. Kriterlere uymayan projelere Bakanlıktaki uzmanlarımız aracılığıyla danışmanlık hizmetleri veriyoruz ve projelerin hazırlanarak onaylanmasını, hibelerin yapılmasını ve projelerin hayata geçirilmesini takip ediyoruz. Özellikle trafiğin yoğun olduğu yerlerle ilgili yapılan bisiklet yolu planlamalarını öncelikli olarak değerlendiriyoruz. Bisiklet sıfır karbon salınımıyla dünyanın geleceğine dokunan bir araç. Bisiklet dünyamızı, sağlığımızı, çevremizi ve kesemizi koruyor” dedi.
2015 senesinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Salacak'ta bisiklet sürdü ve yaptığı konuşmada "Bisiklet olayında aslında dünyadaki birçok ülke gibi, Batılı ülkeler gibi, bisikleti henüz sevdirebilmiş değiliz. Temennim odur ki, İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya gibi illerimizde bisiklete yönelik, bisiklet yollarına yönelik altyapıyı da süratle başarırız ve bisiklete olan sevdayı da artırırız. Buna da inanıyorum" dedi.
Avrupa Bisiklet Dernekleri Federasyonu ( ECF ) tarafından yürütülen EUROVELO Avrupa Bisiklet Turizm Yol Ağı İstanbul'a uzanması, İstanbul da yayalaştırma alanları başta olmak üzere, tarihi yarımada, Haliç, Boğaz, Adalar gibi bisiklet turizminin kent içine entegre olması ve EUROVELO nun kente giriş çıkış güzergahlarının hazırlanması ve hafta sonu kent çevresinde doğa turizmi alanlarının bisiklet ile yapılabilmesini sağlayacak alt yapıların oluşturulması için 2012 tarihlerinde İstanbul, Sütlüce Hilton hotel de EUROVELO Türkiye 2. toplantısı düzenlendi.
Tüm bunların yanında İstanbul Kalkınma Ajansı, Yeşilay, Tema, BUP, Eti Sarı bisiklet gibi onlarca projeler Sivil Toplum Kuruluşları ve firmalar tarafından destekleniyor. Ama elbette en önemli olan İstanbul halkının bu konudaki istekleri ve dahil olmalarıyla uygulama mümkün olacaktır. İstanbul bisikletli ulaşım için öncelik ana yerleşim merkezleri, tarihi ve turistik bölgelerden olan Fatih, Eyüp, Beyoğlu, Şişli, Zeytinburnu, Bakırköy, Kadıköy gibi ilçelerde başlamalı. Özellikle bu ilçelerde trafik ve otopark sorunu had safhaya ulaştı. İlk bakışta bisikletli ulaşım için en zor bölgeler gibi zannedilse de aslında uygulama için halk ve esnafın daha çok desteklediği bölgelerdir. Surlar içinde yeralan İstanbul Tarihi Yarımada Fatih ilçesi bisiklet ulaşım ve bisiklet turizmi için gerekli şartlar oluşmuştur. Tarihi Yarımada yayalaştırma ve bisikletli ulaşım projeleri yıllar önce hazırlandı. Sultanahmet bölgesi uzun süredir araç trafiğine kapalı. Turistlerin yoğun olduğu bu bölgede Fatih Belediyesi ve özel girişimlerle Tarihi Yarımada Bisiklet Turları uzun süreden beri yapılıyor. Fener, Balat, Ayvansaray, Eyüp bölgesi ve Sirkeci, Yenikapı, Yedikule, Topkapı sur çevresinde bisiklet turları yapılıyor ve ulaşım amaçlı olarak gerekli imkanlar var.
Sirkeci bisiklet sektörünün kalbi olarak bilinir ve Saraçhane Bisikletçiler Çarşısı halen önemini koruyor. Son zamanlarda az sayıda kalsa bile Fatih'de her mahallede mutlaka bisikletçi bulmanız mümkün. İstanbul Büyük Şehir Belediyesi, Valilik, Emniyet gibi önemli yönetim merkezlerini Fatih ilçesi sınırları içinde bulunuyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Fatih Belediyesi, Kültür Turizm Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Gençlik Spor Bakanlığı, Kalkınma Ajansları, AB Projeleri gibi önemli yetkili kurumlar başta olmak üzere firmalar, STK'lar, turizmciler ve özellikle halk tarafından desteklenen bisiklet projelerinin hayata geçme zamanı gelmiştir.
Time Türk yazı dizimizde İstanbul'da bisikletli ulaşım ve bisiklet turizmi konusunda yapılan çalışmaları daha geniş kapsamlarıyla tek tek ele alacağız. Yazı dizimizi yazarken önce kendimiz bisikletle deneyimleyeceğiz, ilgili kişi ve kurumlarla görüşecek çözüme yönelik araştırmalarımızı yetkililere ileteceğiz. Elbette en önemlisi bu projelerin uygulamaya geçmesi için takipçi olacağız.
Cengiz Yargıç
